PlayStation VR2 is grote stap voorwaarts voor vr

De ontwikkeling van virtual reality lijkt gedoemd om zich met horten en stoten te ontwikkelen. In de jaren 90 faalde het door gebrek aan technologie. De nieuwe generatie pc-vr - aangevoerd door de Oculus Rift -leek de beloften wel waar te maken, tot Oculus-koper Meta opeens besloot dat een kleine system-on-chip bril makkelijker te verkopen was dan pc-vr. Dat had als gevolg dat de grote, technologisch geavanceerde games weer uitbleven.

Sony’s eerste vr-bril, die op de hielen van de Rift de markt binnenkwam, leek voor velen een experiment - een teen in het water om te zien of de wereld klaar was voor grote virtual reality-spellen. Maar hoe knap die eerste PS VR ook met beperkte middelen wist te presteren, de grote doorbraak bleef hier ook uit. Misschien kwam dat omdat de PS VR eigenlijk vrij beperkt was qua beeldscherm en controllers, misschien omdat de PlayStation 4 eigenlijk niet krachtig genoeg was voor grote vr-games. 

En toen was daar opeens de aankondiging van een nieuwe PlayStation VR voor de PlayStation 5. Voor vr-fans, die inmiddels misschien iets te vaak hun vingers hadden gebrand aan grote beloften, was dit toch ook een moment van enig wantrouwen: wordt dit een echte stap voorwaarts of een tweede niche experiment?

Nu we de PlayStation VR2 uitgebreid hebben kunnen testen is die vraag nog niet helemaal beantwoord, maar dat ligt in dit geval zeker niet aan de hardware. Want laten we meteen maar duidelijk zijn: de PS VR2 is een fantastisch apparaat en de PlayStation 5 is meer dan krachtig genoeg om geweldige vr-ervaringen te delen. Het systeem heeft slechts één achilleshiel: de games. Maar daarover straks meer. Eerst even alle dingen die PS VR2 goed doet: bijna alles.

Wie de eerste versie van Sony’s vr-systeem bezit, weet dat het installeren van de vr-bril niet zo eenvoudig is. Nog afgezien van het feit dat je de PS4-camera moet aansluiten, heb je een boel draden en een extra kastje die je allemaal op de een of andere manier met de PlayStation 4 moet verbinden. De PS VR2 is daarin het tegenovergestelde van zijn voorganger: die heeft maar één kabel die je voorin de usb-c-poort van de console plugt. Dat is alles.

Daarna moet je de eerste keer wel een installatieprogramma doorlopen om de PS VR2 in jouw kamer te gebruiken. Ook dat is heel gebruikersvriendelijk, onder andere omdat het gebruikmaakt van de ‘doorkijkfunctie’, waardoor je de echte omgeving (in zwartwit) door de vr-bril heen ziet. Dat is handig omdat je dan kunt zien waar je controllers liggen. Maar vooral gebruikt de setup-software deze passthrough-functionaliteit om de omgeving in kaart te brengen. Je kijkt rond en de ingebouwde camera’s van de PS VR2 scannen de speler om zo obstakels te registreren. 

Je ziet dan kleurvlakken over obstakels heen verschijnen tot de vr-bril weet waar je niet kan lopen. Op basis daarvan krijg je een speelvlak toegewezen waarin je veilig kan rondlopen. Dat vlak kan je handmatig aanpassen door met de vr-controller extra ruimte bij te tekenen of juist weg te halen. In games waarschuwt de PlayStation VR2 door een raster te tonen als je over de grenzen van de veilige ruimte heen gaat. 

Dat doet allemaal erg denken aan de manier waarop de Meta Quest en de Vive je helpen om een veilig speelvlak in te stellen met hun ‘guardian’-systeem. De PS VR2 doet het echter allemaal net even sneller en gebruikersvriendelijker dan de concurrentie, wat natuurlijk voor een spelcomputer in de huiskamer ook een vereiste is. Er zijn in elk geval nauwelijks technische obstakels om je systeem speelklaar te maken. Tien minuten na het aansluiten van de vr-bril konden we de eerste game opstarten.

