Dat ziet er mysterieus uit. Tijd om op onderzoek uit te gaan. We zitten met een paar kernvragen: vermijden uitgevers specifiek vrijdag de dertiende als verschijningsdatum? Of alleen vrijdag? Of ligt het aan het getal dertien? En wat is er gebeurd met de spellen die er wel op verschenen? Vervloekt of niets aan de hand? We duiken in de cijfers en gaan het stap voor stap na.
Het geheim van vrijdag, '13' en de verjaardagskalender
Allereerst het mysterieuze nummer dertien. We hebben de afgelopen tien jaar nogmaals onderzocht met andere bronnen en moeten helaas tot de conclusie komen dat onze kalender wat incompleet is. Dat klopt ook wel: alleen echt prominente release zijn meegenomen. Wel is het zo dat vrijdag de dertiende vrij weinig gebruikt is als releasedatum, maar het is niet zo dat íedere dertiende van de maand een leeg gat vormt zoals op onze kalender.
Als we de internationale releaselijsten doornemen zien we dat er regelmatig een of meerdere spellen voorbijkomen op de dertiende van iedere maand. Soms kleine arcadetitels, soms niets, soms hele grote zoals Call of Duty: Black Ops 2 vorig jaar. De dertiende is niet anders dan de andere dertig nummers van de maand. Op dinsdag 13 september 2011 kwamen er zelfs acht spellen tegelijk uit. De meeste retailspellen komen sowieso uit op dinsdagen, dus de gemiddelde vrijdag maakt gewoon minder kans op een release.
Onze kalender is dus een beetje mank. Daar staat echter tegenover dat we eigenlijk veel méér releases op de ongeluksdag hadden verwacht. Voor marketing is een speciale dag goud waard en een release op vrijdag de dertiende is lekker catchy. Zeker voor horrorgames die zich er thematisch aan kunnen verbinden. En digitale/arcade releases zijn vaak op vrijdag, aangezien die geen rekening hoeven te houden met fysieke leveringen zoals winkels. Houden uitgevers zich dan toch in? En is er een reden voor zulk bijgeloof?
Friday the 13th: de games
In de afgelopen tien jaar waren er achttien vrijdagen die op de dertiende vielen. De succesvolste was in 2004 en de drukste is toevallig vandaag. We zetten ze op een rijtje, met de bijbehorende pechwaardering.
Vrijdag 13 juni 2003 - Geen releases.
Vrijdag 13 februari 2004 - Geen releases.
Vrijdag 13 augustus 2004 - Doom 3. De pikzwarte horrorshooter kwam in Europa netjes op de pechdag uit en vloog meer dan drie miljoen keer over de toonbank. Geen vuiltje aan de lucht destijds. Achteraf gezien kun je echter wel spreken van een vervloekte release. Doom 3 was namelijk de ultieme, duistere gangetje-gangetje shooter en de nieuwe id Tech 4-engine was speciaal daarvoor gebouwd. Een misrekening, want de engine was als gevolg ongeschikt voor grootse, heldere omgevingen en werd niet zo populair als de id Tech 3-engine. Id Software's terugval kun je hiernaar herleiden.
Vrijdag 13 augustus 2004 - The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay. Verkocht fantastisch op de eerste Xbox en was voor veel critici een absolute topgame. Het betekende voor Starbreeze Studios de doorbraak. Dus ongeluksdag, schmongeluksdag. Het enige dat faalde met Escape from Butcher Bay waren de verkoopcijfers van de PC-versie...die ergens op een doodnormale december dag uitkwam.
Vrijdag 13 mei 2005 - Geen releases. Legendarische pechvogel Psychonauts kwam toevallig twee weken eerder uit. Net de boot gemist.
Vrijdag 13 januari 2006 - Geen releases.
