"Wie dit ziet is stil. Dat kan niet anders."
Je gaat niet naar de eerste presentatie van een nieuwe GTA zonder wat gezonde zenuwen. Door de jaren heen heb ik ontelbare titels eerder gespeeld en gezien dan de rest van de wereld. Ondanks de profe ionele afstand die je moet houden, gaan dergelijke gebeurteni en niet zelden gepaard met een gezonde dosis enthousiasme. Maar dit keer is het anders. GTA is te groot voor een ‘gezonde dosis enthousiasme’. Dit is een nieuwe GTA, de enige game die de verkoopcijfers van Call of Duty het schaamrood op de kaken kan gaan zetten. Al wekenlang loop ik rond met dezelfde vragen als gamers wereldwijd: wat is het, wat voor verhaal wil het vertellen en wat gaat Rockstar doen met De Game Der Games? Vandaag is het (voor mij) voorbij met speculeren. Vandaag krijg ik het best bewaarde geheim van de game-industrie te zien.
Michael
Als ik later die dag plaatsneem op de bank voor het megascherm waar GTA V gaat starten, valt alles van me af. Laat maar komen die game. Ik zie het wel. En dan schiet het scherm aan en maak ik kennis met hoofdpersonage Michael. Michael is een gepensioneerd bankovervaller. Ik zie hem liggen op een strandbedje aan het zwembad van zijn villa in de Rockford Hills – het rijke gedeelte van Los Santos. Beetje een buikje, typische New Yorkse kop, leventje dat ‘m toelacht, gezinnetje waarin iedereen zijn eigen weg gaat. Het uitzicht is adembenemend, voornamelijk vanwege de waanzinnige schaal van de wereld. Om je een idee te geven: de wereld van GTA V is vijf keer groter dan het al immens aanvoelende Red Dead Redemption. Michael wandelt door zijn huis, door naar de garage, stapt op een fietsje en rijdt zo de straat op.
Ken je nog dat gevoel dat je had toen je voor het eerst met GTA IV de straat op ging? Dat gevoel van verwondering, verbazing en overweldiging? Dat een virtuele wereld zo gedetailleerd, zo overtuigend op je beeldscherm verscheen? Dat je daadwerkelijk het idee had dat alles aan je voeten lag, te beginnen met ultieme vrijheid? Precies dat gevoel geven die eerste meters met Michael op zijn fietsje ook af. Een prestatie op zich, vooral omdat je zou verwachten dat een dergelijke indruk vier jaar na GTA IV op dezelfde consoles niet meer mogelijk is. Maar wie dit ziet is stil. Dat kan niet anders. En dan zoomt de camera uit, kijken we over de wereldkaart heen en duikt de camera weer naar beneden naar een compleet andere locatie. Dit keer zien we een gore redneck die zwetend op de plee zit te schijten. Maak kennis met Trevor, maak kennis met hoofdpersonage nummer 2.
Bommetje
“Ik wist het”, zullen talloze gamers hebben geroepen. “Ik wist dat GTA V meerdere hoofdpersonages zou hebben!" Natuurlijk ‘wist je het’, deze game is dood gespeculeerd. Rockstar kon niets doen wat niet ergens iemand op internet al ‘verwacht’ had. Maar hier is dus het bewijs, GTA V introduceert voor het eerst in de serie meerdere hoofdpersonages. Alhoewel, voor het eerst? Dan Houser zelf verklaart later in een interview dat we met hem hebben duidelijk dat deze GTA het resultaat is van alles wat ze ooit hebben geleerd van hun games. En wie kijkt naar GTA IV ziet wat ze daar geleerd hebben. Eén stad en één deel hoeft niet te betekenen dat je jezelf hoeft te beperken tot één personage, zoveel bewezen Nico, Luis en Johnny wel. Maar het is wel een bommetje wat Rockstar hier dropt. Bovendien blijft het niet slechts bij het brengen van drie hoofdpersonages. Rockstar heeft namelijk zo zijn eigen ideeën over hoe je zoiets aanpakt.
Maar dat voor later, eerst even terug naar Trevor. Trevor is de gestoorde van de drie. Een oud-collegaatje van Michael, maar dan eentje die niet in een ultragunstig getuigenbeschermingsprogramma terecht is gekomen. Trevor is een smeerlap zonder grenzen. Mouwloos hempje, ranzige joggingbroek, vettig lang haar en een tattoo op z’n nek van een stippellijn waaronder de tekst ‘cut here’ te lezen is. Maar achter dat beeld van trailer trash-junkie gaat een man schuil met uitzonderlijke kwaliteiten als ex-militair met een affiniteit voor alles dat vleugels heeft.
Franklin, het derde hoofdpersonage, maakt de bende compleet en hij had niet verder af kunnen staan van de twee oude rotten uit het vak. Franklin is up and coming, heeft een neusje voor criminele zaken en jat veel te duur verkochte auto’s terug van ambitieuze slachtoffers die hun maandelijkse lening even niet af kunnen betalen. Met hem maken we kennis in Los Santos’ versie van Muscle Beach. Goedgekleed, trotste houding, de wereld aan zijn voeten. En op het punt om betrokken te raken bij een vertelling waarin hij zal moeten gaan samenwerken met Trevor en Michael. De ideale leermeesters om te laten zien hoe het in ieder geval niet moet, al houdt hij die mening liever voor zichzelf.
