Tijd voor échte innovatie in Grand Theft Auto 6

Grand Theft Auto was grensverleggend. Tenminste, sinds deel 3. Dat was voor mij de reden om een PlayStation 2 te kopen. Letterlijk een system seller dus. Deel 3 bood een nieuwe wereld, een waar ik uren doorheen reed zonder eigenlijk verder iets te doen. Gewoon, op verkenning, de verkeersregels volgen, stoppen voor het stoplicht. Een wandelingetje maken. Tot ik zin had in een rampage en even voor de lol vijf wanted-sterren probeerde te halen.

Maar vooral voelde de game op een bepaalde manier aan als ‘echt volwassen’ amusement. Weliswaar vaak plat en met een sterke satirische ondertoon, maar het was overduidelijk niet voor kinderen bedoeld. En dan heb ik het niet over geweld en bloed. Ik bedoel de humor van de radiostations, waar dj Lazlo zijn frustraties in de ether spuide, en ook het toch wel serieuze maffiaverhaal. Het spel nam zichzelf niet serieus, maar mij wel. Soort van, in de tijdsgeest gezien. Een tijdsgeest die in 2022 inmiddels echt totaal veranderd is.

Dat breng me bij het bericht over de nieuwe GTA. Ik las het en dacht: ‘Ja, natuurlijk is die game in ontwikkeling.’ En daarna dacht ik eigenlijk niks. Ik betrapte mezelf erop dat ik niet begon te fantaseren over wat Rockstar nu weer allemaal zou doen met de game. Want tenzij GTA 6 echt totaal iets anders gaat bieden dan zijn voorgangers, wordt het een openwereld-misdaadgame die zich in en rond één of meerdere steden afspeelt en waar je auto’s steelt, missies vervult en uiteindelijk op tweederde van de game afhaakt, omdat er weer andere openwereldgames zijn uitgekomen.

We zitten op dit moment in de gamegeschiedenis namelijk niet echt verlegen om grote openwereldspellen die je kunt verkennen en waarin je allerhande verhalen kunt beleven. Wat kan GTA 6 dus in vredesnaam doen wat we inmiddels niet al honderd keer eerder hebben gezien? Ik denk dat het antwoord juist in datgene ligt waar de games tot nu toe zoveel controverse mee opriepen.

De wereld waarin we nu leven is heel anders dan die uit 2001. En laten we eerlijk zijn: de manier waarop de GTA-games omgingen met vrouwen, seksualiteit en genderidentiteit, is extreem gedateerd. Hoeveel vrouwelijke personages in de GTA-games kun je noemen die geen enorme borsten hebben? Die niet op een of andere manier geseksualiseerd zijn in hun uiterlijk of gedrag? Oh, en hoeveel mannelijke prostituees lopen er in de GTA-steden op straat die je na het hebben van seks in elkaar kunt slaan om het geld weer af te pakken? En hoeveel vrouwelijke, speelbare personages zijn er eigenlijk in de singleplayergames?

Het wereldbeeld van de GTA-games, en dan vooral het beeld van wat een man en een vrouw zouden moeten zijn, is grotesk en absoluut niet meer als satire te verkopen. Satire steekt de draak met iets. De GTA-games verheerlijkten seksisme.

Nee, dat hoef je niet te verbieden. Ik zeg niet dat je dat moet censureren. Maar de dingen die Grand Theft Auto ‘edgy’ en ‘stoer’ maakten, zijn dat inmiddels echt niet meer. Het was misschien heel erg gangsta om vrouwen als hoeren en strippers te tonen ten dienste van de mannelijke hoofdpersoon, maar (en ik ga er vanuit dan dit voor de lezer geen nieuws is) dit is walgelijk gedrag wat je niet moet verheerlijken. Gedrag waarmee je de helft van je publiek vertelt dat ze ondergeschikt zijn aan de andere helft.

Als Rockstar écht wil innoveren met deel 6, zou dat niet alleen op technisch gebied moeten gebeuren, maar ook op inhoud. Specifiek door het hoofdpersonage een vrouw te maken. De schrijvers moeten deze vrouw vervolgens met hetzelfde respect behandelen als de andere speelbare personages in voorgaande games. Want welke speelbare personages uit eerdere GTA-games gebruikten hun uiterlijk of seksualiteit om hogerop te komen? Het antwoord is geen enkele. Dan hoeft de vrouwelijke heldin in de nieuwe GTA dat ook niet te doen. Seks hebben? Prima. Een seksobject zijn? Nee. 

Wellicht is het mogelijk om een satire van de wereld van nu te tonen waarin (ik noem maar wat) mannen niet wegkomen met het denigrerend behandelen van vrouwen? Gewoon, om eens te zien hoe zo’n wereld eruit zou zien, als spiegel van de onze. Waarin (en dit is radicaal, ik geef het toe) er vrouwen in beeld kunnen lopen en in scènes kunnen spelen die op geen enkele manier met seks te maken hebben, ook niet in hun uiterlijk en kleding.

Eén (of liever nog meerdere) vrouwen als speelbare personages zouden van de nieuwe GTA een spraakmakende en spannende game maken. Een game die net zo over de top, gewelddadig, grappig en respectloos kan zijn als eerdere delen, maar waarbij de makers nu ál hun publiek serieus nemen, in plaats van slechts de helft. Dat zou weer ouderwets grensverleggend zijn. 

Elke zaterdag verschijnt er een column op Gamer.nl die (meestal) ingaat op actuele gebeurtenissen. Lees ook: