Het is alweer tien jaar geleden dat de eerste Tomb Raider verscheen. Het spel was revolutionair in meerdere opzichten, niet in de laatste plaats omdat het aan de wieg stond van wat nu het third person action-genre heet. Vóór Tomb Raider werden de meeste goede 3D-games namelijk nog in first-person perspectief gespeeld. Third-person stond vaak synoniem aan houterige animaties en stugge gameplay. Lara Croft daarentegen bewoog zich met ongekende lenigheid en souple e, die we sinds Prince of Persia niet meer gezien hadden, door de omgeving. Een nieuw gamefenomeen was geboren.
Het succes van Tomb Raider was zo groot dat het spel in de jaren erna compleet werd uitgemolken en uitgever Eidos bijna aan grootheidswaan tenonder ging. Doordat Tomb Raider de enige grote inkomstenbron van Eidos was, moest ieder jaar weer een nieuw deel neergezet worden. Te lang hield men vast aan de verouderde 3D-engine, die vooral de enorme beperking had dat de wereld uit blokken opgebouwd moest worden, iets wat met dynamische lichteffecten niet verborgen kan worden.
Toen men vervolgens met Tomb Raider: Angel of Darkne het roer volledig om wilde gooien, verloor men datgene wat Tomb Raider nou juist zo leuk maakte, compleet uit het oog. Men vernieuwde niet alleen de aspecten die rammelden aan de laatste paar Tomb Raiders, maar veranderde ook datgene wat wél goed was. Vorig jaar wist de reeks zichzelf enigszins te hervinden met Tomb Raider: Legend, maar pas dit jaar gaat men écht terug naar de wortels met Tomb Raider Anniversary. Al datgene wat de eerste Tomb Raider tot zo'n goede game maakte is weer van de partij, maar alle fouten van voorgaande delen gaat men vakkundig uit de weg. Terug naar waar het allemaal om draait dus, maar wel door verder te bouwen op de technologie die werd aangereikt door Tomb Raider: Legend.
Tomb Raider Anniversary is een remake van de eerste Tomb Raider, maar wel in de allerbreedste zin van het woord. Men heeft de verhaallijn van de originele Tomb Raider behouden en vervolgens elke locatie en elke puzzel stuk voor stuk opnieuw ontworpen. Het spel is continu herkenbaar, maar ook overduidelijk anders. Neem nu de tandwielenpuzzel in de jungle, waar je ook de dino tegen komt. Bij de eerste Tomb Raider zaten de tandraderen in een afgelegen kamertje en openden ze een deur ergens verderop, in Tomb Raider: Anniversary bestaat het rad uit werkelijk gigantische tandwielen, prachtig in de omgeving geïntegreerd, die zelf een obstakel op zich vormen waaraan je kunt klimmen en klauteren. Met de walkthrough van de eerste Tomb Raider kom je echt geen moer verder in Anniversary, het is in dat opzicht een compleet andere game. Maar wel zéér herkenbaar. Wat mij betreft de ideale insteek voor een remake, tien jaar na dato.
Lara Croft kent in Tomb Raider Anniversary flink wat moves die ze in de originele Tomb Raider nog niet beheerste. Zo kan ze nu aan touwen slingeren, langs palen klimmen en bovenop puntige palen staan. Ook kan ze, terwijl ze aan een richeltje hangt, zijdelings naar een andere richel springen. In de eerste Tomb Raider kon dit alleen nog achterwaarts. Ook verschuifbare blokken hoeven niet meer precies via een raster, hokje voor hokje verschoven te worden, maar kunnen 'analoog' rondgesleept worden. Alleen deze nieuwe moves al zorgen ervoor dat geen enkele puzzel in Anniversary hetzelfde is als in de eerste Tomb Raider, maar ze zorgen er wel voor dat Anniversary eigentijds is en dat je alles kunt doen wat je ook van een hedendaagse third-person action-game zou verwachten. De minder positieve dingen die we van hedendaagse third-person action-games gewend zijn geraakt, laat Tomb Raider Anniversary echter achterwege. Vooral een verademing is dat alles eens niet meer zo wordt voorgekauwd. In de laatste Prince of Persia was er bijvoorbeeld steeds maar één pad door de omgeving, waarbij het telkens overduidelijk was wat de makers voor ogen hadden. Anniversary is het tegengestelde.
