In het geval van de nieuwste Civ laten we de aarde niet in opperbeste staat achter, alsof Firaxis over onze schouders heeft meegekeken toen we kernwapen na kernwapen rondslingerden in Civilization 5. Talloze expedities worden gestuurd naar verschillende levensvatbare planeten en jij overziet de lotsbestemmingen van één zo’n kolonie. Je bepaalt zelf wat voor eigenschappen jouw kolonisten hebben. Je kunt bijvoorbeeld een mi ie sturen van de African Union, bestaande uit kunstenaars, uitgerust met een tectonische scanner om bodemschatten te zoeken en genoeg bouwmaterialen om gelijk bij aankomst een kliniek te kunnen bouwen. Deze keuzes hebben al aardig wat invloed op hoe je het potje gaat spelen.
We zeggen ‘aardig wat’, want een minstens zo grote factor in het spelverloop is de planeet waar je op landt. Je kunt net pech hebben en in een bijzonder vijandige omgeving landen. Dan hangen er overal giftige dampen en stroomt de inheemse fauna nieuwsgierig toe. De lokale beesten hebben er een handje van om hun nieuwsgierigheid te uiten in de vorm van brute aanvallen op eenieder die zich buiten de kolonie waagt. Maar voor hetzelfde geld land je in een prachtig vruchtbare omgeving waar Adam en Eva zich thuis zouden voelen.
Voet aan nieuwe grond
De aanvankelijke uitdagingen van een jonge kolonie vragen aanpa ingsvermogen van de speler. Op basis van wat we gespeeld hebben, lijkt het er op dat de vertrouwde onderzoeksroutes van voorgaande Civilization-games niet meer allesbepalend zijn. In Civ 5 kun je zo snel mogelijk naar een Great Library rushen voor een gegarandeerde voorsprong in de wetenschap, maar met Beyond Earth doe je er soms verstandig aan om zo snel mogelijk een ultrasonische omheining rond je eerste stad te plaatsen, om dierlijke aanvallen te voorkomen.
Bij het onder controle krijgen van de situatie spelen satellieten een belangrijke rol. Een van de eerste kunstmanen die je de lucht in kunt schieten is een Miasmic Repulsor. Dit snufje verwijdert na een aantal beurten in de lucht te hangen alle Miasma, die als een groene giftige deken over vakken hangt. Zeker als je de lokale fauna – we moeten ons inhouden om niet ‘buitenaards’ te zeggen – hebt geprovoceerd, ben je de Miasma liever kwijt dan rijk. Dat jouw eenheden er schade aan ondervinden is al erg genoeg, maar de uiteenlopende beesten als Wolf Beetles en Manticores genezen sneller onder invloed van het spul.
Onnatuurlijke selectie
Zodra in de eerste levensbehoeften is voorzien, is het tijd om na te denken over de langere termijn. Dit is waar de eerder besproken Affinities een belangrijke rol spelen. Door het onderzoeken van specifieke technologieën en het uitvoeren van opdrachten verdien je Experience-punten voor een volgend niveau in de afzonderlijke utopische richtingen. Investeer in Harmony en na een paar levels heb je alle voordelen van Miasma die de inheemse dieren ook hebben. Haal het hoogste niveau en een ultiem project wordt beschikbaar. Aanhangers van de Purity-ideologie bouwen bijvoorbeeld een enorm teleportatieapparaat, waarmee de achtergebleven aardbewoners naar een speciaal voor hen gebouwd Neo-Eden kunnen verhuizen. Zij die voor Harmony kiezen gooien het over een heel andere boeg. Zodra je die denkrichting hebt gemaximaliseerd, is het tijd om de mensheid te versmelten met het collectieve bewustzijn van de planeet zelf. Jazeker, net als in Alpha Centauri.
Ondanks dat Alpha Centauri de inspiratie vormt voor Beyond Earth, ligt de gameplay dichter bij Civilization 5. Steden kunnen meer van het land bewerken met een grotere bevolking, de regels rond gevechten zijn dezelfde en door het produceren van cultuur kun je regelmatig bonu en vrijspelen in de vorm van sociale waarden. Een cynicus zou op kunnen merken dat Beyond Earth niet veel meer is dan een reskin van Civilization 5, maar dan houdt hij geen rekening met de subtiele, maar significante ingrepen in de Civ-formule.
Civilization: Beyond Earth is in vergelijking tot het lineaire Civ 5 veel meer gericht op kruisverbanden. Dat de technologieën zijn geordend als een web in plaats van een boom is hier het duidelijkste voorbeeld van. Omdat we moeilijk kunnen voorspellen hoe de toekomst zich ontwikkelt zijn er talloze routes naar een bepaalde technologie te bedenken. De Affinities sluiten elkaar bovendien niet uit. Sterker nog: door meerdere Affinities na te streven, kun je nieuwe eenheden ontdekken en hun bonu en vrijelijk combineren. Al deze mechanieken staan in het teken van het idee van aanpa ingsvermogen. Darwin zou trots zijn.
We zijn erg benieuwd of deze freeform-aanpak zich uitbetaalt in meer gevarieerde potjes. Met name tijdens multiplayer zou dit kunnen leiden tot een heel andere spelervaring dan we gewend zijn van Civilization. Helaas zijn we met de preview-versie beperkt tot 250 beurten en zijn er nauwelijks mensen online om deze hypothese te testen. Dat neemt niet weg dat we reikhalzend uitkijken naar 24 oktober. Die 250 beurten waren voorbij en de uren vervlogen voor we er erg in hadden. Een goed teken.