Waarom kwam Grand Theft Auto 5 vorig jaar nou alleen uit op de PlayStation 3 en Xbox 360, terwijl enkele maanden later de opvolgers van die toen al bejaarde consoles verschenen? Die vraag zal menig gamer in de loop der tijd bezig hebben gehouden. Het antwoord is natuurlijk simpel: vanwege de (veel) grotere installed base van de PS3 en de 360. Maar ook: zodat je het spel waarschijnlijk nog een keer zal kopen voor de PlayStation 4 of Xbox One. Dik een jaar na de oorspronkelijke release – precies lang genoeg voor jou om voldoende vergeten te zijn hoe de game ook alweer was en natuurlijk keurig op tijd voor de feestdagen – brengt Rockstar GTA 5 naar de huidige generatie spelcomputers.
De eerste de beste
Om je extra te verleiden tot een betaalde terugkeer naar Los Santos, laat Rockstar het niet bij een opgepoetste versie van het meesterwerk uit 2013. Natuurlijk zijn er legio technische en visuele verbeteringen, waaronder een resolutie-upgrade tot 1080p, maar de meest in het oog springende feature is de introductie van de first-person modus – een camerastandpunt vanuit de ogen van jouw personage. De speler zèlf midden in de actie plaatsen klinkt als de beste manier om de beleving van Grand Theft Auto 5, met z'n schier oneindige lijst activiteiten en dito memorabele momenten, verder te vergroten.
Zodra je in de huid van Michael, Franklin of Trevor kruipt, vallen een aantal zaken op. Allereerst de vele details die de ontwikkelaars hebben toegevoegd of verbeterd: huisdieren die met of zonder baasje door de straten van Los Santos trippelen, inscripties op de wapens die je hanteert en werkende tellers in de interieurs van auto's. Niet alles heeft echter een next-gen-behandeling gehad, wat door het nieuwe camerastandpunt des te meer opvalt. Autospiegels tonen slechts een donkere waas en bij intieme confrontaties valt op dat de modelleringen van personages toch wat achterhaald zijn. Niettemin is het indrukwekkend om het gevoel te krijgen dat je zelf in de spelwereld aanwezig bent, zeker wanneer je midden in de actie zit. De eerste keer dat je aangereden wordt, in gevecht raakt of parachutespringt, benadert je beleving van die gebeurteni en op een bijna angstaanjagende manier de werkelijkheid. Een stuk meer dan met de camera achter je personage. Een onschuldige burger neerslaan en natrappen of seks hebben met een prostituee voelt er zelfs haast walgelijk door.
Pijnlijke kanttekening
Toch is er na vele uren GTA 5 spelen vanuit het eerstepersoonsperfectief een ietwat pijnlijke kanttekening te plaatsen: de gameplay leent zich simpelweg niet helemaal voor dat camerastandpunt. We hebben echt ons best gedaan om gewend te raken aan de nieuwe manier van spelen – iets waarbij de vele nieuwe instellingsmogelijkheden je ook nog meer dan graag helpen. Je kunt voor de knoppenindeling kiezen uit diverse gangbare setups voor actiegames én first-person shooters en zelfs granaten gooien tijdens het mikken van je vuurwapen. Maar met geen manier kwamen we tot een spelervaring die net zo natuurlijk en vloeiend aandeed als wat we gewend zijn van moderne GTA's (of shooters, wat dat betreft). Jezelf te voet voortbewegen is op zich geen punt. Zodra er geschoten wordt, ontstaan de problemen.
Zelfs ervaren fps-spelers zullen er dan moeite mee hebben snel en effectief af te rekenen met vijanden. In serieuze vuurgevechten ontkom je er bovendien niet aan dekking te zoeken. Vanuit die positie is in first person mode nauwelijks te zien wat je vijanden doen, waardoor je bij menig poging tot mikken gelijk kanonnenvoer wordt. Je kunt vanuit dekking wel automatisch overschakelen naar het overzichtelijke traditionele perspectief, maar daardoor gaat een groot deel van de beleving verloren.
