Tu en de besneeuwde Noorse bergen heb je geen last van lichtvervuiling. Over onverlicht asfalt raast een achtenveertig tal rubberen banden, bestuurd door coureurs die moeten vertrouwen op hun kennis van het parcours en de koplampen die zo hun best doen meer dan dertig meter weg voor zich te beschijnen. De afstand tu en auto één en auto twaalf is groot, maar ook achteraan vechten lichtbundels om elke centimeter. Op het spel staat niet persoonlijke roem, maar de teamoverwinning; verzaak en de andere club grijpt het goud en de punten. Terwijl de zon in recordtempo opkomt tikt nummer vijf zijn voorligger van de baan. Team Red wint, ook al reed een Team Blue-speler als eerste over de finish. Dat was intens. Dat was Driveclub op zijn best.
Driveclub is namelijk een uitstekende racegame. Eenmaal onderweg valt direct de fijne besturing op, de snelheid, de agre ieve AI-rijders, het overstuur, het onderstuur, de manier waarop de controller begint te trillen terwijl je meegezogen wordt in de slipstream. Maar ook de aankleding. In de eerste persoon is het genieten achter het in de voorruit reflecterende dashboard. Vooral de straatraces door de natuur zijn mooi in Driveclub, helemaal op momenten dat de zon niet hoog in de hemel staat. Dynamische lichteffecten zorgen voor details op en in de auto en de omgeving, en maken de nachtraces een bijzondere ervaring: iedereen is blind, verblindt elkaar, en moet het hebben van circuitkennis en een portie durf.
Clubs
Wat Driveclub echter bijzonder maakt, is de aanpak buiten de auto. In plaats van een traditionele opzet waarbij iedere coureur voor zichzelf probeert een zo hoog mogelijke kla ering of zo goed mogelijk tijd neer te zetten, online dan wel offline, staat elke race in Driveclub in het teken van scoren. Voor jezelf en voor je vriendenclub. Met maximaal zes man vorm je een driveclub, met eigen embleem en decoratie voor je auto. Vervolgens neemt jouw club het bijvoorbeeld op tegen een andere club in een online teamrace, en tellen de punten die je scoort tijdens jouw solocarrière ook op bij de teamscore. De game verbindt beloningen (in de vorm van auto’s en decoratie) zowel aan persoonlijke als gezamenlijke scores.
Dat systeem kán goed werken, maar er zitten wat haken en ogen aan. Zo kun je maar één club tegelijk hebben, wat een nadeel is wanneer je met meerdere vriendengroepen de game wilt spelen. Kwalijker is het ontbreken van een optie om zelf matches op te zetten. Driveclub werkt met vooropgezette events waarop je alleen of met je club op intekent. Zelf oefen je dus geen invloed uit op bijvoorbeeld de tijd van de dag waarop je racet, de regels en welke auto’s wel en niet aan de start mogen verschijnen. Behalve een grondig gebrek aan customization betekent dit ook dat je met een beetje pech moet wachten tot een event begint. In de tu entijd alvast een auto kiezen is onmogelijk; daar krijg je na lang naar een lobbymenu staren even kort de tijd voor. Kom je met een paar clubleden in een lobby voor een teamrace terecht, dan kan het voorkomen dat je niet eens bij elkaar in één team wordt ingedeeld.
Op de weg is Driveclub een genot, dat af en toe bruut wordt verstoord door een labiel strafsysteem. Beuk je vol achterop je voorganger, dan moet je een aantal seconden langzaam rijden. Tik je iemand lieflijk met je neus van de baan af – en dat gebeurt regelmatig online – dan is er niets aan de hand. Zo worden gevechten gemeen uitgevochten en is het slachtoffer van de tik op het achterste vaak dubbel de dupe. Beland je drie centimeter naast het parcours, dan word je na drie seconden terug op het rechte pad gezet; sta je achterstevoren na een goedgekeurde aanval van achter dan zoek je het zelf maar uit. Met een beetje pech krijg je zelfs straf omdat je schijnbaar een bocht afsneed in je onbedoelde vlucht.
Bruggen slaan
Ondanks de rare plooien, weet Driveclub slim een brug te slaan tu en singleplayer en multiplayer, tu en offline en online. Race je in de wat inspiratieloze campagne (ruim vijftig events verdeeld over vijf niveaus; nieuwe events ontgrendel je door sterren te verdienen), dan tellen de punten die je scoort mee voor je globale score. Zet je in de singleplayermodus een fantastische tijd neer op één van de circuits, dan maak je daar met een druk op de knop een uitdaging van voor andere spelers. Heb je wel zin in het sociale aspect maar niet in het gebeuk, dan blader je door de beschikbare uitdagingen van andere spelers en probeer je zo je vaardigheden te tonen aan de rest van de wereld. Waarmee je weer punten scoort voor jou en je team.
Met die punten speel je dus auto’s vrij. Driveclub herbergt bij de release een wagenpark van vijftig, ingedeeld in categorieën van Hot Hatch tot Hyper. Racen met een Golf GTI geeft evenveel voldoening als met een Pagani Zonda R; daarvoor is de game serieus en realistisch genoeg. Elke auto vergt een andere benadering, ook al stammen ze uit dezelfde kla e; elke auto is een nieuwe machine die je moet leren kennen om hem lief te hebben, om hem naar jou te laten luisteren. Tuning ontbreekt, dus autokeuze is online cruciaal. Auto’s binnen dezelfde kla e zijn soms niet helemaal aan elkaar gewaagd, waardoor je per kla e al gauw één of twee favorieten ontdekt.
Qua racen zoekt Driveclub het midden tu en snelle arcade en serieuze simulatie zoals Project Gotham Racing dat deed. Dat midden weet het goed te vinden. Driveclub is vanaf de start toegankelijk en vermakelijk, maar de moeilijkheidsgraad is dusdanig hoog dat je wordt gedwongen om bochten te leren kennen, de ideale lijn moet vinden en echt op zoek gaat naar de plekken waar je kunt inhalen. Of je tegenstander van de baan kunt duwen. Verwacht geen physics en controle zoals in een Gran Turismo, maar genoeg realisme om de doorgewinterde racefan gelukkig te maken.
Wachten
Smetje op het blazoen is het ontbreken van bijvoorbeeld dynamische weersomstandigheden. Tijdens de laatste in een rij van meerdere previews maakte juist het weersysteem indruk, maar Driveclub-spelers moeten wachten tot het einde van 2014 tot ze door de sneeuw, regen en hagel mogen ploegen met hun bolides. Ook onderdelen als een fotomodus en replays komen pas later. Het product Driveclub dat deze week in de winkels ligt is een uitgekleed product en lijkt, als het goed is, in niets op de game die we over een jaar spelen. Meer auto’s, meer circuits; zulke extra’s zitten voorlopig nog in de wachtkamer.
Een game daarop afrekenen is niet eerlijk, zeker niet anno 2014. Wel mag de game bekritiseerd worden op de rare keuzes die Evolution Studios gemaakt heeft in de online omgeving. Als gevolg is Driveclub niet dé sociale racegame, dé revolutie in het racegenre of een van de andere vooraf opgeworpen verwachtingen. Het is een game die het minstens waard is om in gratis PlayStation Plus-vorm geprobeerd te worden, al is het maar om te zien waar de PlayStation 4 toe in staat is.