Het uitzoeken van een nieuwe televisie is leuk, maar niet zo simpel. Sterker nog, het begint steeds meer op rocket science te lijken en je moet als gamer goed opletten dat je de juiste televisie in huis haalt. In dit artikel geven we per merk aan wat de beste opties zijn, zodat je een keuze kunt maken over wat de beste televisie voor je is.
Waar moet een gaming televisie aan voldoen?
Ook op de redactie zijn we driftig op zoek naar een gruwelijke 4K televisie en we hebben daarbij een soort checklist ontworpen, waar een televisie sowieso aan moet voldoen om kans te maken. De checklist bestaat uit:
4K support: De tv moet uiteraard Ultra HD ondersteunen, oftewel een resolutie van 3840x2160. Technisch gezien heeft 4K een resolutie van 4096x2160, maar Ultra HD is de standaard geworden voor films en games en dus ook TV’s en de meeste monitoren.
HDR support: In ieder geval HDR 10 support, maar liever ook nog Dolby Vision support. Het lijkt er op dat HDR 10 de standaard gaat worden, sowieso op de PS4 Pro en de Scorpio, maar Dolby Vision is technisch superieur.
10 bit paneel: Om gebruik te maken van HDR heb je een 10 bit paneel nodig, die in staat is 1,07 miljard kleuren te tonen, in plaats van de 16,7 miljoen die we al jaren gewend zijn.
Minimaal 1000 nits brightne : Naast het brede kleurenspectrum is het heel belangrijk dat het paneel fel genoeg kan worden om het contrast optimaal weer te geven.
Maximaal 0,05 nits zwartwaarde: Naast de maximale helderheid is een minimale zwartwaarde gewenst. Hierdoor is zwart ook echt zwart in plaats van grijs en zijn er door het hoge contrast vaak nog details waarneembaar in donkere delen op je scherm, zonder dat het een zwarte of grijze vlek wordt.
Goede motion handling: Dit is een hele belangrijke voor gamers, maar niet volledig meetbaar. De motion handling in een tv zorgt er voor dat beelden vloeiend blijven, ook bij snelle bewegingen zoals in sport, actiefilms en games. Over het algemeen zijn Sony en LG de beste in motion handling, maar dit is voor een deel afhankelijk van persoonlijke voorkeur. Samsung en Panasonic gebruiken bijvoorbeeld een soort filter dat het ‘soap opera effect’ wordt genoemd om bepaalde beelden vloeiend te krijgen waar we persoonlijk geen fan van zijn, maar andere mensen zweren er juist bij.
Maximaal 40ms vertraging: Dit is de allerbelangrijkste van allemaal! De tijd die er zit tu en wat jij op de controller doet en het daadwerkelijk ziet gebeuren op de televisie moet zo laag mogelijk zijn. Er is niets zo irritant als input lag.
OLED vs LCD
Er bestaan twee type televisies, namelijk OLED en LCD. Beide technieken hebben voor- en nadelen en iedereen zal zijn eigen voorkeur hebben. De zwartwaarde in OLED-schermen zijn perfect, omdat de pixel letterlijk uitgezet kan worden en daardoor is het contrast met felle kleuren uitzonderlijk mooi. OLED wordt met recht next-gen televisie genoemd en is absoluut de toekomst, maar omdat de techniek nog zo nieuw is, zitten er nog wat kinderziektes in, zeker in de panelen van vorig jaar. OLED kan heel goed omgaan met zwart, maar nog niet zo goed met waardes iets boven zwart, waardoor je details verliest in donkere scenes en een ander nadeel is dat OLED tv's lang niet zo fel kunnen worden als LCD tv’s. OLED tv’s zijn tot slot nog iets duurder dan LCD tv’s.
LCD tv’s hebben de nadelen van een OLED scherm vaak niet, maar dan lever je wel hard in op de zwartwaarde. Er is geen enkele LCD tv die puur zwart zo mooi kan weergeven als OLED tv’s, maar door het gebruik van nieuwe technieken voor LCD tv's, zoals het zogenaamde FALD systeem, komen fabrikanten wel verdomd dicht in de buurt.