Het spel biedt gigantische locaties waarin je flink wat zult moeten zoeken, klimmen, klauteren en uitfigulieren. Je loopt regelmatig de verkeerde kant op en komt zo bij een dichte deur of een sleutelgat waarvoor je de sleutel eerst elders moet zoeken. Frustrerend? Soms. Maar vooral: eindelijk weer eens zélf op avontuur. De besturing is altijd een heikel punt geweest bij de Tomb Raider-games, maar Anniversary komt hier nog redelijk goed weg. Lara beweegt vrij snel door de omgeving en je valt lang niet meer zo eenvoudig van een richeltje als vroeger het geval was. Wanneer je van een rand valt waar Lara zich aan vast kan pakken, dan zal ze dit automatisch doen. Kan dit niet, dan zal ze de eerste met haar armen zwaaien om aan te geven dat ze bijna zal vallen.
Toch val je in Anniversary nog regelmatig in de afgrond. Dit komt vooral wanneer het, bijvoorbeeld door een slecht gepositioneerde camera, niet geheel duidelijk is waar je naartoe moet. Wanneer je sprongen maakt die niet de bedoeling zijn maar optisch toch net lijken te kunnen, dan val je vaak onherroepelijk je dood tegemoet. Soms is het zelfs zo dat je dwars door een paal heen springt waar je normaal wel aan vast zou kunnen pakken, simpelweg omdat de programmeurs er geen rekening mee hielden dat je er ook op een andere manier kon komen. Gelukkig valt het aantal situaties waarin dit soort dubbelzinnigheden zich voordoen wel mee; meestal is wel duidelijk wat kan en wat niet kan en uit de bewegingen van Lara is ook veel af te leiden.
Eigenlijk al vanaf de tweede Tomb Raider-game begonnen menselijke tegenstanders steeds meer de overhand te krijgen. Jammer eigenlijk, want de tegenstanders uit het rijk der dieren waren juist zo uniek in de eerste Tomb Raider. En je raadt het al: ook met Tomb Raider Anniversary zul je Marianne Thieme niet blij maken. Beren, tijgers en gorilla's staan klaar om je te verslinden, hoewel niet in grote aantallen. Klimmen en puzzelen is het voornaamste wat je doet, maar de vuurgevechten zorgen voor een leuke afwi eling en de broodnodige schrikeffecten.
Het kla ieke auto-aim principe is terug van weggeweest, waardoor wild rondspringen en de vuurknop ingedrukt houden, eigenlijk voldoende is om de meeste vuurgevechten zonder kleerscheuren te overleven. Wanneer een beest je aanvalt, zal het spel soms enigszins wazig worden. Druk je dan tijdig op de cirkelknop (wij speelden het op de PS2), dan zal Lara in slow-motion wegduiken en kun tijdens je duik een welgemikt schot plaatsen. Een leuk extraatje dat weliswaar niet geheel past in het kader van een remake, maar ook niet de overhand krijgt gedurende het spel. Ook zijn de korte semi-interactieve filmpjes uit Tomb Raider: Legend, waarbij je op de juiste momenten de juiste knop in moet drukken, weer van de partij. We zouden ze niet gemist hebben als ze er niet in zaten, maar ze ondermijnen het nostalgische gevoel ook niet echt.
Een verjaardag is niet zonder cadeautjes en daarom is Tomb Raider Anniversary opgeleukt met film wat extraatjes. Zo kun je biografieën lezen van de verschillende personages, is er aardig wat artwork te bewonderen en zijn er verschillende outfits vrij te spelen. Het leukste extraatje is echter het ontwikkelaarcommentaar. Dit commentaar is te vergelijken met de commentaartrack van een DVD-film en kan geactiveerd worden met speciale kristallen die, eenmaal vrijgespeeld, in de spelwereld te zien zijn. De makers vertellen allerlei leuke anekdotes over de eerste Tomb Raider en over de ontwerpkeuzes die men voor Tomb Raider Anniversary gemaakt heeft, terwijl je zelf gewoon verder kunt spelen. Het is weliswaar niet de eerste keer dat een game met commentaar uitgerust wordt, de PC-versie van The Chronicles of Riddick had dit bijvoorbeeld al, maar het blijft een leuk en zeer onderhoudend extraatje die je zelfs motiveert om het volledige spel opnieuw te spelen.
Eén van de anekdotes in de commentaartrack gaat bijvoorbeeld over de waterval in het junglelevel. Deze is in Anniversary een stuk groter dan in het originele Tomb Raider. Aanvankelijk was de waterval net zo groot als in het origineel, maar veel testers klaagden erover dat hij juist veel kleiner was dan de imposante waterval in de herinnering. Het geeft maar weer aan dat perceptie verandert en Tomb Raider Anniversary speelt daar uitstekend op in. Het brengt ons Tomb Raider zoals we het herinneren, met al het goede waar we door de jaren heen gewend aan zijn geraakt, maar brengt tegelijkertijd ook datgene wat Tomb Raider in onze herinnering nog steeds zo uniek maakt. Dit is blijkbaar het recept voor de beste game in de reeks sinds het origineel. En dat voor een ogenschijnlijk 'tu enproduct'.