In Hearts of Iron 4 krijg je de kans om de Tweede Wereldoorlog nog eens dunnetjes over te doen. De hele wereld is het podium voor het allesvernietigende conflict tu en de asmogendheden – onder leiding van het fascistische Duitsland – de Sovjet-Unie en de geallieerden met Groot Brittanië voorop. Je kunt alles netjes volgens de geschiedenisboeken doen: als Duitsland eerst de Anschlu met Oostenrijk, de annexatie van Tsjechië, het Molotov-Ribbentrop-pact, enzovoort. Maar waar de games van Paradox altijd in uitblinken is de mogelijkheid om een alternatief verloop van de wereldgeschiedenis uit te stippelen. Wat zou er zijn gebeurd als Neville Chamberlain in 1938 niet “Peace in our time” had geroepen, maar voortvarend de oorlog had verklaard? In onze fantasie zegt de nette Britse premier met een grijns “I bet they did nazi that coming!”.
Je hoofd gebruiken zonder hoofdpijn
Hearts of Iron kijkt verder dan de grote lijnen van politieke en grootschalige besli ingen. In deel drie bepaal je tot in detail in welke richting de raderen van je oorlogsmachine draaien en tot op het niveau van provincies stuur je legerdivisies aan. Als je het echt goed wilt doen, let je er op dat tijdens je offensief het weer schikt, de tijd van aanval klopt en je bevoorrading deugt. Dat is nogal een opgave als je een tweefrontenoorlog uitvecht in real-time. Voor Hearts of Iron 4 heeft Paradox zich daarom tot doel gesteld dat nieuwe spelers zo min mogelijk hun hoofd stoten tegen de immer steile leercurve, maar de diepgang bewaard blijft.
Dat betekent dat de interface een flinke facelift heeft gekregen. De vele symbolische blokjes op het veld maken plaats voor geanimeerde soldaten en overvliegende bommenwerpers. Zoom uit en de terrein-modus – onmisbaar voor het plannen van een snelle en effectieve aanval – maakt automatisch plaats voor een politieke kaart, waarop je duidelijk kunt zien wie welk land bezet. De figuurtjes veranderen dan in de bekende symbolen, elk van een kleur voorzien, zodat je direct snapt aan welke generaal elk legeronderdeel rapporteert. In plaats van dat je ingenieurs onderzoek doen naar Small Arms: 5, werken ze nu aan een MP40-machinepistool, wat direct aansluit op de nieuwe wijze waarop je wapens en voertuigen produceert.
Lopende band
Industrie is een e entieel onderdeel van oorlogvoering op wereldschaal en ook op dit vlak maakt Paradox de sprong van abstract naar concreet. Om alle soldaten van uitrusting te voorzien moet je nu een productielijn opzetten en een aantal fabrieken toewijzen. Des te langer fabrieken een vuurwapen of tankcha is produceren, des te efficiënter ze worden. Dit betekent dat je als commandant der strijdkrachten de overweging moet maken of je een enkele spiksplinternieuwe Tiger-tank laat bouwen of dat je genoegen neemt met twintig exemplaren van de Panzer IV. De vier grondstoffen zijn samengevoegd in het algemene Raw Materials, maar om de fabricage van wapentuig te versnellen heb je wel strategische grondstoffen als olie of rubber nodig. Deze worden vaak aangevoerd over zee en een slimme strateeg kan een land als Groot Brittanië een flinke hak zetten door in te zetten op onderzeeërs.
Vrijwel elk onderdeel van de Tweede Wereldoorlog is onder handen genomen door Paradox. Je bent bijvoorbeeld niet meer vrij om zomaar alle doctrines – de algemene tactiek waar bevelhebbers hun besli ingen op baseren – te onderzoeken, maar je wordt nu beperkt tot een soort techtree. Duitsland begint bijvoorbeeld met Mobile Warfare als landdoctrine, bekend geworden door de Blitzkrieg die Polen en later Noorwegen, Nederland en Frankrijk in enkele weken op de knieën dwong. Binnen die doctrine moet je keuzes maken en krijg je bonu en die pa en bij het doorbreken van een linie en het afsnijden van de bevoorradingsroutes van de vijand. Door deze beperkingen moeten doctrines – land, zee en lucht – nu tot een andere speelstijl leiden. Wi elen van doctrine kan, maar dat kost veel tijd en moeite.
Macro versus micro
Een grote zwakte van Hearts of Iron 3 is de rigide keuze tu en alles zelf doen en de computer de taken over laten nemen. Het is geen doen om handmatig tientallen divisies tegelijkertijd door Rusland op te laten trekken, maar de kunstmatige intelligentie is in Hearts of Iron 3 niet sterk genoeg om gebruik te maken van een doorbroken linie en denkt ook niet altijd aan het soort terrein. Tijdens de presentatie laat Paradox zien dat we ons daar geen zorgen meer over hoeven te maken. De invasie van Polen staat op het punt te beginnen en Dan Lind, Project Lead van de game, tekent probleemloos een front vanuit Duitsland tot aan de Wisla en een front voor het leger dat vanuit Oost-Pruisen Polen intrekt. Het Poolse leger zit vast tu en een hamer en een aambeeld en de overwinning is zo goed als gegarandeerd.
Lind ziet hoe de geautomatiseerde opmars een paar Poolse divisies bijna afsnijdt van de rest en geeft een naburige Duitse divisie van gemotoriseerde infanterie het bevel om precies die provincie te pakken die het Poolse front in stand houdt. Kort daarop wordt het omsingelde deel van het Poolse leger volledig uitgeroeid en de Wehrmacht dendert voort. Toch loopt de invasie niet zo soepel als verwacht en de geoefende Project Lead van Hearts of Iron 4 beseft dat hij is vergeten om de Luftwaffe in te schakelen. Hij stuurt snel vliegtuigen naar de Poolse regio, claimt de lucht – 144 superieure jagers tegen de 70 roestbakken van Polen, het is niet eerlijk – en geeft het bevel om de troepen op de grond te ondersteunen. Enkele muisklikken is alles wat je nodig hebt om een heel land te veroveren.
Natuurlijk is een half uur meekijken met de invasie van Polen een detail vergeleken met de diepgang van de volledige ervaring. Desondanks lopen we weg van de presentatie met de indruk dat Hearts of Iron 4 de meest toegankelijke editie tot nu toe wordt. Paradox heeft nog steeds dat scherpe oog voor historisch en militair detail, maar het ziet er naar uit dat de speler met deel vier veel beter weet waar die moet kijken.
Hearts of Iron 4 verschijnt later dit jaar op pc, Mac en Linux.