Hoe goed de Civilization-reeks ook is, uitleggen aan een totale leek hoe leuk het is om een paar poppetjes te verplaatsen op een gigantische wereldkaart met het tempo van een schaakspel blijkt toch altijd weer onbegonnen werk. “Turn based zei je? Hoeveel keer mag je dan respawnen? Terwijl de tegenstander speelt mag jij toch alleen maar toekijken? En hoe is die nieuwe game van Halo eigenlijk?”, is hoe een gemiddelde discu ie over Civilization verloopt.
Gelukkig weten de kenners wel beter en kunnen zij urenlang spenderen aan het verfijnen van hun beschaving. Maar er is hoop voor al die ongelovigen! Met Civilization V wordt de reeks, en mi chien ook wel een beetje alle turn based-games, een stuk toegankelijker gemaakt. Zonder daarbij de Napoleons, Ghandi’s en de Cesars van deze wereld uit het oog te verliezen. Hoe ze dat gedaan hebben? Door in de eerste plaats de succesvolle basis grotendeels intact te laten. Een potje Civilization begin nog altijd met het kiezen van een beschaving met bijbehorende wereldleiders. Jammer genoeg geen Nederland en Willem van Oranje, maar buiten dat komen zowat alle landen die iets in de wereldgeschiedenis hebben betekend aan bod.
Wat kies je?
Het doel is vervolgens om je laagontwikkelde beschaving van vierduizend jaar voor Christus op te werken naar eentje die de atoom beheerst en nano-technologie voor ontbijt neemt. Maar voor het zover is, begin je dus met een kleine nederzetting. Vervolgens bouw je wat boerderijen, monumenten en mijnen, oogst wat grondstoffen met werklui, traint een paar scouts en warriors en gaat op pad om de wereld te verkennen. Uiteindelijk verdien je genoeg geld en research om te groeien en dan wordt het pas echt intere ant. Richt je steden voornamelijk in als oorlogsmachines, culturele- of kenniscentra? Oftewel kies je voor oorlog, cultuur, politiek of kennis?
Behalve dat je de wereld aan je voeten kan krijgen door oorlog, zou je ook zomaar kunnen gaan voor de andere opties. Zo kun je proberen zoveel mogelijk technologieën vergaren in de uitgebreide techtree en uiteindelijk als eerste het Apollo-project te lanceren. Of een meerderheid in de Verenigde Naties-raad krijgen waardoor je de politieke macht grijpt in de wereld. En zelfs als je jouw beschaving richt op cultuur, dan nog zou je kunnen winnen wanneer je als eerste het Utopia-project voltooit. Welke kant je ook kiest, uiteindelijk zullen ze je naar de overwinning leiden, al zal vooral oorlog door de meeste spelers gekozen worden. Niet in de laatste plaats omdat de overige twee een stuk lastiger uit te voeren zijn tegen een toch vooral op oorlog gerichte kunstmatige intelligentie.
Hulp waar nodig
Bij wie nog nooit een Civ-game heeft gespeeld zal het nu wel gaan duizelen, want hoe in hemelsnaam ga je al die zaken regelen in een spel? Wanneer moet je wat kiezen? Gaat het wel de goede kant op mijn wereldrijk? Maak je echter geen zorgen, want als Civilization V een ding goed doet, dan is het wel de manier waarop de speler begeleid en waar nodig geholpen wordt door middel van de juiste informatie op een overzichtelijke wijze te tonen. En niet geheel onbelangrijk, de ervaren spelers niet te behandelen als een idioot.
Wat direct opvalt is de grote knop rechts in je scherm die aangeeft of er nog wat te doen valt. Klik op die knop en je camera focust direct op een eenheid of stad waar nog wat moet gebeuren. Ben je het spoor even bijster, dan is op die knop klikken het enige wat je hoeft te doen. Bovendien word je nooit geconfronteerd met een overdaad aan informatie. Je ziet slechts de dingen die absoluut noodzakelijk zijn en wil je meer zien dan kun eenvoudig een groter menuscherm tevoorschijn halen. Ook zijn veel informatieschermen aanpasbaar, waardoor je zelf mag kiezen wat jij het meest belangrijk vindt om te zien.
Deze ‘hulp’ wordt daarnaast ook doorvertaald naar de gameplay zelf. Zo kun je in de uitgebreide techtree een technologie kiezen die nog lang niet ontwikkeld kan worden en begint het spel zelf de beste route uit te stippelen naar deze technologie. Maar ook steden kunnen zichzelf automatisch onderhouden, nadat jij hebt gekozen waar de stad in kwestie zich op moet richten. Maar wil je het bovenstaande allemaal niet, dan mag je in Civilization V ook alles lekker zelf doen. En juist dat maakt deze game zo geweldig goed. Het weet de geschikte balans voor zowel beginnende en ervaren spelers. Een kwaliteit die we maar zelden terug zien in dit genre.
1, 2, 3, 4, 5, 6!
Hoewel de game de mogelijkheid biedt om te excelleren in andere zaken dan dood en verderf, zijn de meest opvallende aanpa ingen in dit vijfde deel toch voornamelijk gericht op het voeren van oorlog. Namelijk het nieuwe speelveld in de vorm van hexagons én het niet mogen stapelen (stacken) van eenheden. Beide verschillen zorgen er niet alleen voor dat een gevecht in Civilization V heel anders verloopt dan in zijn voorgangers, maar ook dat de impact van strategische keuzes tijdens een gevecht een stuk groter wordt. In plaats van de ‘mijn stapel is altijd groter’-tactiek zul je nu steden en legers omcirkelen, tegenstanders uit de tent lokken en als het even kan niet te veel van je eigen legers verliezen.
