Precies een jaar geleden werd Far Cry 3 aangekondigd. Dat er een vervolgdeel op stapel stond, verraste nauwelijks. Dat we terug zouden keren naar een tropisch eiland, maakte hoofdzakelijk enthousiast. Hoewel het uitstapje naar de Afrikaanse savanne de nodige aangename en minder aangename jeepritjes opleverde, is de daadwerkelijke charme van de serie gelegen in een overtuigend gevoel van vrijheid. Over het onbeschutte strand, door de dichte jungle of desnoods via zee of lucht. In Far Cry 3 ga je tegenstanders met een zelfbedachte tactiek te lijf gaan.
Dat kon in principe ook in deeltje twee, maar geef toe: dit is toch net iets gaver bij een ondergaande zon die de zee rondom een tropisch eiland dat nog net genoeg verlicht is. Het zorgt ook voor een intere ant contrast: het gewelddadige karakter van Far Cry wordt zo nu en dan overschaduwd door de pracht van zon, zee en strand. Wanneer je je mi ie even minder nauwkeurig volgt, is het moeilijk om niet toch even een fri e duik te maken of naar de exotische flora en fauna te kijken.
Tegenstrijdig
Alleen op basis daarvan zou Far Cry 3 al hoge ogen kunnen gooien. De aankondiging afgelopen jaar introduceerde echter een nieuwe trekpleister, in de vorm van Vaas. Deze man met hanenkam heeft je vriendin van je afgenomen, maar blijkt niet de doorsnee bad guy. Wat heet, het is mi chien nu al een van de meest angstaanjagende personages in een shooter. Hij laat je niet eens echt schrikken – Far Cry 3 is zeker geen horrorgame. Nee, het is juist zijn doorgedraaide persoonlijkheid die je kippenvel bezorgt. Hij is zo onvoorspelbaar dat je soms denkt dat hij koelbloedig iemand afmaakt, maar vervolgens op subtiele wijze zijn ‘slachtoffer’ toespreekt en met zijn handycam filmt. En vice versa: zelfs zijn compagnons zijn hun leven niet veilig. Hij lijkt met zijn ‘prooi’ te spelen, zonder dat duidelijk is wie of wat nu daadwerkelijk tot zijn prooi behoort. Zijn ethisch besef lijkt nauwelijks nog van menselijke aard en juist dat je zijn beweegredenen niet kunt duiden, maakt het geen pretje om samen met hem op een eiland te zijn.
Karakteriserend hiervoor is het filmpje dat we destijds te zien kregen, waarin Vaas ons naar de definitie van het krankzinnige vraagt, terwijl hij de boel in de fik zit en ons even later van een afgrond gooit. Deze E3 laat ons een scène zien die duidelijk maakt dat Vaas veel invloed heeft gehad op de eerste gezicht vrij doorsnee hoofdpersoon Jason. Inmiddels dwaal je alweer een maandje of twee rond over het eiland en voordat je het door hebt, zie je een vrouw bovenop je zitten en de nodige sensuele bewegingen maken. Leuk, en door de knappe vormgeving (van het spel) fraai om te aanschouwen, maar op het eerste oogpunt ook tegenstrijdig. Draaide Far Cry 3 niet om het bevrijden van je vriendin?
Wie jaagt op wie?
De afgelopen twee maanden zijn je in ieder geval niet in de koude kleren gaan zitten. Je zit onder de tatoeages (deze symboliseren de zijmi ies die je volbracht hebt) en blijkt de aanvoerder van een volledige stam te zijn. Tevens heb je jezelf de nodige survivaltechnieken eigengemaakt en weet je als een sluwe vos te sluipen, ben je bekwaam met de fluisterstille pijl en boog en prik je ongezien me en in ledematen. Dat is ook wel nodig: het eiland zit vol handlangers van Vaas, een geduchte tegenstander. In de tu entijd heb je je ontwikkeld van angsthaas tot roofdier en ben je zelf de jacht begonnen op Vaas, een jager pur sang.
