Ik materialiseer in de virtuele wachtruimte van Echo Arena terwijl de match al in volle gang is. Ik zit in team ‘blauw’ en de stand is 12-2. Voor Rood. Met mijn polsraketten beweeg ik mij naar een van de lanceertubes en laat mijzelf de arena in schieten. Terwijl ik op de aanwezige spelers af zweef, kan ik het niet laten om te zingen: “Here I come to save the daaaayyyy”
Spelers van zowel blauw als rood kijken naar me met wat ik aanneem verbazing. Dat is moeilijk te lezen op de robothoofden van de avatars. Wel duidelijk is dat een van de rode spelers de discus heeft en in de richting van het blauwe doel wil schieten. Voor hij de kans krijgt, gris ik de schijf uit zijn hand en zet me af van een van de zwevende eilanden. Een moment later schiet ik op het rode goal. 12-5. Enkele minuten later (het zweet druipt nu van mijn lijf) is de match voorbij. Eindstand 12-14. Voor blauw. In de post-match minuut, waarbij beiden teams voor het scorebord zweven en zien of ze een speciale vermelding hebben gewonnen (MVP, bruiser, etc.) zegt een van mijn teamgenoten: “Blij dat je in ons team zat!” Ik val even stil en realiseer me dat nog nooit iemand dat tegen mij heeft gezegd bij een sport.
Nee, ik heb geen trauma’s van als laatste gekozen te worden tijdens de gymles hoor. Ja, ik werd wel als laatste gekozen, maar dat was een gegeven. Net als dat de zon elke morgen opkomt en dat mensen boos zijn op EA. Dus eerlijk, daar zat ik niet zo mee. Niet sinds de therapie. Maar ik dwaal af. Dit stuk gaat over Echo Arena, een spel dat dit jaar grote indruk op mij maakte.
Abstract
Echo Arena is namelijk eigenlijk de eerste game die wat mij betreft zijn medium ontstijgt. Een spel waarin ik niet bezig was met het feit dat het vr was, maar waarbij het spel zelf mij helemaal in zijn greep had. Klinkt dat abstract? Ja, dat klinkt abstract. Laat ik een voorbeeld geven dat de meesten hier mi chien wel herkennen. Kun je je herinneren dat je voor het eerst HDTV in huis had? En dat je voor het eerst je Xbox 360 of PlayStation 3 daar aan koppelde, nadat je daarvoor nog op een ouderwets CRT-scherm had gespeeld? Kun je je nog herinneren hoe je spel na spel in de lader schoof om te zien wat het verschil was? En dat je nu ook even wat dvds en (als je een PS3 had) een blu-ray afspeelde om te genieten van die ultrahoge resolutie van 720p? En op een gegeven moment was die koorts over. Je stond er niet meer bij stil. Je speelde gewoon games en keek gewoon films. En je beoordeelde een spel weer op wat je daadwerkelijk deed in plaats van op de gedetailleerdheid van de texturen.
Mijn eerste maanden met de Rift waren een periode van verwondering. Steeds als ik het apparaat op mijn hoofd zette, voelde ik mij ‘in de toekomst’. Dit was jaren vooruit. Dit was Star Trek. Een Holodeck in mijn kantoor. Maar dit was ook nog overduidelijk de begintijd. Een groot deel van mijn collectie vr-games was (ik geeft het toe) vooral leuk omdat het vr was. Er was iets magisch en indrukwekkends aan het feit dat dingen zo groot waren als ze moesten zijn. Dat ik mijn hoofd in mijn nek moest leggen om die wolkenkrabber te zien. Dat ik de neiging had om te bukken op het moment dat de dino uit de Oculus Dreamdeck-demo over mij heen stapte.