Bij het besturen van auto's is het eigenlijk niet anders. Hoewel de interieurs lang niet zo gedetailleerd zijn als wat we van echte racegames gewend zijn, geeft het gewoonweg een tof gevoel om met de camera achter het stuur rond te cruisen. Tot je het gas intrapt en merkt dat het inschatten van krappe situaties op de weg een stuk moeilijker wordt zonder de hele auto in beeld. Bovendien bemoeilijkt het 'drive-by'-schieten: je kunt immers niet door de stijlen van een auto heen kijken en hebt daardoor minder overzicht van wat er om je heen gebeurt. Hetzelfde geldt voor vliegen vanuit de eerste persoon. Boten besturen lukt zo echter prima.
Gimmicks
De first person mode voegt echter dusdanig veel toe aan de beleving dat we 'm niet af kunnen doen als een gimmick. Ook de PS4-specifieke mogelijkheid om van wapen of radiostation te kunnen wi elen met de touch pad is eigenlijk best handig. Minder warm worden we van de telefoongesprekken en politieradioberichten die uit de speaker van de DualShock 4 klinken: leuk bedacht, maar omdat ze tegelijkertijd uit de reguliere luidsprekers klinken, slaat deze feature een beetje dood. Ook de rood-blauw knipperende verlichting van je controller tijdens politieachtervolgingen is net wat te veel van het goede.
Zelfs de leek zal begrijpen dat GTA 5 op het gebied van rekenkracht het uiterste van de vorige generatie spelcomputers vroeg. De resolutie van die versies was dan ook beperkt tot 720p. Op de PlayStation 4 draait de game in ieder geval op 1080p, wat zich vertaalt in merkbaar scherper beeld. De beeldverversing is net als voorheen beperkt tot dertig frames per seconde. Wel zijn de draw distance en de details van heel veel objecten en texturen flink verbeterd, al ontkomt ook de PS4-versie niet aan sporadische pop-in – hetzij veel minder dan in de uitgaves van vorig jaar. Verder valt op dat er van tijd tot tijd wat meer verkeer is, zowel op de wegen als de voetpaden. De grootste grafische verbeteringen vinden we op het gebied van belichting: zowel natuurlijk als kunstmatig licht reflecteert meer dan voorheen op bijvoorbeeld voertuigen en schaduwen zijn aanzienlijk minder pixelig. Verder zorgt regen voor meer waterpla en en is de onderwaterwereld kleurrijker en levendiger.
Bestaansrecht
Het zijn dan ook vooral de technische en visuele vernieuwingen die deze uitvoering van GTA 5 bestaansrecht verschaffen. Want laten we wel zijn: we hebben het nog steeds over dé game van 2013, die met zijn forse spelwereld, boeiende verhaal, spannende actiescènes en haast oneindige hoeveelheid mogelijkheden tot aan het einde der tijden een must-play zal blijven. De kans is dan ook groot dat je tijdens een nieuwe doorloop dingen tegenkomt die je in het origineel nooit zijn opgevallen – al kunnen het ook daadwerkelijk nieuwe features zijn, waarvan het gros echter voorbehouden is aan spelers die GTA 5 op de PS3 of 360 gespeeld hebben. De PS4- en Xbox One-versies laten je in dat geval onder meer (vooral de nieuwe) dieren fotograferen, moordmysteries oplo en en racen in stock cars. Ook zijn er een paar nieuwe wapens, enkele nieuwe voertuigen en een karrenvracht aan nieuwe muzieknummers op de radiostations.
En dan is er nog Grand Theft Auto Online: de enorme multiplayerstand van GTA 5 die door vroege serverproblemen op de vorige generatie spelcomputers nooit een eerlijke kans kreeg, maar juist nu zeer de moeite waard is om alsnog in te duiken – mede omdat de first person mode daar stiekem wél tot zijn recht komt. Binnenkort komen we daar uitgebreid op terug in een apart artikel. Maar ook zonder GTA Online zou de heruitgave al de moeite waard zijn. Logischerwijs voor echte GTA-fanaten, maar ook voor spelers die wel toe zijn aan een nieuwe run of iedereen die Grand Theft Auto 5 eerder heeft gemist. En wie echt de ultieme versie van de game wil bezitten, kan wellicht beter nog even wachten tot het spel eind januari voor pc verschijnt.
Grand Theft Auto 5 komt op dinsdag 18 november uit op PlayStation 4 en Xbox One. Deze recensie is gebaseerd op de PlayStation 4-versie van de game.