Nostalgisch doen over de hoogtijdagen van het real time strategy-genre

In de gloriedagen van de pc kwamen videogames in een soort elite niche terecht – zeg maar gerust de begindagen van het ‘master race’ - en vochten gamers het liefst hele oorlogen uit met behulp van hun muis en toetsenbord-shortcuts. Eind jaren 90 en begin jaren 00 vierde het real time strategy-genre namelijk hoogtij en waren pc-gamers bureaustoelstrategen die worstelden met tijdsdruk en managementstress.

Zelf hield ik overigens niet specifiek van rts-games omdat ze zo moeilijk en stressvol zijn. Sterker nog, ik ben er helemaal niet zo goed in en spendeerde weinig tijd in de onlinecomponent, want gedecimeerd worden is nooit mijn hobby geweest. Wat me wel aan het genre aansprak verschilde eigenlijk per franchise. Laat ik beginnen bij Command & Conquer, want dat is een titel waar dertig-plussers bij dit genre waarschijnlijk direct aan denken. Niet voor niets, want het eerste deel in deze immens populaire serie is meer dan 10 miljoen keer verkocht, waarmee ontwikkelaar Westwood Studios zichzelf een plekje in het Guinnes Book of Records verzekerde. Want dat boek was toen nog een ding…

De aantrekkingskracht van de Command & Conquer-serie was vrij simpel: heerlijk cheesy tussenfilmpjes. Nou ja, dat is een tikje gechargeerd, maar een van de grootste drijfveren om een missie te halen in C&C was de belofte op weer zo’n ‘full motion video’. Dat kwam in de eerste plaats omdat het verhaal dat in deze mission briefings verteld werd erg onderhoudend was op een hele foute manier. Maar het waren ook de personages en de acteurs die ze vertolkten die zo boeiend waren, met name vanaf de Red Alert-titels in 1996. Aan het begin van de serie waren dat bijvoorbeeld de stoere Tanya en charismatische Kane, maar later ging het me meer om de bekende gezichten die de personages portretteerden.

Zo kwam Ray Wise (Twin Peaks, Agent Carter) langs in Red Alert 2, slaakte ik een gilletje van herkenning toen Michael Biehn (Aliens, Terminator) zichzelf liet zien naast niemand minder dan James Earl Jones (Star Wars, Conan the Barbarian) in Tiberian Sun en ook was het leuk om Udo Kier (Ace Ventura: Pet Detective, Blade) en René Auberjonois (Star Trek: Deep Space Nine, Uncharted) te zien schitteren.

Het ging vervolgens helemaal los in Command & Conquer 3: Tiberium Wars met bijvoorbeeld Josh Holloway (Lost, Colony), Tricia Helfer (Battlestar Galactica, Mass Effect 2), Jennifer Morrison (Once Upon a Time, How I Met Your Mother), Billy Dee Williams (Star Wars, The LEGO Batman Movie) en Michael Ironside (Splinter Cell, Total Recall. Tegen die tijd vond ik de serie allang niet meer zo boeiend, maar de reeks aan steracteurs blijft iets bijzonders.

Hoewel C&C veel aanzien genoot, had ontwikkelaar Westwood het rts-genre daarvoor al op de kaart gezet met de Dune-serie. Dune 2: Battle for Arrakis uit 1992 was daarmee de eerste game die écht herkenbaar was als het soort rts waar we allemaal van leerden houden. Vergeleken met wat daarna kwam zag deze game er extreem basaal uit, met platte graphics die doen denken aan die van de eerste Sim City’s, maar omdat ik bekend was met de gelijknamige boeken van Frank Herbert en ik de charme van het managen van een scifi-oorlog onmiddellijk begreep, was ik enorm bevangen door de game.

Later speelde ik pas de eerste Dune, wat een heel ander type spel was, maar alsnog erg intrigerend. De serie eindigde met Dune 2000, een bijzonder onderschatte remake van Dune 2 die fantastische full motion video’s kende met onder andere John Rhys-Davies (Indiana Jones, Lord of the Rings) in een van de hoofdrollen, en Emperor: Battle for Dune uit 2001.

