Dolby Atmos: Wat is het?
Dolby Atmos is na Dolby Pro-Logic en Dolby Digital de nieuwe standaard in surround-sound. Atmos is een stuk geavanceerder dan Dolby Digital, wat vooral zit in de extra speakers in het plafond. Bij Dolby 5.1 of 7.1 zit je als het ware in een ring van geluid. Klanken komen van voor, achter, links en rechts. Bij Dolby Atmos wordt die ring een soort bubbel, waar je middenin zit.
Bij Dolby Digital hoor je bijvoorbeeld wel een helikopter langs vliegen, maar met Dolby Atmos hoor je hem voor het eerst ook echt over je heen vliegen, omdat er ook boven je nog speakers hangen. Die extra speakers maken meer verschil dan je zou denken. Vooral na het luisteren van Dolby Atmos, klinkt een normale surround-setup heel basic en wil je eigenlijk niets anders meer.
Hoe werkt het?
De audio-informatie in Dolby Atmos wordt verdeeld over meer speakers, waardoor geluid dat van boven moet komen, niet meer gedeeltelijk door de speakers om je heen komt, maar volledig uit de speakers boven je hoofd. Dit geeft nog veel meer de illusie midden in de actie te zitten.
Uiteraard is niet iedereen bereid om gaten te maken en kabels weg te werken in zijn plafond. Wat dat betreft is Dolby Atmos superomslachtig en totaal niet geschikt voor iedereen. Toch zijn er slimme oplo ingen voor het bouwen van een setup, zodat iedereen van Dolby Atmos kan genieten thuis.
De opties
Buiten de normale speakers in je plafond, zijn fabrikanten flink bezig met het ontwikkelen van draadloze speakers, die je simpelweg op je plafond plakt/hangt. Bij deze oplo ing hoef je dus geen gaten te maken in je plafond en ook geen kabels weg te werken. Dit is de mooiste oplo ing, maar ook meteen de duurste.
Een andere oplo ing: speakers die het geluid via het plafond weerkaatsen. Dit zijn speciale speakers die omhoog gericht staan, waardoor de geluidsgolven via het plafond bij de kijker terecht komen. Dit werkt verbluffend goed en geeft de illusie dat er wel degelijk speakers boven je hoofd hangen. Het nadeel is alleen dat je de boel flink zal moeten afstellen en dat de ruimte ook echt geschikt moet zijn voor deze techniek. Heb je een gekke hoek in je woonkamer en dus je plafond, dan gaat het waarschijnlijk niet werken. Ook als je bijvoorbeeld een bijzonder hoog plafond hebt, kan het effect verloren gaan. In dit soort gevallen is het altijd beter om met fysieke speakers te werken.
De laatste oplo ing, en de meest haalbare voor iedereen, is het gebruik van headsets met de Dolby Atmos-codec.
Dolby Atmos-headsets
Headsets geven al jaren een alternatief voor Dolby surround-setups en dat is met Dolby Atmos niet anders. Uiteraard zitten er niet meerdere speakers, subs en Atmos-speakers in een headset, maar met codecs valt het effect te simuleren. Het is een soort virtual Dolby Atmos, die de illusie geeft van een echte Atmos-setup.
Aangezien het hier om een codec gaat, kun je van Dolby Atmos geluid genieten met iedere stereoheadset. De codec kost 20 euro en is verkrijgbaar voor pc en Xbox One. Je hoeft de code maar een maal aan te schaffen voor beide systemen.
Als je nog niet in het bezit bent van een goede koptelefoon, zijn de Plantronics-headsets een aanrader. Niet alleen zijn dit prima headsets op zich, maar je krijgt er ook direct een codec bij voor Dolby Atmos. Plantronics heeft een deal met Dolby, waardoor ze de enige fabrikant zijn met een bijgeleverde Atmos-codec. Lekker makkelijk!
Apparaatondersteuning
Dolby Atmos is nog zo nieuw, dat er nog maar weinig apparaten zijn met Dolby Atmos-ondersteuning. Het gaat dan om een aantal stand-alone Ultra HD Blu-ray-spelers, high-end TV’s, de Xbox One en uiteraard de high-end pc’s. Daar komt bij dat, zoals gezegd, de codec op dit moment alleen beschikbaar is voor pc en de Xbox One.
Denk dus niet dat je bijvoorbeeld op de PS4 ook gebruik kunt maken van Dolby Atmos, want die ondersteuning is er simpelweg (nog) niet. Het maakt dus niet uit dat het in dit geval om een codec gaat, het apparaat moet wel native Dolby Atmos-ondersteuning hebben om het signaal te kunnen pushen naar de headset.
De games
Ook de content zelf moet Dolby Atmos-ondersteuning hebben. De hoeveelheid games, films en series die de standaard ondersteunen is nog karig, maar de lijst wordt in rap tempo aangevuld. Zo krijgen Ultra HD Blu-rays steeds meer een Dolby Atmos-soundtrack en bieden streamingdiensten zoals Netflix en Amazon steeds meer films en series aan met Dolby Atmos-geluid. Het belangrijkste is dat ook games er steeds meer gebruik van gaan maken. Dit zijn de games die nu of binnenkort Dolby Atmos ondersteunen:
- A a in’s Creed: Origins
- Overwatch (pc only)
- Battlefield 1 (pc only)
- Final Fantasy 15
- Sea of Thieves
- Crackdown 3
- Gears of War 4
- Rise of the Tomb Raider
- Super Lucky’s Tale
Het zijn er zeker nog niet veel, maar je kunt er rustig vanuit gaan dat deze lijst snel groter gaat worden. Het is gelukkig niet heel veel meer werk voor developers om hun nieuwe games uit te breiden met Atmos-ondersteuning.
Neem Gears of War 4. Niet alleen is dit de perfecte game om 4K en HDR te showen, maar ook om je het verschil te laten horen tu en normaal surround-sound en Dolby Atmos. Direct in het begin van de game word je middenin een oorlogsgebied gedropt. Met surround-sound hoor je overal om je heen de mortieren en bommen inslaan, maar met Dolby Atmos hoor je ze daadwerkelijk van boven naar beneden vallen.
Hetzelfde geldt voor vijanden. Met surround-sound hoor je waar ze vandaan schieten, maar met Dolby Atmos hoor je ook meteen of ze op dezelfde hoogte staan als jij, of vanaf boven op je schieten. Voor e-sport kan dit ook het verschil gaan maken. Profe ionele spelers zullen waarschijnlijk beter presteren met Dolby Atmos-geluid, omdat het een betere indicatie geeft van waar een tegenstander zich precies bevindt.
Conclusie
Moet je dan als gamer enthousiast worden van Dolby Atmos? Absoluut! De nieuwe dimensie in het geluid voegt ontzettend veel toe en behalve een betere ervaring ook een gameplayvoordeel. Dus is het nu even wachten tot meer games de standaard gaan ondersteunen. Dat is een kwestie van tijd; Atmos gaat de nieuwe standaard worden. Voordat je gaat sparen en overstag gaat voor een mooie versterker en speakerset, check dan eerst even de Dolby Atmos-codec met een goede headset. Het geeft een heel goed idee van waar Dolby Atmos toe in staat is.
Door Florian Houtkamp