De PlayStation 5 is qua vormgeving duidelijk een evolutie van zijn voorganger. Ook deze bril heeft een ‘halo-band’, een stevige ovalen rand die je achter je hoofd plaatst, met de bril dus voor je ogen. Die band moet je wel precies goed afstellen met een draaiknop, om het geheel goed op zijn plek te houden. De voorkant van de bril kan je naar voren en achteren schuiven, wat vooral voor brildragers erg prettig is.

Toch kostte het wat moeite om het allemaal comfortabel te krijgen. In eerste instantie bleef de bril te veel op de neus steunen. Dat betekent dat je dan de band niet ver genoeg naar beneden, richting je nek, hebt geduwd. Dat is een kwestie van wennen, net zoals we met de eerste PS VR ervoeren. Als je eenmaal de perfecte manier van dragen gevonden hebt, is de PS VR2 heel comfortabel. Het gewicht is goed verdeeld, maar om nou te zeggen dat het ‘onmerkbaar licht’ is, nee. Je blijft je bewust van het feit dat je een best groot ding op je hoofd hebt, waarvan de lenzen ook nog best snel beslaan als je bezweet raakt. En dat is iets wat bij actievere vr-games onvermijdelijk is. Toch is het draagcomfort over het algemeen gewoon zeer goed. 

Dat comfort ervaar je ook met de nieuwe bewegingscontrollers. Waar Sony bij de eerste PlayStation VR nog een partij verouderde Move-controllers uit het magazijn viste, heeft het bedrijf voor deze nieuwe generatie echte, goede vr-controllers ontworpen. De controllers doen qua ontwerp erg denken aan de Meta Quest-controllers. Het systeem bestaat uit twee apparaten die gevormd zijn voor je linker- en rechterhand. Je steekt je hand door de plastic boog heen en grijpt de vorm in het midden vast, zodat je duim steeds netjes op de joystick rust en je wijs- en middelvinger rusten op de twee trekkers.

Eenmaal in handen zijn de controllers groot doch zeer licht en erg prettig in de hand. Het is makkelijk om te vergeten dat je ze vasthebt, wat een goede reden is om de veiligheidsriempjes om je post te doen. Mocht je in het heetst van de strijd per ongeluk de controller loslaten, vliegt hij dan in elk geval niet door je dure tv-scherm heen.

De controllers worden net als bij de Meta Quest gevolgd door camera’s in de vr-bril. Dat werkt zeer goed, al is het wel mogelijk om per ongeluk de controllers uit het zicht van de camera’s te bewegen. De games die we tot nu toe hebben gespeeld hadden echter geen momenten waarop je bijvoorbeeld iets achter je moet grijpen, dus in de praktijk merk je niet of nauwelijks iets van dode hoeken. De tracker van de PS VR2 is zelfs bij snelle bewegingen prima in staat om je handen te volgen.

Daar komt bij dat de controllers net als de PS5-controller haptische feedback geeft op de trekkers. Games genereren daarbij verschillende weerstand, afhankelijk van de situatie. Er zit zelfs haptische feedback in de bril zelf, dus als er opeens iets groots over je hoofd vliegt, voel je de trilling daarvan in de bril.

Een van de belangrijkste eigenschappen van een goede vr-bril is dat je de virtuele wereld zo goed en overtuigend mogelijk moet kunnen zien. PS VR2 levert daarin een fenomenale prestatie. Waar oudere brillen nog last hadden van het zogenaamde ‘hordeureffect’ - zichtbare lijnen tussen de pixels - heb je bij de PS VR2 een HD-kwaliteit beeld van de omgeving. Er is ook geen ‘god ray’-effect - storende lichtstralen die een bijwerking zijn van de Fresnellenzen in de Quest en Vive - dat je uit de ervaring haalt. Het beeld is gewoon fantastisch. Het helpt ook dat het blikveld net wat ruimer is dan bij de Quest en Vive. Je blijft natuurlijk altijd wel door een soort duikbril naar de wereld kijken, maar het is bij PS VR2 ruim genoeg om je in de ervaring te dompelen.