Wi elsysteem
Het is moeilijk in te schatten waar het verhaal van GTA V precies heengaat. Ik heb anderhalf uur lang mogen genieten van een weergaloos weergegeven stad, eentje waar zelfs het fenomenale GTA IV niet eens een klein beetje aan kan tippen. Maar Rockstar heeft me niet uitgenodigd om meteen volledig open kaart te spelen. Ik zit daar om die wereld te zien, om kennis te maken met de drie hoofdpersonages en om erachter te komen hoe en waarom ze dat precies implementeren.
Zelfs de grootste GTA-liefhebber kent die momenten wel waarop mi ies afvlakken. Dat moment waarop je weer dertig kilometer moet tuffen in een of andere autootje, voordat de actie echt losbarst. Dit denkt Rockstar grotendeels te verhelpen door drie personages tegelijkertijd in een mi ie te droppen en de speler de mogelijkheid te geven om te wi elen tu en de drie. Soms moet je met z’n tweeën op pad, soms zelfs alleen. Maar het idee is dat er op elk moment wel iemand in de actie zit waarnaar je over kunt schakelen. Om het ‘hoe’ te demonstreren krijg ik een mi ie voorgeschoteld waarin een ondervraging binnen een wolkenkrabber even hardhandig afgesloten moet worden door ons kersverse drietal. Michael en Trevor pakken de helikopter om op het dak van de wolkenkrabber te landen, Franklin vertrekt op de motor om aan de overkant van de straat stelling te nemen met zijn sluipschuttersgeweer. En dan begint de actie.
Kom op, dit is Grand Theft Auto
Eerst stappen we in de schoenen van Trevor, de ex-piloot, als we met de helikopter richting locatie vliegen. De soundtrack op de achtergrond (een unicum voor de GTA-serie) geeft wat kleur aan de scène die het eigenlijk niet nodig heeft omdat het uitzicht, de immense schaal en een karakteristiek sterke dialoog tu en Trevor en Michael dat al meer dan voldoende doen. Eenmaal op het dak geland schakelen we over naar Michael. Met hem abseilen we langs de wolkenkrabber. Aangekomen op de juiste verdieping knalt Michael, na een korte scène zó goed geschreven dat het bewijst dat de schrijvers van deze serie hun pen nog steeds op de juiste plek hebben zitten, door het raam heen. Een shoot-out volgt, maar als de tegenstand te groot wordt is het tijd om weer over te schakelen. Ditmaal kruipen we in de huid van Franklin, die netjes klaarligt met zijn sluipschuttersgeweer aan de overkant van het gebouw.
Als de tegenstand eindelijk een beetje tot behapbare proporties is teruggedrongen, komen vijandelijke helikopters de boel voor ons drietal nog even ruw verstoren. Michael is inmiddels teruggeklommen in de helikopter van Trevor en terwijl Franklin (nog steeds onder de controle van de speler) een paar helikopters uitschakelt, vluchten zijn twee teamgenoten door de lucht weg. Het doet sterk denken aan de GTA’s vóór het vierde deel (en aan The Ballad of Gay Tony), toen mi ies nog standaard overdreven groots en spectaculair waren. Momenten voordat de presentatie tot zijn eind komt, merk ik pas op dat ik écht onder de indruk ben. Niet vanwege de setting, het feit dat ik daar als een van de eerste ter wereld de geheimen van Rockstar te zien krijg of vanwege dat dikke megascherm voor mijn neus. Het is GTA V dat me echt raakt.
Ik zie een scène, zit zelf zonder controller in handen. Maar het is voelbaar hoe bijzonder deze game gaat worden. Daar zelf zijn in die wereld, die mi ie spelen, achterna gezeten worden door helikopters terwijl in het heetst van de strijd een soundtrack met de nodige grandeur je hartslag opzweept tot ongezonde hoogtes; dat is wat ik wil. Bovendien helpt het dat je als kenner van de serie inmiddels weet dat dit niet enkel een heel slim gekozen stukje is van een game die voor de rest aan elkaar hangt als los zand. Zoiets mag je nooit uitsluiten, maar kom, dit is een Grand Theft Auto-game. Het moet wel heel raar lopen wil Rockstar plotseling zijn talloze malen eerder bewezen gouden touch kwijt zijn.
Oude rotten
Als ik na de presentatie naar buiten loop denk ik nog eens terug aan die drie oude rotten bij Rosario Pizza. Dankzij hen besefte ik me ’s ochtends met wat voor verwachtingen ik hier ook alweer heen ging. Een diepgravend verhaal over de economische malaise waarin de vraag centraal staat hoever mensen gaan in de jacht naar de dollar. Mi chien is dit wel die game, maar mi chien ook niet. Het is onmogelijk te zeggen op dit moment. Duidelijk is wel dat dit op heel veel fronten een traditionele GTA-game is. De speler als virtuele crimineel (of criminelen, in dit geval), een open wereld vol mi ies, meer optionele bezigheden dan je op twee handen kan tellen en scènes, personages en dialogen die maar één ontwikkelhuis zo sterk neer weet te zetten. Vooraf dacht ik een GTA IV te gaan zien dat groter, mooier en opgepoetst was. Wist ik veel dat Rockstar met dit vijfde deel en pa ant nog even aan de kern zou gaan sleutelen van wat GTA altijd was. En dan mag ik morgen nog eens terug naar dit pand ook, om opperbaas Dan Houser te interviewen.
