Voor de lancering van S.T.A.L.K.E.R.: Shadow of Chernobyl stond het nieuws bol van de grappen over deze continu vertraagde game. Het Too Human-effect, zo laat uitkomen dat de gameplay eigenlijk al achterhaald is, bleef echter uit bij Shadow of Chernobyl en de game werd goed tot zeer goed onthaald. Anderhalf jaar na de eerste S.T.A.L.K.E.R. brengt ontwikkelaar GSC Gameworld ons nu de opvolger die zich afspeelt voor het eerste deel. S.T.A.L.K.E.R. Clear Sky toont aan dat het talent van GSC nog steeds aanwezig is, maar dat het er jammer genoeg niet altijd even goed uitkomt.
Grimmig, grauw en grijs, de wereld van S.T.A.L.K.E.R. is allesbehalve een locatie waar je graag een zomertje Toscane voor opoffert. Het desolate gevoel dat de postnucleaire omgeving met zich meebrengt, maakt je op een regenachtige dag nog somberder dan je al was. Net als in de eerste S.T.A.L.K.E.R. is The Zone het decor voor het open avontuur. Omdat Clear Sky zich voor Shadow of Chernobyl afspeelt is de wereld niet geheel identiek. Zo heeft GSC onder andere het nieuwe deel The Swamps aan de reeds bestaande locaties toegevoegd.
Je begint de game in deze moera en, kort nadat je geheel tegen de verwachtingen in een grote hoeveelheid geconcentreerde nucleaire straling hebt overleefd. Normaal gesproken vagen dit soort stralingen alles dat op hun pad komt van de aardbodem. Enfin, je hebt een dergelijke straling dus overleefd en wordt daardoor als bijzondere gedaante onthaald in het nieuwe basiskamp. Vanaf daar ontvouwt zich het verhaal, dat er op neerkomt dat je via allerlei tu enwegen en personen je een weg baant naar de kern van al het ongeluk: de kernreactor zelf.
Voordat je dit zover is heb je echter een gigantisch avontuur achter de rug. S.T.A.L.K.E.R. speelt nog steeds als een first-person shooter met sterke RPG-aspecten. Je begint met een laf knapzakje en verdient door de verhalende mi ies te spelen, opdrachten te voltooien en facties te helpen roebels om nieuwe spullen te kopen. Het vergaren van geld gaat op een rustig drafje en je doet er behoorlijk lang over om genoeg knaken bij elkaar te krijgen om toffe items te kopen. Dit komt in grote mate door het feit dat je niet meer zo gemakkelijk artefacten kunt vinden, die je in het eerste deel zakken met geld opleverden. Het systeem is nu zo onlogisch in elkaar gestopt dat je een speciaal apparaatje nodig hebt om de artefacten op te sporen. Daar komt bij dat de artefacten vaak middenin een web van nucleaire wolken te vinden zijn. Naast het minder zichtbaar maken van de artefacten zijn er voor het gevoel ook een stuk minder aanwezig. Eén van de mindere keuzes van de ontwikkelaar.
Een andere nieuwigheid is dat je PDA meer opties heeft. Naast het weergeven van je mi ies, status bij de facties en tal van andere statistieken, bevat de wereldkaart nu ook alle informatie over de personen en objecten in de speelwereld. De toevoeging van deze informatie stript Clear Sky echter van een groot deel van diens charme. Waar je in het vorige deel alle uithoeken van The Zone verkende, weet je nu precies waar iedereen zich bevindt en gebruik je de kaart om naar al je doelen toe navigeren. Zelfs de plek waar gemuteerde beesten, bandieten en militairen zich bevinden is op de kaart te vinden. De noodzaak om The Zone daadwerkelijk binnenstebuiten te keren is daarmee weg, en dat was juist één van de dingen die het origineel zo leuk maakte.
The Zone wordt in Clear Sky daarentegen wel nog beter neergezet als een dynamische, levendige wereld. In de wereld vechten verschillende facties met elkaar en krijg je de mogelijkheid om je bij één of meer van deze facties aan te sluiten. Facties vechten tegen elkaar, maar ook tegen bandieten en het leger. Wanneer je jezelf aansluit bij een factie neem je deel aan een serie vuurgevechten, waarbij de inzet van de gevechten de heerschappij over een bepaald gebied is. Wanneer je een factie succesvol helpt, word je beloond met nieuwe items of roebels. Zoals reeds vermeld houdt je PDA bij hoeveel vijanden en vrienden je bij de verschillende facties hebt, wat weer consequenties heeft voor de plekken waar je wel en niet je gezicht kunt laten zien. Hoewel het geheel over het algemeen leuk in elkaar zit, is deelname aan de gevechten niet heel intere ant. Schieten op plek A, lopen naar plek B, ook daar weer wat schieten; het is allemaal niet heel enerverend. Gelukkig zijn de ontvangsten na zo'n gevecht wel weer in orde.
Tijdens het spelen van Clear Sky hink je continue op twee gedachten. De eerste gedachte is dat de game werkelijk aan de hoogste boom gehangen mag worden. Want net als Shadow of Chernobyl zit Clear Sky weer vol met bugs, is de game op sommige momenten onmogelijk moeilijk en zit je continu op de Save-knop te rammen. Doodgaan is namelijk geen pretje, omdat je én terug naar het hoofdmenu moet om een game te laden én een laadscherm van zo'n 20 á 30 seconden voor je neus krijgt. De tergende combinatie van het laden en de onmogelijke momenten wordt al in het begin van de game naar je toe geslingerd. Je bent met een gids, één van de handigheidjes die het mogelijk maakt sneller te reizen, op een nieuwe locatie afgezet en leert daar dat een groep militairen de grens bewaakt. Om de militairen te ontwijken is er slechts één ideaal pad te bewandelen en ja, je raadt het al, dit leer je door kla ieke trial and error. Tien keer doodgaan in vijf minuten, en ik overdrijf absoluut niet, met soms slechts tien seconden gameplay voordat je weer naar het laadscherm kijkt, dat waant je tot wanhoop. Pure wanhoop.
Maar zoals gezegd, dat is slechts één kant van de game. Want als je het muntstuk omdraait zie je de prachtige, overdonderende speelwereld waarin je kunt doen wat je wilt en die als een perfecte puzzle in elkaar valt. Wanneer op het moment dat je besluit een groep bandieten aan te vallen er net een gemuteerd beest voorbij komt, je deze naar de groep lokt en vervolgens van een afstandje het schouwspel waarin het beest alle bandieten opeet bekijkt, weet je weer waarom je S.T.A.L.K.E.R. speelt. Daarbij is de game grafisch nog steeds een pareltje, met een real-time dag- en nachtcyclus, majestueuze weerseffecten en door de nieuwe DirectX 10-ondersteuning nog betere lichteffecten. Tot slot is de vrijheid nog steeds ultiem en kun je jezelf uren vermaken zonder de verhaallijn te volgen. En die uren stop je erin, want de drang om de beste uitrusting bij elkaar te sprokkelen is op z'n RPG's van de partij.
Het is kortom moeilijk om louter positief of negatief over de game te denken. Er is vast en zeker een schare groep S.T.A.L.K.E.R.-fans die de game als zonder blikken of blozen aanschaft en kapot speelt, maar dat is maar één kant van het verhaal. Om van de ware schoonheid van Clear Sky te genieten moet je namelijk veel te veel opofferen en tal van minpunten op de koop toenemen. S.T.A.L.K.E.R. Clear Sky is al met al een game met een Van Dale-dikke handleiding.