In R-Type Final beweegt het scherm nog steeds op een vast tempo naar rechts en zullen er van alle kanten tegenstanders op je af komen. Je kan zelf enkel omhoog, omlaag, naar links en achteruit naar rechts vliegen. Omkeren en naar achteren schieten is er dus niet bij. Gelukkig heb je meestal je Force Orb bij je. Deze oranjekleurige bal zweeft voor je uit en zal tegelijk met jou op tegenstanders vuren. Je kunt hem echter ook voor of achteraan je schip koppelen, wat je de nodige extra vuurkracht op zal leveren.
Mocht de standaard vuurkracht nog niet voor genoeg spektakel zorgen, dan kan je ook nog de nodige power-ups van het speelveld oprapen. Deze zijn er in de kleuren rood, blauw en geel en bieden elk, afhankelijk van het schip, een ander soort vuurkracht. Rood zorgt vaak voor een sterke blast naar voren, blauw schiet doorgaans diagonaal en geel biedt de mogelijkheid onder en boven je tegenstanders uit te schakelen. Verder zijn er nog paarse power-ups die voor een kleine bolletjes zorgen die vlak boven en onder je schip zweven en die tegenstanders schade berokkenen als ze ermee in aanraking komen. Tot slot is er nog het Wave Cannon. Deze superaanval dient een tijdje opgeladen te worden voordat hij afgevuurd kan worden en kan vaak een groot aantal tegenstanders tegelijk tot schroot herleiden.
Het spel biedt een zevental uitgebreide stages met elk één of meerdere bo figuren. Het spel dient in één ruk uitgespeeld te worden, maar je krijgt wel een groot aantal continues om dit doel te volbrengen. Wanneer je het spel voor het eerst speelt zal je een vijftal continues meekrijgen, heb je al wat tijd aan het spel besteed maar wil het nog steeds niet lukken, dan krijg je er nog een handje vol cadeau. Zo krijg je na een uur speeltijd al zeventien continues met je mee! Per continue heb je ook nog eens een drietal levens, dus je zou denken dat je pogingen genoeg hebt.
Schijn bedriegt echter, want R-Type Final is een flink pittig spel. Er staat een vijftal moeilijkheidsgraden tot je beschikking, variërend van het vernederend genaamde 'Baby' tot het bikkelharde 'R-Typer'. Het verschil zit hem in het aantal monsters dat op je af zal komen en het aantal kogels dat ze op je zullen vuren. Bij elk van de moeilijkheidsgraden is het namelijk zo dat je per leven slechts één keer door een tegenstander geraakt mag worden. Gebeurt dit, dan mag je meestal niet al te ver terug in het level, opnieuw een poging wagen. Gelukkig mag je doorgaans de muren in het spel wel aanraken, iets wat veel frustraties bespaart. Toch is R-Type Final een spel dat flink wat oefening vergt. Op de eerste twee moeilijkheidsgraden is het nog wel te doen, maar daarna komt er veel vingervlugheid, alertheid en trial & error bij kijken, om het spel zonder al te veel continues te verbruiken, tot een goed einde te brengen.
De makers hebben goed hun best gedaan om flink wat variatie en speciale effecten aan de levels van R-Type Final toe te voegen. Vooral het tweede level is een lust voor het oog met de levendige vegetatie en mooie onderwatereffecten. Alles in het spel is volledig in 3D en hoewel het eigenlijke spel zich altijd in een plat vlak zal blijven afspelen, wordt er veelvuldig de illusie gewekt dat je bochten maakt of de diepte in vliegt. Ook de explosies zijn een lust voor het oog, al dreig je tu en al het spektakel nog wel eens het spoor bijster te worden en zie je zo nu en dan nog wel eens dat ene, 20 pixels grote kogeltje, over het hoofd. Ook het geluid is trouwens prima in orde. Bij dit soort games is goede feedback van wat er op het scherm gaande is van groot belang, en je kan altijd horen wanneer je schade toebrengt en wanneer niet. Ook past de muziek zich goed aan naargelang de situatie en zitten er enkele aanstekelijke deuntjes in het spel verwerkt.
De grootste vernieuwing in R-Type Final is de Vs. AI mode, een nieuw bedenksel van de makers dat eigenlijk niet veel met de rest van het spel te maken heeft. In deze mode programmeer je namelijk zelf de AI routines van je schip en laat hem vervolgens tegen een andere AI vechten, in de hoop dat jou routines tot een beter resultaat leiden. Je kunt bijvoorbeeld kiezen tu en een offensieve of defensieve tactiek, kiezen welk wapen je AI speler het vaaks zal gebruiken en of hij de tegenstander probeert te benaderen, of hem juist op afstand probeert te houden. Het komt vooral neer op paper-rock-sci ors, maar het biedt toch een leuke afwi eling tegenover het real-time knalwerk van het eigenlijke spel.
R-Type Final is een leuke sidescrolling shooter geworden die de fans van het genre zeker zal plezieren. Het spel is erg moeilijk en vergt heel wat doorzettingsvermogen, maar zal zelden echt oneerlijk worden. Een gezonde uitdaging voor de meest fervente buttonbashers, met ook nog eens zeer degelijke graphics, prima geluid en een leuk extraatje in de vorm van de Vs. AI mode.
Gameplay: 8,5Graphics: 8,0Geluid: 8,0Totaal: 8,2