Je kan het niet over het rts-genre hebben zonder Age of Empires te noemen, een serie waarin velen van ons ook genoegdoening vonden. Wel een heel andere vorm van bevrediging dan acteurs in video’s of andere luxe vormen van verhaalvertelling, want in Age of Empires was het vooral de constante ontwikkeling van de volkeren die me boeide. Je begint in deze game als een primitieve stam, maar door grondstoffen te winnen en dit te gebruiken om nieuwe technologieën en andere upgrades te produceren, werk je jezelf door de ‘ages’.

De details in het ontwerp van de game dragen bij aan de aantrekkelijkheid ervan, met name de finesse in die minuscule gebouwtjes en de kalmerende geluidjes plus muziek, brachten me in een soort trance als ik op ordentelijke wijze mijn boerderijen over de map verdeelde. Het was meestal gedaan met de rust als de gevechten met de buren uitbraken, en deze oorlogen vond ik dan ook vrij oninteressant omdat de gebrekkige path finding en AI voor frustratie zorgde.

Tot Age of Mythology, want die game wist zelfs gevechten leuk te maken door de toevoeging van een fijne dosis spektakel in de vorm van goddelijke krachten en bovennatuurlijke troepen. Eigenlijk was de serie daarmee geperfectioneerd en het is me nog steeds een groot raadsel waarom er niet een Mythology 2 kwam in plaats van het matige Age of Empires III. Rise of Nations deed een poging deze magie te herproduceren, maar hoewel deze game zeker vergelijkbaar is, heeft het om een of andere reden toch niet dezelfde charme.

De gloriedagen van Blizzard is ook een tijd waarin de rts werd geperfectioneerd met het ongelooflijk strak ontwikkelde en soepel spelende Starcraft en wat mij betreft vooral met wat Warcraft 3: Reign of Choas in 2002 naar de tafel bracht. Ook daarin speelde verhaal een belangrijke rol, met tussenfilmpjes die daadwerkelijk indrukwekkend waren ten opzichte van de knulligheid van die van Command & Conquer. Wat me daarnaast enthousiast maakte waren de Heroes. Deze aansprekende hoofdrolspelers met epische namen als Arthas Menethill en Grom Hellscream, hadden namelijk krachten die je door middel van ervaringspunten kon uitbreiden. Hiermee werd het rts-genre uitgebreid met een onmiskenbaar rpg-element en als groot fan van beide genres, kon ik mijn geluk niet op. Lang bleef Warcraft 3 mijn favoriete rts-titel; de meest moderne, kleurrijke en indrukwekkende uiting van het genre.

Het leek bijna alsof elke rts-ontwikkelaar zich gewonnen gaf door Warcraft 3, want daarna leek het genre langzamerhand op z’n retour te zijn. Natuurlijk was er nog de geweldige Dawn of War-serie, maar dat was een minder klassieke vorm van real time strategy met gameplay die neigde naar die van Company of Heroes. Ook mag Total War niet vergeten worden, want die serie speel ik al heel lang met veel toewijding en de reeks weet zichzelf met elk deel verder te perfectioneren, tot de dag van vandaag. Hoewel de gevechten daarin zo real-time zijn als maar kan, het managementgedeelte is echter turn-based, dus ook dat is een evolutie van de klassieke rts.

Een van de laatste keren dat ik écht overdonderd werd door een rts zoals die van weleer was in 2008 met Sins of a Solar Empire. De gigantische ruimtegevechten hierin zijn bizar indrukwekkend, maar omdat de game geen verhaal kende, was het verre van een Warcraft 3.

Er werden in de jaren erna genoeg pogingen gedaan om het rts-genre in ere te herstellen, met de Starcraft 2-trilogie en Halo Wars als de meest vooraanstaande voorbeelden, maar geen van die games maakten enorm veel . Ik vind het leuk om af en toe een remaster te spelen, waarvan die van Age of Empires 2 een aanrader is en die van Warcraft 3 inmiddels, na enorm veel updates, ook wel. Maar een nieuwe rts met de magie van die van vroeger? Ik zie het niet zo snel meer gebeuren. Het genre is gedegradeerd naar freemium-titels op smartphones, en soms maak ik me een beetje kwaad door een advertentie van zo’n game. Meestal weet ik echter op tijd te beseffen dat je sommige dingen gewoon in het verleden moet laten.

Hoewel, er zijn nu vast veel mensen - net zoals ik - die thuis opgesloten nostalgisch zitten te doen over de rts, dus misschien is het nu tijd voor een revanche? Een real time strategy game met een post-apocalyptisch thema is volgens mij wel iets dat past bij deze gekke tijden.