Ook steden mogen niet meer dan één gevechtseenheid bevatten, waardoor het ook een stuk lastiger wordt om ze te beschermen. Upgrades zoals muren helpen wel, maar ook in defensief opzicht zul je constant een paar beurten vooruit moeten denken. Om je wat te helpen zie je boven je doelwit een kader met daarin de slagingskans van een aanval staan, iets wat nieuwkomers zeker zullen waarderen. Staar je alleen niet blind op deze data, want ze vertellen je nooit wat de volgende zet van je tegenstander zal zijn. En een makkelijk te verschalken eenheid zou je zomaar eens een dure, ervaren eenheid kunnen kosten. Of mi chien nog veel meer. De nieuwe toevoegingen in het gevecht ysteem zorgen in ieder geval voor een fri e wind door de reeks en bewijzen hun waarde al vrij snel in de game. De gameplay wordt een stuk dynamischer en bijgevolg ook een stuk aantrekkelijker gemaakt.
Maar, zoals we al eerder aanhaalden, Civ 5 is veel meer dan alleen maar oorlogje voeren. Naast het bouwen van een sterk leger, kun je ook kiezen voor een wat beschaafdere aanpak door in te zetten op kennis en politiek. Dit zie je bijvoorbeeld terug in de nieuwe stadstaten, kleine autonome staatjes die zich staande houden met beperkte middelen tu en de groten der aarde. Die ze overigens vaak om hulp vragen om onder meer de ‘buurtbarbaren’ een kopje kleiner te maken. Voor elke voltooide opdracht bouw je vervolgens vriendschap op, tot je tenslotte op zo’n goede voet komt te staan dat de stadstaten jou eenheden schenken en je zelfs te hulp schieten in tijd van nood. Aan de andere kant is het ook goed mogelijk dat een tegenstander hetzelfde doet. En wanneer het dan tot een treffen komt, jij jezelf tegenover een overmacht aan vijanden ziet staan. Houd je ‘vrienden’ dus in de gaten.
Toch blijven de onderhandelingen met de andere wereldleiders mi chien nog wel het leukste aan deze reeks. Wereldleiders zoals Bismarck en Washington uitdagen, verleiden tot een geheim bondgenootschap of zelfs vernederen is nog steeds geweldig. Soms voelt het wel wat geforceerd aan en wijzen ze jouw voorstel af om daarna doodleuk hetzelfde voorstel te doen, maar toch blijft het een uniek onderdeel van Civilization. Bovendien staar je dit keer niet naar een saaie afbeelding, maar krijg je de leiders in vol ornaat te zien. Schitterend afgewerkt en helemaal in sfeer.
Tot in de puntjes
Over sfeer gesproken, ook de grafische kant is duidelijk verbeterd. Want ondanks dat je niet heel ver kunt uitzoomen (wat soms best irritant kan zijn als je beschaving steeds groter wordt) ziet de wereldkaart er fantastisch uit. Het is mi chien geen satellietfoto-kwaliteit, maar het oogt wel heel natuurlijk en mooi. Uiteraard zijn ook de animaties wat verbeterd, worden de gebouwen ook buiten je stad gebouwd en herken je ook de verschillende type Structuren. Aan de andere kant kan het dan wel weer heel vol worden op het scherm, vooral wanneer je wat wild in de buurt hebt staan, wetende dat een koe bijna net zo groot is als de piramide die er naast staat. Wat betreft de muziek kunnen we kort zijn: die is perfect. Wanneer je een game als Civilization speelt en makkelijk een uurtje of vier achter de PC zit zonder dat de deuntjes beginnen te vervelen, dan weet je dat je goed zit. Game-ontwikkelaars, zo hoort het!
Als we zouden willen, zouden we nog uren kunnen lullen over Civilization V. Over de mod-scene die ongetwijfeld grote ogen gaat gooien dankzij een handig in-game menu dat alles eenvoudig beheert. Over de vele manieren om een stad in handen te krijgen. Over het feit dat je eenheden (na het onderzoeken van de juiste technologie) over water kunnen, waardoor de gameplay een stuk sneller wordt. Of zelfs over de multiplayer die je waarschijnlijk nog meer uitdaging zal bieden dan de singleplayer, wanneer je een paar goede vrienden optrommelt die samen met jou een paar nachten achter de PC willen doorbrengen.
Maar dat doen we niet. Want Civilization V is een game waarover je niet moet lezen, maar die je moet spelen! De game is tot in de puntjes gestroomlijnd en maar voor een doel is gemaakt: uren besteden aan het uitstippelen van de juiste strategie en vooral aan heel veel touwtjes trekken. Precies zoals een Civilization-game moet zijn. Nieuwkomers krijgen een game die ze kennis laat maken met de wondere wereld van de turnbased-game, op een manier die ongetwijfeld wat twijfelaars over de streep gaat trekken. En wees gewaarschuwd, want begin je eenmaal aan deze game, dan word je sociale leven danig op de proef gesteld!