Experts gezocht, of waarom ik Dark Souls en Elden Ring nooit in mijn eentje speel

In 2016 verscheen You Died: The Dark Souls Companion van gamejournalisten Keza MacDonald en Jason Killingsworth. In de verschillende essays proberen de auteurs te achterhalen waarom deze serie zo resoneert met gamers. Ligt het enkel aan de onvergeeflijke moeilijkheidsgraad? Zit het ‘m in de ondoorgrondelijke mythologie? Of is het toch de ongebruikelijke multiplayer?

You Died duidt hoe en waarom zoveel gamers in de greep zijn van Dark Souls: de games van ontwikkelaar Fromsoftware verbinden complexe onderwerpen aan particuliere ervaringen. En juist door de vaak impliciete thematiek zijn de interpretaties en analyses legio. Draait Dark Souls om een hopeloos nihilisme, een hedendaagse vertaling van Dante’s Inferno, de onverbiddelijke val van de mensheid? Of is het allemaal wat minder beroerd en kenmerkt de wereld van Dark Souls zich door genereuze bewoners, behulpzame bezoekers en licht aan het einde van de tunnel?

MacDonald en Killingsworth zijn niet de enige in hun analyse. Hamish Black van het YouTube-kanaal Writing on Games maakte meerdere video's over Fromsoftware-games en mentale gezondheid. Gamer.nl-eindredacteur Marcel Vroegrijk schreef vorig jaar over Elden Ring, obsessies en autisme. Tom van Nuenen, onderzoeker aan Berkeley, publiceerde een wetenschappelijk artikel over surveillance en moraliteit in de eerste Dark Souls. En schrijver Allison Stalberg onderzocht de relatie tussen tragedie en genderrepresentatie in Elden Ring.

Ik beschouw deze schrijvers, onderzoekers en videomakers als mijn reisleiders. Als experts en ervaringsdeskundigen belichten ze aspecten van de games die voor mij onbereikbaar zijn. Zonder gids valt me wel degelijk op dat Fromsoftware-games meer zijn dan uitdagende actiespellen in een spannende setting: de indringende motieven, gelaagde verhaalvertelling en mystieke context springen er ook voor mij uit. Maar na een uurtje op eigen houtje gamen heb ik vooral behoefte aan duiding en context. Waar komen al die halfgoden uit Elden Ring nu echt vandaan? Waar staan ze voor? En welke mythologie of cultuur ligt aan de basis van deze figuren?

Elden Ring slaagt er uitstekend in om de antwoorden op die vragen verborgen te houden. Mijn reisleiders – veelal streamers, onderzoekers en journalisten in de ban van Fromsoftware – helpen me om mezelf alsnog wegwijs te maken in de spelwereld. En, wellicht belangrijker, ze delen waarom de games zo betekenisvol zijn voor hen. Elden Ring werkt als een katalysator of interface om te begrijpen hoe een aanzienlijke groep gamers met persoonlijke en maatschappelijke vraagstukken omgaan. Voor Marcel Vroegrijk is het een manier om zijn ervaring met neurodiversiteit te delen; voor Hamish Black biedt de thematiek van Dark Souls een kader om de stigma’s rondom depressie te doorbreken. 

Deze interpretaties en ervaringen benadrukken dat games meer kunnen zijn dan plat escapisme of tijdverdrijf – van een spirituele ervaring en een oefening in discipline tot persoonlijke ontwikkeling en zelfexpressie. Fromsoftware slaagt er keer op keer in om dit soort ervaringen onder gamers los te weken. Om die reden speel ik deze titels niet langer als op zichzelf staande producten. Ik laat mijn ervaring graag kleuren door het brede scala aan artikelen, video’s, podcasts en livestreams: de verhalen van Elden Ring-spelers zijn minstens zo boeiend als de game zelf. 

Ik speel soulslikes het liefst met dit soort verhalen in mijn achterhoofd. Deze speelstijl viel me op toen ik een week of twee geleden aan de slag ging met Wo Long: Fallen Dynasty. De actiegame van ontwikkelaar Team Ninja bevat zo’n beetje alle elementen die mij aanspreken: uitdagende gameplay, markante cinematografie, een spelwereld gebaseerd op mythologie en folklore en verhaallijnen over de invloed van macht op sociale verhoudingen. De 61 internationale reviews op Metacritic onderstrepen de kwaliteit van de game: critici beschouwen Wo Long als een spirituele opvolger van het eveneens uitstekende Nioh.

Mijn eerste indruk van Wo Long was top. De vormgeving van de spelwereld spreekt gelijk aan, terwijl de dialogen over corruptie en machtslust de toon zetten. Daarnaast stuit je binnen een uur op een eindbaas die gelijk het uiterste van je kunnen vraagt. Alle ingrediënten zijn aanwezig om van Wo Long een game te maken die me net als Elden Ring wekenlang bezighoudt.    

Maar na een dag of drie merkte ik dat mijn interesse afvlakte. Ik had behoefte aan media waarin andere gamers uitlichten wat Wo Long voor hen betekent, maar ook aan kritiek die verder gaat dan de vraag of dit een goede game is. En die is er simpelweg nog niet. De beste analyse is vooralsnog de technische uiteenzetting van Digital Foundry: hier gaat het niet om betekenis, maar om de resolutie, framerate en audiovisuele foutjes. Cultuurkritiek over Wo Long schittert nog door afwezigheid.

Oftewel: ik mis mijn reisleiders. Zonder hun expertise en inzichten kan ik me vast een weg banen door de wonderlijke wereld van Wo Long. Maar dan mis ik de verhalen, anekdotes en analyses die de game voor mij de intersubjectieve betekenis geven die ik zoek.

Ik heb Wo Long inmiddels van mijn harde schijf gemikt. In mijn kalender staat wel een reminder: op 1 december is het de bedoeling dat ik daadwerkelijk met de game aan de slag ga. In de tussentijd struin ik het wereldwijde web af naar sympathieke reflecties, kritische analyses en persoonlijke observaties over Team Ninja’s vertolking van de Han-dynastie.

Wo Long: Fallen Dynasty verscheen op 3 maart 2023 voor PlayStation 4, PlayStation 5, Xbox One, Xbox Series en pc.