Dat het beeld zo goed is, komt ook door een nieuwe techniek: foveated rendering. Dit houdt in dat de bril je pupillen volgt om te zien waar je in de wereld naar kijkt. Onze ogen hebben eigenlijk maar een klein deel van ons blikveld echt scherp in beeld, en de PS VR toont op basis van die eye-tracking alleen dat deel van de wereld waar we op focussen in de hoogste resolutie. De rest kan dan wat minder scherp, omdat we dat toch niet zien. Het resultaat is dat de PlayStatin 5 minder hard hoeft te werken en we de virtuele wereld toch als beter en scherper ervaren. Het is hele mooie technologie die al een paar jaar geleden werd aangekondigd, maar nu dus voor het eerst in een echt product aanwezig is.

Die eye-tracking is overigens niet alleen handig voor het verbeteren van de grafische prestaties. Zoals Horizon: Call of the Mountain toont is het ook mogelijk om deze in gameplay te gebruiken. Zo kun je menuopties selecteren door er alleen maar met je ogen naar te kijken (in plaats van deze met je joystick te selecteren) maar ook helpt het in-game voor bijvoorbeeld het richten van je pijlen op een doel in de verte. Opnieuw: het is indrukwekkende technologie die echt een boel aan de ervaring toevoegt. Als de software ervan gebruikmaakt, uiteraard.

Dat is namelijk op dit moment eigenlijk de enige zwakke plek van de PlayStation VR2. Want hoewel dit zonder enige twijfel een fenomenale vr-bril is die eindelijk de beloftes inlost die vijf jaar geleden door concurrent Oculus (nu Meta) werden gedaan, is het met het software-aanbod nog niet zo best gesteld. Voor onze test mochten we een drietal titels proberen: Horizon: Call of the Mountain, Star Wars: Tales from the Galaxy’s Edge en Moss: Book 1 en 2. Van deze twee is alleen Call of the Mountain een unieke nieuwe ervaring. Tales from the Galaxy’s Edge en de twee Moss-games verschenen al (veel) eerder op de Quest. Als we dan kijken naar wat er op de planning staat, is er zeker een aantal goede spellen te vinden. Maar het merendeel van de PS VR2-titels zijn op dit moment al op pc-vr te spelen.

Uitzonderingen zijn er natuurlijk ook: we kijken reikhalzend uit naar de vr-update voor Gran Turismo 7, die tijdens onze review helaas nog niet beschikbaar was. Wat we van de vr-modus van deze topracers hebben gehoord, zou dit wellicht de killer-app kunnen zijn voor PS VR2. Maar we kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat iemand die nu een vr-ready pc met bijbehorende bril heeft, nog niet meteen een meerwaarde ziet in de PSVR2. 

Daar komt bij dat de PlayStation VR2 frustrerend genoeg niet backwards-compatible is met de eerste PlayStation VR. Wie Star Wars: Squadrons wil spelen met een betere vr-bril, is dus ook op de pc aangewezen. En waar is de nieuwe Astro’s Playroom? PS VR-veteranen weten nog hoe geweldig die game was als kennismaking voor Sony’s eerste vr-bril. We hadden eigenlijk gerekend op een dergelijke first-party superdemo om de kracht van de nieuwe bril en zijn eye-tracking in alle glorie te demonstreren. Het is zeker niet dat er niets te spelen valt op de PS VR2, maar wie al een beetje vr-ervaring heeft, zal het merendeel van de launchgames al kennen of zelfs gespeeld hebben.

De PSVR2 is zonder mitsen of maren de beste vr-bril voor consumenten. Het is een geweldig ontworpen apparaat met de allerbeste technologie die vr op dit moment te bieden heeft. De interne tracking werkt foutloos en maakt het mogelijk om alle soorten vr-games te spelen, van zittend tot volledige room-scale. De foveated rendering gecombineerd met de kracht van de ps5 maakt de grafische ervaring subliem. Het is geweldig dat een dergelijke vr ervaring ‘gewoon’ op een spelcomputer kan draaien.

Het enige wat op dit moment een '100 procent-juichrecensie’ in de weg staat is dat het software aanbod nog niet zo indrukwekkend is. Het is nu echt aan Sony (en andere ontwikkelaars) om te bewijzen dat al deze briljante vr-technologie ook in grote games gebruikt gaat worden. Laten we dat van harte hopen. Want het zou eeuwig zonde zijn als de allerbeste vr-bril tot nu toe niet de software krijgt die het zo ontzettend verdient.

De PlayStation VR2 is vanaf 22 februari beschikbaar.