Edge-Lit vs FALD
LCD tv’s maken gebruik van twee verschillende technieken, genaamd Edge-Lit en FALD, oftewel full array local dimming. Dit is een technisch verhaal waar we je niet mee gaan vervelen, maar het maakt wel een groot verschil. Een FALD tv heeft over het algemeen vele malen betere zwartwaarde dan een Edge-Lit tv en de ‘screen uniformity’ is strakker. Het verschil tu en Edge-Lit en FALD is lastig uit te leggen, maar kan in tegenstelling tot HDR wel gecheckt worden op plaatjes en video. Google maar eens op FALD vs Edge-Lit en je ziet direct wat we bedoelen. Hou er wel rekening mee dat dit vaak extreme gevallen zijn van Edge-Lit tv’s, maar het geeft je wel een idee over het verschil tu en beide technieken. Kort gezegd wil je absoluut een FALD tv, maar daar is je spaarrekening het sowieso niet mee eens.
Instapmodellen
We hebben lang getwijfeld om ook de instapmodellen te bespreken. We begrijpen echt dat niet iedereen duizenden euro’s (over) heeft voor een nieuwe televisie, maar de wat ‘goedkopere’ tv’s zijn simpelweg niet goed genoeg en gaan we dus niet aanbevelen aan gamers. Als je nu geen geld hebt voor een high end televisie, spaar dan even door en wacht tot volgend jaar als de nieuwe tv’s van 2017 worden gelanceerd en koop dan met korting een topmodel uit 2016. HDR is nog te nieuw en de wat oudere en goedkopere tv’s gaan er slecht mee om. Een goedkopere 4K HDR tv zal mi chien wel een upgrade zijn ten opzichte van je huidige tv, maar als je hem naast een high end 4K HDR tv zet, ga je heel hard huilen.
Samsung
KS7000
De Samsung KS7000 is waarschijnlijk de meest perfecte betaalbare optie voor gamers. De tv heeft ondersteuning voor 4K, HDR 10, heeft een 10 bit paneel, maximale brightne van 1200 nits, minimale zwartwaarde van 0,016, goede motion handling en een vertraging van rond de 20ms in Game Mode, zelfs met HDR.
Minpunten van de KS7000 zijn het local dimming systeem en dat het een Edge-Lit tv is. Doordat local dimming niet perfect is, krijg je ‘blooming effects’ waarbij licht uit felle gedeelte van het scherm uitlekken naar zwarte gedeeltes. Denk aan het effect van zwarte balken die plaatselijk grijs worden bij films.
De formaten en officiële prijzen (tu en haakjes de goedkoopste prijs online):
49 inch: 1700 euro (1150 euro)
55 inch: 1900 euro (1499 euro)
60 inch: 2300 euro (1749 euro)
65 inch: 2900 euro (2000 euro)
KS8000/KS9000
De KS8000 is bijna hetzelfde als de KS7000, maar heeft een iets hogere brightne , betere motion handling en local dimming. Het scheelt allemaal niet veel, maar de KS8000 is ook niet heel veel duurder ten opzichte van de KS7000. Het design is wel iets anders met een enkele poot, in plaats van 2 pootjes aan het uiteinde van de tv.
De KS9000 is exact hetzelfde als de KS8000, maar is curved. We kunnen ons niet voorstellen dat je voor een curved tv zou willen gaan, maar als dat je ding is, moet je zo’n 200 euro bij de prijs optellen.
De formaten en officiële prijzen (tu en haakjes de goedkoopste prijs online):
49 inch: 2100 euro (1449 euro)
55 inch: 2400 euro (1700 euro)
65 inch: 3400 euro (2500 euro)
75 inch: 6000 euro (4500 euro)
KS9800
De KS9800 is het vlaggenschip van Samsung voor 2016 en is een van de beste tv’s die je nu kunt kopen. Op elk vlak is de KS9800 superieur ten opzichte van de KS8000 met een nog hogere brightne van 1500 nits, prachtige motion handling, zwartwaarde van 0,011 nits en veel betere local dimming. Dit is dan ook een FALD tv, in tegenstelling tot alle andere Samsung tv’s.