Gewoon
Maar je kunt niet eeuwig teren op verwondering. En zelfs zo’n hypermodern, zijn-tijd-ver-vooruit-zijnde Oculus Rift wordt op een zeker moment ‘gewoon’ een ding dat naast mij ligt op het bureau. En daarmee komt de honger naar méér dan alleen ‘wauw, ik zit in de game’. Een honger die ik gelukkig even kon stillen met spellen als The Unspoken en Fantastic Contraption, maar waarbij ik toch nog niet die bite voelde die heel wat ‘platte’ (dus niet-vr) spellen mij wel konden geven. Zoals het moment dat ik A a in’s Creed 2 speelde en een week lang van ’s ochtends tot ’s avonds achter mijn X360 zat, met enkel hier en daar een eet- of plaspauze. Of mijn zeven jaar durende LOTRO obse ie. Of mijn WoW-jaren…
Dat gevoel dat sommige games je kunnen geven is uniek voor het medium. Dat gaat verder dan boeken, films of tv series. Dat gevoel dat je niets anders wilt dan terugkeren naar die digitale wereld en al je vaardigheden en kennis inzet om… nou ja, je kent dat gevoel. Je speelt immers ook games. En dat gevoel, die bite, die fixatie, kreeg ik in vr voor het eerst met het spelen van Echo Arena. Het was onmiddellijk duidelijk dat hier iets bijzonders aan de hand was. Van de sublieme illusie van ‘er zijn’, mede dankzij het feit dat mijn virtuele lichaam en handen volkomen overtuigend waren, tot het besef dat mijn falen of slagen in de game voor honderd procent bepaald werd door hoe goed ik kon mikken en samenspelen. Niet de abstractie van Fifa, waarbij je mannetjes van een afstand bestuurt die geprogrammeerd zijn om competent te voetballen. Nee, de daadwerkelijke geen-laag-ertu en-ervaring dat als ik niet goed kan gooien, de discus de verkeerde kant op gaat. Geen auto-aim, geen hulp. Puur onversneden lichamelijke vaardigheid en hand-oog-coördinatie. En dat in een digitale wereld die mij volledig omhult. Er is geen thuiskantoor, alleen de nul-G omgeving van mijn futuristische sportzaal.
Spring
Dit is belangrijk. Want dit is de belofte van vr in een notendop. We zijn al jaren gewend aan (en genieten van) spellen die abstraheren. Waarbij je op een knop drukt en Mario springt. Of met de muis een voorwerp uit een kist naar je inventaris sleept. En daar is niets mis mee. Wij mensen houden van spellen die een abstractie zijn van de werkelijkheid. Van Schaken tot Ashes of the Singularity en van Adventure tot A a in’s Creed 2, we genieten van de tot in details uitgewerkte spelwerelden met hun unieke regels en mooi vormgegeven speelstukken (of dat nu een pion is of Ezio). Maar soms wil je iets echt doen. Een potje voetballen op straat in plaats van Fifa 18, of een reis naar Parijs in plaats van patches downloaden voor A a in’s Creed Unity. (En bij een schone install op de PS4 ben je waarschijnlijk ook eerder echt in Parijs. Maar dat terzijde).
De beste vr geeft je het beste van twee werelden. De vrijheid van een digitale ervaring die niet gebonden is aan onze saaie aardse natuurwetten, waar we zonder (al te veel) abstractie dingen beleven die waarachtig zijn. Echt. Het moment dat mijn teamgenoot zei dat hij blij was dat ik in zijn team terecht was gekomen, voelde daarom ook anders dan de gebruikelijke ‘gg’ na een match in vul-de-shooter-van-de-dag-maar-in. Ik zat niet onderuitgezakt op de bank met een gaming headset op. Op dat moment, in de post-match, zweefde ik in de arena terwijl mijn t-shirt plakte van het zweet. Mijn hart bonsde nog van de inspanning. En de mensen die naast, onder en boven mij hingen, sommigen met een zwaar Amerikaans accent, waren niet ergens ver weg aan de andere kant van de oceaan, maar vlak bij me.
Maar - en dit is de crux - die vr-gevoelens van presence en onderdompeling vielen in het niet bij de drang om terug te keren naar de matchmaking voor nóg een potje. De nuances leren van de voortbeweging. Die euforie voelen van een perfect getimed afstand chot in de laatste seconden van de match. De lancering nog een fractie beter uitvoeren zodat mijn teamgenoten sneller bij de discus zijn. Nieuwe tactieken uitproberen en nieuwe manieren van samenspelen vinden. Dat dit spel alleen in vr te spelen is, was niet meer belangrijk. Alles wat telde was beter worden en meer spelen. De puurheid en nagenoeg perfecte uitvoering van in e entie simpele spelregels zorgden er voor dat, voor het eerst sinds de aanschaf van mijn Rift, ik een game had gevonden waar ik alleen mee stopte als ik te uitgeput was om verder te gaan. En dan toch nog één potje deed.