In de game kunnen spelers vrij kiezen welke van 250 naties zij gedurende 300 jaar besturen, waarbij het lot van de natie in hun handen ligt. Website Kotaku geeft aan dat het team heeft geleerd van de relatief brede populariteit die het vorige deel genoot, en EU IV moet meer nadruk leggen op 'persoonlijkheid'. Dit moet terugkomen in de 4000 historische leiders die in het spel verwerkt zittten en de Monarch Power-optie. Hierbij wordt afhankelijk van het type monarch bepaald hoe ver jouw beslissingen invloed hebben; een oorlogskoning die oorlog gaat voeren, heeft veel invloed. Daarnaast willen de makers de interface meer stroomlijnen, "zonder het spel eenvoudiger te maken".

De game bevat een nieuwe 3D-map en een handelsysteem waarbij havens een grotere rol spelen. Het diplomatiesysteem bevat opties die de vorige game ook al hadden: er zijn bedreigingen te uiten, coalities op te zetten en het is mogelijk om rebellen op te hitsen. De game biedt de mogelijkheid om in multiplayer te spelen, zowel competitief als coöperatief, met maximaal 32 man.