De E3-pa age richt zich met name op de verschillende mogelijkheden om je vijanden een kopje kleiner te maken. Na een sprong van zeker dertig meter hoog in een vrij ondiep meer zwem je in de richting van een kade, waarop twee mannen met elkaar in gevecht zijn. De een doodt de ander en gooit hem in het water. Precies op dat moment krijg je, wanneer je dicht genoeg bij de kade bent, de optie om met een zwiep aan de rechter analoge knuppel je mes in zijn rug te planten en ook hem te laten ondervinden of het water zoet of zout is.
Deze contextgevoelige handeling wordt later uitgebreid, wanneer je althans besluit achter een rots schuilen, dicht bij twee tegenstanders. Bevind je je op de juiste plek, dan kun je op dezelfde manier je mes gebruiken. Om te voorkomen dat de nog ongedeerde compagnon om hulp roept of je eigenhandig aanpakt, geef je wederom een zwiep aan de knuppel, nu in zijn richting. In één vloeiende beweging haal je het mes uit het lichaam van je eerste slachtoffer, om de tweede aan te vallen. Precisie en timing zijn vereist, maar dan wel op een goede manier. Normaal gesproken werken dit soort contextgevoelige acties nooit helemaal lekker. Of ze luisteren veel te nauw of ze reageren nauwelijks op wat je nu echt wilt; in Far Cry 3 lijken ze de juiste balans tu en beide te hebben gevonden.
Tijgers en gejoel
Uiteindelijk word je losgelaten op een groter speelveld, waar zich onder meer een jeep, een aantal kooien met roofdieren en ontplofbaar goed bevinden. Eerst komt een twintigtal 'doorsnee' vijanden op je af, in groepjes van drie of vier. Ook zij proberen slim gebruik te maken van de omgeving, die zich daar goed voor leent. Hoewel dit naar een clichématige uitspraak neigt, leiden meerdere wegen naar Rome. Je kunt een tijger loslaten en hopen dat deze een aantal van je vijanden uitschakelt of op z’n minst de aandacht afleidt (bij ons ging de tijger er vandoor, iemand die na ons speelde had nog meer pech en werd zelf aangevallen). Je kunt ook proberen de jeep te bereiken en daarmee straightforward chaos en ellende aan te richten. Binnenlocaties geven je allicht meer dekking, maar zijn uiteraard niet altijd even bestendig tegen kogels, granaten en vlammenwerpers.
Hoe je het ook aanpakt, heel lang duurt de scène niet - alleen een gast met een vlammenwerper volgt nog. Hierdoor is het moeilijk in te schatten of een dergelijke vrijheid in aanpak de standaard vormt of slechts op vooraf bepaalde plekken aan de orde is. Wat volgt is namelijk een intense, maar lineaire achtervolging van Vaas. Met succes, zo vermoed je in eerste instantie. De ruimte waarin hij zich zou bevinden, blijkt echter een val. Je ziet hem wel, maar dan geprojecteerd op televisies, terwijl een geluidsinstallatie zijn gelach en gejoel je oren in blaast.
Geheimzinnig
Realiteit en schijnwerkelijkheid vloeien vervolgens in elkaar over, in een soort hallucinatie. Waar je bent, blijft in nevelen gehuld, maar uiteindelijk zet je een pistool tegen het hoofd van Vaas. Dan gebeurt er iets opmerkelijks. Zijn hoedanigheid verandert langzaamaan in die van iemand anders. Wat heet, Vaas’ lichaam maakt plaats voor dat van jou!
Met deze metamorfose eindigt de pa age, ons achterlatende met allerlei vragen. Is Vaas je alter ego of dubbelganger en heb je je de afgelopen twee maanden ook tot een krankzinnig wezen ontpopt? Of is alles mi chien één grote verbeelding? Het heeft in ieder geval te maken met de impact die een dergelijk ongewone en intense ervaring op de menselijke psyche heeft. Het is niet voor niets dat Far Cry 3 een hedendaagse variant op Heart of Darkne en Apocalypse Now wil zijn. Far Cry 3 onderzoekt wat absurditeit doet met de mens en wil deze gewaarwording aan ons overbrengen.