Symptomatisch is de uitspraak van game director Yoshinore Kitase, dat hij voor de inspiratie van Final Fantasy XIII keek naar first-person shooters, om het Westerse publiek beter te bereiken. Wist hij dan niet dat de fans van Final Fantasy juist de unieke Japanse ideeën zo waardeerden?
De Final Fantasy XIII-trilogie (oftewel de ‘Lightning-trilogie’) bleek dan ook niet aan de hooggespannen verwachtingen te voldoen. Nee, écht slecht waren de games niet. Maar Final Fantasy verdiende méér dan ‘best oké’.
Na deze jarenlange dip is het onmogelijk om Final Fantasy XV in een vacuüm te zien. Het draagt de naam van illustere voorgangers en dat roept toch die sprank hoop op: is dít een terugkeer naar de gouden tijd? Onze hands-on met een vroege, speelbare code laat zien dat er inderdaad reden is voor optimisme. De ziel van de oude Final Fantasy’s is onmiskenbaar aanwezig. Er is die unieke fusie van Fantasy en moderne techniek. Er is een grafisch indrukwekkende wereld. Maar ook hebben de ontwikkelaars een aantal vreemde keuzes gemaakt, zowel qua verhaal (wat we niet spoilen) als qua gameplay.
Vuur
Het spel begint uitermate verwarrend in wat lijkt op een baasgevecht. Je hebt controle over hoofdpersoon Noctis, terwijl om je heen van alles ontploft. Je kunt niet vechten, het is volkomen onduidelijk wat er van je wordt verwacht en na enkele minuten chaos schakelt de game plots over naar “eerder” en begint het spel echt. De zorgen van de eerste momenten verdwijnen al snel, als het eigenlijke spel begint en je kennismaakt met de hoofdpersoon, prins Noctis, troonopvolger van het koninkrijk Lucis. Samen met zijn lijfwachten/vrienden gaat Noctis op reis naar zijn aanstaande bruid.
Het woord ‘reis’ komt nu eens werkelijk tot zijn recht in deze rpg. Het contrast kan niet groter zijn tu en deze nieuwe Final Fantasy en de eindeloze, lineaire weg van van Final Fantasy XIII. XV is een open wereld-game, opgedeeld in zones. Elke zone is zo groot dat het heel lang zou duren om er te voet doorheen te lopen. Dat is ook de reden dat je een auto tot je beschikking hebt. Deze is overigens aan het begin van de game defect en je eerste doel is deze weer aan de praat krijgen. Het knappe van deze intro is dat je daarmee niet alleen je auto ‘verdient’, maar hem meteen ook enorm waardeert als je heb hebt. Het is overduidelijk dat rijden in deze game geen overbodige luxe is.
Het rijden gaat automatisch. Dat betekent dat je een einddoel moet selecteren op de kaart en het duurt vervolgens enkele minuten in echte tijd voor je er aankomt. Je kunt de reistijd niet overslaan. Op papier klinkt dit wellicht vreselijk saai, maar in de praktijk zorgt dit systeem ervoor dat de wereld groot blijft aanvoelen. Want hoewel een fast-travel systeem wel heel handig is, maakt het een spelwereld ook triviaal.
Tijdens de rit kun je overigens stoppen wanneer je wilt, om zijopdrachten uit te voeren, monsters te jagen of schatten te vinden. En later in het spel krijg je de mogelijkheid om zelf te sturen. Hierbij blijft de auto ‘op rails’ rijden, maar bepaal je zelf welke route je neemt door afslagen te kiezen en je snelheid te bepalen. De auto is echt niet te besturen als in GTA of in soortgelijke titels.
Chaos
De reis voert langs diverse vreemde figuren en opdrachten, waarbij je uiteraard ook moet vechten. Hier valt helaas nog steeds het een en ander op aan te merken. Vechten doe je door de cirkelknop (PlayStation 4) ingedrukt te houden. Je valt dan de geselecteerde tegenstander aan. Met vierkantje blokkeer je een aanval. Notic kan van wapen wi elen wanneer hij dat wil en daarmee het soort aanval veranderen. In open plekken met een handvol tegenstanders is dit systeem prima, maar in kleine ruimtes raak je al snel het overzicht kwijt. Het voelt dan opeens als puur mazzel als je de vijand van je keuze verslaat.
