The Swapper is een dubbelzinnige ervaring. Aan de ene kant levert het oplo en van puzzels die het uiterste van je brein vragen erg veel voldoening op, aan de andere kant is het elke keer weer een pijnlijke ervaring als de ene na de andere kloon opgeofferd wordt. Elke keer als een kloon van jezelf de grond raakt en je de botten hoort kraken is het moeilijk om er niet even bij te stilstaan en je af te vragen wie of wat je zojuist gedood hebt. Is het moord? Dood je een stuk van jezelf? Of is het zelfs als zelfmoord te beschouwen?
Q & A
Deze vragen stel je, omdat de The Swapper ze vraagt. Aan het begin van de game krijg je namelijk een wapen waarmee je deze klonen van jezelf kunt maken en je kunt kan overzetten naar een ander. Al gauw wordt duidelijk dat de Swapper een experimenteel wapen is waarvan de ontwikkeling afgebroken is, omdat het gebruik ervan als ‘onethisch’ beschouwd wordt. Langzaam maar zeker kom je erachter wat er gebeurd is op het verlaten ruimtestation waar je je bevindt, en kun je voor jezelf antwoord geven op die vragen. Zonder iets weg te geven van het verloop van het verhaal, kan er gerust gezegd worden dat de ontwikkelaars bij Facepalm Studios overduidelijk geïnspireerd zijn door films als Moon en Solaris.
Het centrale punt gaat verder dan die ethische vraag, namelijk over de werking van de ziel. Wat doet het met je als je in een ander lichaam terechtkomt? Of beter gezegd, wat voor effect heeft de Swappertechnologie op de ziel? Of nog beter gezegd: wat voor effect heeft technologie in het algemeen op je ziel? Het is een vraag die niet vaak gesteld wordt, en al helemaal niet door een game. Dat gegeven alleen al maakt The Swapper noemenswaardig
Na het uitspelen van The Swapper kijk je anders tegen de wereld aan. De werking van alledaagse objecten wordt in twijfel getrokken, en je zult naar je minisupercomputer in je broekzak of je hypermoderne televisie kijken en denken: wat voor effect heeft dit allemaal op mij als persoon en wil ik eigenlijk wel dat het mij beïnvloedt? Dat laatste beantwoord je aan het einde van The Swapper zelf, wanneer de game iets onverwachts simpels presteert dat je eigen overtuigingen aan de kaak stelt. Dat een puzzelgame van dergelijke proporties dat voor elkaar heeft gekregen, is niets minder dan indrukwekkend.
Voor God spelen
Qua gameplay opent de game vrij standaard, met een inleidende tekst over hoe je moet lopen, springen en richten. Op deze manier worden alle standaardmechanieken voorgekauwd, maar gelukkig houdt het daarbij op. Dat je maximaal vier klonen van jezelf kunt maken, weet je, maar hoe ze reageren op jouw input vogel je zelf uit aan de hand van puzzels. Wat hier de mogelijkheden van zijn, leert de game je op zeer intuïtieve wijze. Zo kom je via puzzel erachter dat je de hoogte in kunt gaan door een kloon ver boven je te schieten en gelijk naar hem te swappen, om vervolgens het proces te herhalen. Deze manier van progre ie levert veel voldoening op.
Het tempo waarmee nieuwe elementen en toepa ingsmogelijkheden geïntroduceerd worden, gaat tevens vlot genoeg, waardoor de game net die nieuwe mogelijkheden biedt als je het idee hebt dat het saai begint te worden. Een goed voorbeeld hiervan zijn de effecten van verschillende kleuren licht. In blauw licht is het niet mogelijk om een kloon te plaatsen, terwijl rood licht de mogelijkheid om te swappen teniet doet. Dit wordt geïntroduceerd nadat de meeste mogelijkheden van de standaardmechanieken uitgeput lijken. Perfecte timing.
Waar The Swapper een beetje in teleurstelt, is het leveldesign. Het grootste gedeelte van de game bestaat uit hublocaties met vier tot zes kamers met puzzels. De kaart met het overzicht van de spelwereld vermomt dit, maar na verloop van tijd valt dit steeds meer op, waardoor de game een beetje uitgerekt voelt tegen het einde. Dit gebrek aan creativiteit in de spelwereld valt juist zo erg op, omdat de rest van het spel van zo’n hoog niveau is.
Gelukkig heeft dit geen effect op de puzzels zelf, die van simpel naar breinbrekend gaan voordat je het door hebt. Het ene moment weet je gelijk hoe je een kloon op een drukplaat krijgt en tegelijkertijd aan de andere kant van dat rode licht komt, terwijl je een half uur later zomaar tegen een puzzel aanloopt die onmogelijk lijkt te zijn. Een goede nachtrust, wat afleiding en een fri e kop is vaak genoeg om alles toch tot een goed einde te brengen en er gaat niets boven de intellectuele overwinning op een ogenschijnlijk onoplosbaar probleem.
Play-Doh
Voor zijn serieuze toon heeft The Swapper een apart, maar toepa elijk uiterlijk. De spelwereld ziet eruit alsof het één groot kleisculptuur is. Alles staat net een beetje scheef, heeft ongewoon reliëf en hier en daar zie je een gedeeltelijke vingerafdruk in een plat oppervlak. Het past bij de mysterieuze sfeer van de game, omdat het er echt uitziet als iets artificieels, iets gemaakts, net als het Swapper-wapen en de wereld om jou heen. Zie je al waar dit heengaat? Alles in The Swapper heeft een diepere betekenis, ook het uiterlijk.
Er is ook veel afwi eling in de omgevingen, waardoor het ruimtestation aanvoelt als een daadwerkelijke plek. Op het ene moment loop je door een recreatiecentrum, terwijl je later in een botanisch gebied terechtkomt. Kleurgebruik en verlichting dragen hier enorm aan bij, want zonder die twee elementen was je waarschijnlijk niet meer bijgebleven dan een grijze waas.
The Swapper behandelt zeer specifieke en filosofische onderwerpen, waardoor het sommigen niet zal aanspreken. Race erdoorheen en je mist het hele punt van het spel, omdat de mechanieken verrijkt worden door het verhaal. Als wi elwerking tu en beide laat het een sterke indruk achter en zet het je niet alleen aan het denken over actuele ethische kwesties, maar ook over de wereld om je heen en hoe jij deze interpreteert. Wat zonder die filosofische laag overblijft is nog steeds een ijzersterke puzzelgame. Net als in Portal of Braid moet je anders leren denken voordat je de eigenlijke spelmechaniek naar je hand kunt zetten, wat The Swapper op intuïtieve wijze voor elkaar krijgt. Hierdoor mag The Swapper absoluut in dezelfde adem met deze games genoemd worden.
The Swapper is onder meer verkrijgbaar via Steam voor 13,99.