(Een kleine waarschuwing: er staan spoilers in dit artikel)

Over een antwoord op die vraag kunnen we kort zijn: nee. Althans, dat geldt voor het concept van het einde. BioWare heeft slechts scènes toegevoegd aan de originele eindes en daarnaast nog de spelers de mogelijkheid gegeven alle keuzes af te wijzen. De daadwerkelijke invloed van de keuzes die je hebt gemaakt, worden aldus niet beter gerepresenteerd in de nieuwe eindes. BioWare houdt daarmee vast aan de artistieke beslissing die ze hebben gemaakt en dat recht hebben ze.

Conceptueel probleem

De meest voorkomende kritiek op het einde ging over de belofte dat de keuzes tijdens de drie delen invloed zouden hebben op de daadwerkelijke eindes. En dat klopte inderdaad niet; het maakte voor het einde niks uit of je je als een klootzak gedroeg tegenover je teamgenoten of dat je er bijvoorbeeld voor koos om de genophage te herstellen of niet. Ongeacht de honderden uren aan gameplay, had je twee keuzes. Het was daarbij wel zo dat je met meer effectieve militaire kracht ook nog een derde keuze vrijspeelde.

De fout in dezen ligt bij het gegeven dat er überhaupt gekozen kon worden tussen verschillende eindes. Niet alleen wordt het verhaal daarmee sowieso op een onnatuurlijke manier afgesloten, er wordt ook een grote verantwoordelijkheid gegeven aan de speler. Zij moeten op het laatste moment beslissen welk einde beter bij zijn of haar eigen ervaring past. Hetzelfde zien we bijvoorbeeld ook bij het einde van Deus Ex: Human Revolution. In het geval van Mass Effect 3 is die verantwoordelijk nog groter, omdat het een keuze betreft tussen opties die in de laatste 10 minuten een geheel nieuwe dekking krijgen. Je kon je vorige ervaringen in je achterhoofd houden, maar het maakte voor het verloop van het einde weinig uit. In de DLC is dat concept niet veranderd, omdat BioWare anders waarschijnlijk het gehele laatste half uur had moeten herschrijven. En het zou natuurlijk vreemd zijn als ‘extra content’ betekent dat er originele content weggehaald wordt, alhoewel veel fans dat graag wel zo hadden gezien.

 

Inhoudelijke verbetering

De extended cut richt zich dan ook voornamelijk op inhoudelijke verbeteringen en dat is ze verdienstelijk gelukt. Elk einde heeft extra beelden met een ondersteunende monoloog die een mooie emotionele lading geven aan de opoffering van Shepard. Hoe je het namelijk ook wendt of keert: Shepard zal altijd doodgaan. Het is slechts de erfenis die hij achterlaat die verandert. Het is daarbij nu echter wel duidelijker wat voor een levenssituatie de keuze van Shepard in de Citadel oplevert en dat is telkens een nobel einde van de oorlog. Natuurlijk is het vreemd en schokkend om conceptueel gezien de spelers drie nieuwe keuzes te geven die weinig te maken hebben met het verleden, maar het past wel perfect binnen het universum. Mass Effect kent als hoofdthema’s namelijk persoonlijke offers, de uiterst dunne scheidingslijn tussen goed en slecht en de waarde van menselijkheid. En juist op het einde word je daar keihard mee geconfronteerd, ook al komt dat wellicht vreemd en abrupt over.

Die verontwaardiging kreeg extra kracht, omdat het verdere verloop van de keuze kort en vaag was. Op de nieuwe manier eindigt het verhaal echter een stuk bevredigender, omdat het meer sluiting heeft en nadruk legt op het heldendom van Shepard. Los van elk ander plot ging Mass Effect namelijk vooral om de ontwikkeling van jouw eigen persoonlijke held en die voortgang wordt eervol afgesloten. Fans zullen het weliswaar nog steeds jammer vinden dat de interactiviteit van de speler daar een scheve invloed op heeft, maar als complete ervaring kan niemand ontkennen dat het verhaal van Mass Effect bovengemiddeld goed in elkaar steekt.

Excuses voor persoonlijke fouten?

Overigens is er ook een vierde keuze waarbij Shepard elke keuze kan negeren en er dus voor kiest om gewoon op de conventionele manier de oorlog tegen de Reapers verder te vechten. Dit loopt echter af met een korte monoloog waarin Liara uitlegt dat er nog altijd hoop is voor volgende generaties. Dit is een einde dat vrij abrupt wordt afgesloten en erg onbevredigend verloopt. Het is bijna alsof BioWare hier bewust hun originele keuzes wil beschermen, door de keuze om volledig tegen het eerdere einde in te gaan, nogal oninteressant te maken.

 

 

De stortvloed kritiek had BioWare echter vooral aan zichzelf te danken. In vele interviews gaf het bijvoorbeeld zelfs aan uiteindelijk de beslissing te hebben gemaakt om het einde mysterieus te houden, omwille van de onvergetelijke perceptie. Mensen zouden er nog jaren lang over door moeten praten en het einde zou open moeten zijn voor interpretatie. Analyse en interpretatie dwing je echter niet af door vragen op te wekken zonder ook maar enig bewijs te leveren voor eventuele antwoorden. Dat kan met recht een zwakke keuze genoemd worden. Het had tot gevolg dat fans zochten naar een verklaring om het einde te rechtvaardigen in plaats van te interpreteren en dat had onder andere de Indoctrination Theory tot gevolg.

Hopelijk is deze DLC dan ook excuses voor deze fout en als dat het geval is, dan wordt dat van harte aangenomen. Mass Effect is en blijft namelijk een serie die de haat en kritiek nooit had verdiend en herinnerd had moeten worden om de schitterende ervaring die het honderden uren lang heeft geboden aan miljoenen spelers. Hopelijk zijn we met deze DLC een stukje dichter bij die herinnering.