Let wel op: dit is een curved televisie. Curved voegt helemaal niets toe en ze zijn nog duurder dan de platte tv’s. Sowieso is de KS9800 peperduur.
De formaten en officiële prijzen:
65 inch: 4500 euro
78 inch: 10.000 euro
88 inch: 20.000 euro
Sony
XD93
Je zou zeggen dat juist Sony voor de laagste vertraging in tv’s zorgt, maar dat is niet het geval. Desondanks heeft Sony ook een paar hele mooie televisies waar je prima op kunt gamen, maar dat geldt alleen voor de twee topmodellen, want de andere Sony tv’s voldoen helaas niet aan de checklist. De Sony XD93 doet dat wel en heeft ondersteuning voor 4K, HDR 10, heeft een 10 bit paneel, maximale brightne van 1000, zwartwaarde van 0,035 en een goede motion handling.
Ondanks dat het een Edge-Lit tv is, is de local dimming een stuk beter dan in de Samsung KS7000 en KS8000, maar is hierdoor wel een stuk minder fel voor de HDR highlights. Buiten dat het een edge-lit tv is, is het grootste nadeel van de XD93 de vertraging. 36ms in Game Mode is nog te doen, maar zodra je HDR aanzet wordt dat 59ms.
De formaten en officiële prijzen (tu en haakjes de goedkoopste prijs online):
55 inch: 2100 euro (1700 euro)
65 inch: 3200 euro (2800 euro)
ZD9
De ZD9 is het paradepaardje van Sony en momenteel de beste LCD tv die je kunt kopen. De ZD9 heeft ondersteuning voor 4K, HDR 10, 10 bit paneel, 1900 nits brightne , 0,003 zwartwaarde en de beste motion handling en local dimming die er op dit moment beschikbaar is in een LCD tv.
Ook de ZD9 is een FALD tv en tikt daarmee de hele checklist met gemak af, maar de vertraging is net als bij de XD93 een beetje te hoog. In Game Mode is het net aan met 42ms, maar met HDR er bij kom je uit op 55ms. Anders was dit de perfecte televisie geweest, behalve de prijs dan.
De formaten en officiële prijzen:
65 inch: 5000 euro
75 inch: 8000 euro
100 inch: komt binnenkort, rond de 50.000 euro
Panasonic
DX900
Panasonic heeft 1 geschikte 4K HDR tv voor gaming, de DX900. Het is een FALD tv met een 10 bit paneel, maximale brightne van 1200 nits, minimale zwartwaarde van 0,025 nits en een vertraging van 40ms in Game Mode, zowel met en zonder HDR.
De Panasonic DX900 is zeker een goede optie, alleen de motion handling is niet fantastisch. Hierdoor zijn niet alle beelden altijd even soepel, vooral bij snelle beelden in bepaalde games. Het is absoluut niet slecht, maar niet zo goed als bij de concurrentie.
De formaten en officiële prijzen:
58 inch: 3200 euro
65 inch: 4000 euro
LG
B6, C6, E6 en G6
LG richt zich volledig op OLED en heeft een lijn van 4 tv’s die amper van elkaar verschillen, behalve dat de C6 curved is en de E6 en G6 veel beter geluid hebben. Ze hebben allemaal ondersteuning voor 4K, HDR 10 en zelfs Dolby Vision, 10 bit paneel, prima motion handling en minimale zwartwaarde van 0,0. So far so good, maar ook de LG OLED tv’s hebben wat nadelen.
OLED is een stuk minder fel dan LCD en de LG tv’s zitten dan ook rond de 650 nits. Dit wordt redelijk opgelost door de perfecte zwartwaarde, maar het verschil met high end LCD tv’s is nog best groot. Daarnaast is er wat geks aan de hand met de vertraging in de OLED panelen.