Daar komt dan ook nog een teleportsysteem bij, wat niet prettig werkte in onze vroege versie. Tijdens gevechten kun je in een flits naar de vijand teleporteren en een klap uitdelen. Dat werkt goed. Maar er zijn ook speciale tactische posities in de omgeving die aangegeven worden met een blauw icoon. Noctis kan daar in theorie naartoe warpen om vanaf dat punt weer aan te vallen. Denk aan een overhangende boomtak of een hoge rotspunt. Helaas lukte het ons niet om die plekken te selecteren. Opnieuw leek het puur toeval of we naar die plek konden warpen. We weten niet of dit een bug is of dat we zelf gewoon nog niet snappen hoe het wel moet. Het spel gaf ons geen uitleg.
Tijdens het vechten en het volbrengen van mi ies verdien je uiteraard weer ervaringspunten, maar die krijg je pas op het moment dat je met je gezelschap een kamp opslaat. Op diverse plekken in de wereld kun je je tent opzetten, waar je dan kunt overnachten. Dat is deels omdat ’s nachts de monsters veel sterker zijn, maar vooral omdat je dan pas nieuwe levels krijgt en de daarmee gepaard gaande actiepunten. Die laatste gebruik je om nieuwe krachten vrij te spelen, op een ‘bord’ dat te vergelijken is met dat uit Final Fantasy X: een nieuwe kracht opent de paden naar weer andere krachten die meer punten kosten.
Wereld
De algehele sfeer van XV is een soort magisch realisme. De personages dragen fantasykleding en vechten met zwaarden, maar hebben smartphones, moderne auto’s en andere gemakken. Het is een originele wereld die doet denken aan die van Final Fantasy VIII. Er zitten enorm veel details in alle voorwerpen, van de remlichten op de auto tot de verpakkingen van allerhande producten in de winkeltjes. Het voelt echt al een andere, goed doordachte wereld.
Minder goed doordacht is de mecanicien Cindy. Zij helpt het gezelschap om de auto te fixen en is gekleed als een pornoster. Enorme borsten, een minikort broekje dat nooit prettig kan zitten en een manier van bewegen die maar één doel heeft: sexy zijn. Het voelt erg misplaatst in een spel waarin alle hoofdpersonen mannen zijn, om van de eerste vrouw die we zien enkel ‘eye candy’ te maken. Helemaal absurd wordt het als we een uurtje later bij haar terugkomen en het weer is omgeslagen, en Cindy in haar zelfde nauwelijks verhullende kleding in de regen op ons staat te wachten. Het is echt jammer dat dit op deze manier wordt gedaan, want het is best genant dat de makers vrouwen op deze manier reduceren tot mooie poppetjes.
Toch
Toch willen we niet stoppen met spelen. De nieuwe Final Fantasy voelt voor het eerst in jaren weer aan als een echte lange reis, in de beste betekenis van de zin. De auto en het kamperen lijken wellicht saai maar maken er juist een betekenisvolle ervaring van. Het verkennen van de wereld is bevredigend en het oog voor detail is indrukwekkend. Na deze hands-on kijken we dan ook weer echt uit naar de nieuwe Final Fantasy. Of dit het merk definitief weer groots maakt? Mi chien niet zo groot als het ooit was. Maar dankzij de terugkeer van de ondefinieerbare Final Fantasy-sfeer en het gevoel van vrijheid en schaal geeft deel XV ons weer vertrouwen in de reeks. Als de makers de vele bugs en glitches weten te herstellen die onze vroege versie plaagden, staat ons weer een ouderwets groots avontuur te wachten.
Final Fantasy XV verschijnt op 29 november voor PlayStation 4 en Xbox One.