Er zit zo goed als geen verschil tu en de LG tv’s, maar de response tijd verschilt wel. De B6 zit in Game Mode op 43ms, maar in HDR varieert het tu en de 38 en 54ms. De C6, E6 en G6 zit in Game Mode op 34ms, maar in HDR op 67ms.
LG heeft al verschillende firmware updates uitgebracht om de vertraging naar beneden te halen en bezitters van de tv’s zijn zelfs een petitie begonnen om LG duidelijk te maken de response tijd te fixen.
De formaten en officiële prijzen (tu en haakjes de goedkoopste prijs online):
55 inch B6: 2700 euro (2300 euro)
65 inch B6: 4800 euro (3800 euro)
55 inch C6: 2800 euro (2500 euro)
65 inch C6: 5000 euro (4300 euro)
55 inch E6: 4000 euro
65 inch E6: 6000 euro
65 inch G6: 7000 euro
77 inch G6: 20.000 euro
Andere merken en monitoren
Philips heeft nog een 65 inch 4K HDR tv, maar de bovenstaande tv’s zijn betere alternatieven en verder heb je nog de Vizio P series en de LeEco tv’s, maar die zijn amper verkrijgbaar in Nederland en het importeren van je nieuwe peperdure tv raden we af. Buiten dat je waarschijnlijk lang moet wachten en veel invoerrechten moet betalen, is het een hel om zo’n groot ding terug te sturen, mocht er wat mis mee zijn.
Pc-gamers moeten overigens nog even geduld hebben, voordat ze van HDR gaming kunnen genieten, want er zijn op dit moment helemaal nog geen monitoren die HDR ondersteunen. De verwachting is dat de eerste HDR monitoren voor de pc ergens half 2017 zullen verschijnen.
Kopen of wachten?
Alle bovenstaande tv’s zijn dikke aanraders en je games zullen er fantastisch uitzien, maar dat is zoals uitgelegd alleen het geval bij de high end modellen en daar betaal je flink voor. Als je op zoek bent naar een nieuwe 4K HDR tv en je hebt het geld liggen, moet je er absoluut voor gaan, maar als je schrikt van deze prijzen hoef je echt niet heel lang meer te wachten tot de prijzen gaan zakken.
Begin januari presenteren alle grote tv-fabrikanten de nieuwe lijn voor 2017 tijdens CES, die verspreid over het komende jaar uit gaan komen. Op het moment dat het nieuwe model uitkomt kun je het bovenstaande 2016-model voor een veel lagere prijs in huis halen en dat is het perfecte moment om toe te slaan. Uiteraard moet je dan niet te lang kijken naar het 2017-model, want die zal weer een stuk beter zijn dan de bovenstaande modellen, maar daar betaal je dan weer de hoofdprijs voor. Zo blijf je aan de gang.
In een perfecte wereld zouden we de Sony ZD9 met de response tijd van Samsung tv’s en de zwartwaarde van OLED zien. Hopelijk komt er in 2017 een televisie uit die daar heel dicht bij in de buurt komt, want dan raden we echt volmondig aan in te stappen. We hebben namelijk al veel verschillende televisies HDR-content en gaming gecheckt en het verschil in kwaliteit tu en de ‘redelijk geprijsde’ tvs en de bovenstaande topmodellen als de Samsung KS9800 en Sony ZD9 is gigantisch. We verwachten dat er volgend jaar weer zo’n stap wordt gemaakt in de high end tv’s.
Laat je sowieso niet verleiden tot een goedkoop model of de eerste generatie HDR tv’s uit 2014 en begin 2015. Die zijn inderdaad een stuk vriendelijker geprijsd, maar ze laten de voordelen van HDR letterlijk niet goed zien en dat is nu juist waar games een stuk mooier van worden. Doe het niet en spaar door voor een goede 4K HDR televisie. Je kijkt er immers elke dag een paar uur naar!
Door Florian Houtkamp