Vrijdag 13 oktober 2006 - Gothic 3. De roleplayinggame van het Duitse Piranha Bytes. Uitgever Koch Media vond vrijdag de dertiende wel lekker gotisch klinken. Het verkocht voldoende om een expansion pack en een vervolg te krijgen. Vervloekt was het spel echter wel; er zaten zoveel bugs in dat spelers op een gegeven moment besloten zelf maar patches te gaan maken.
Vrijdag 13 april 2007 - Geen releases.
Vrijdag 13 juli 2007 - Geen releases.
Vrijdag 13 juni 2008 - Civilization Revolution. 2K Games bracht op deze dag een speciale versie van Civilization voor de consoles uit. Een connectie met vrijdag de dertiende was er niet, puur toevallig gekozen. Als we de Xbox- en PlayStation-versies bij elkaar optellen, dan heeft het spel evenveel verkocht als de vlaggenschip PC-release van Civilization V. Het was een gok voor 2K Games om de PC-kla ieker naar de consoles over te zetten en er ging tegen verwachting in niets mis.
Vrijdag 13 februari 2009 - Perimeter 2: New Earth. Dit strategiespel van het Ru ische KDV Games ging hard onderuit. Het is de laatste titel die de ontwikkelaar heeft uitgebracht en ze zijn intu en stilletjes verdwenen. Uitgever Strategy First en zijn moederbedrijf bleken een maand later in financiële problemen te zitten. Deze ongelukkige release kwam dus niet goed uit.
Vrijdag 13 maart 2009 - Resident Evil 5. De Japanners stelden de Westerse release een week uit, zodat wij met ons rare bijgeloof de titel op vrijdag de dertiende konden halen. Het spel verbrak desondanks in Europa en Amerika alle verkooprecords, dus van een vloek was geen enkele sprake.
Vrijdag 13 november 2009 - Geen releases. Opvallend, want in deze overvolle maand verschenen meer dan dertig games.
Vrijdag 13 augustus 2010 - Victoria II. Deze strategy-game van Paradox Interactive was gedoemd te mislukken. Letterlijk. De baas van Paradox, Frederik Wester geloofde zo sterk in een mislukking dat hij er een weddenschap van maakte. Victoria II verkocht niet veel, maar maakte wel winst. Het gevolg: zijn haar ging er af. Succes voor de ontwikkelaars, pech voor de baas. Presentatrice Je ica Chobot nam de honneurs waar.
Vrijdag 13 mei 2011 - Lego: Pirates of the Caribbean. De Lego-game die gedwongen tegelijk met de vierde Pirates of the Caribbean-film in de winkels moest liggen. De film was compleet voorspelbaar en onorigineel, maar omdat niemand op de recensies wachtte leverde het een miljard dollar op. Hetzelfde kon je zeggen over het spel. Voor de uitgever was het een leuke dag, voor veel kopers was het een vergi ing.
Vrijdag 13 mei 2011 - Brink. Wellicht de grootste pechvogel was Brink van Splash Damage. Aan de verkoopcijfers lag het niet, die stegen boven de twee miljoen uit. De zeer gewaardeerde ontwikkelaar Splash Damage liep echter veel reputatieschade op. Wat een innovatieve team shooter had moeten zijn, werd onderuitgehaald door lag en andere technische problemen bij de lancering. Sindsdien is de team-shooterspecialist naar de achtergrond gehaald.
Vrijdag 13 januari 2012 - Geen releases.
Vrijdag 13 april 2012 - Spirit Camera: The Cursed Memoir. Wederom zijn het de Japanners die een horrorspel uitbrengen op vrijdag de dertiende. Dit Nintendo 3DS augmented reality-spel viel behoorlijk tegen en verkocht zo'n 130.000 exemplaren.
Vrijdag 13 april 2012 - Fez. Waarschijnlijk een van de bekendste en succesvolste indie-games ter wereld kwam uit op de ongeluksdag. Maakte van Phil Fish een rijk man en wordt gezien als voorbeeld voor iedere onafhankelijke ontwikkelaar...maar maakt geld wel gelukkig? Phil Fish kon de gigantische populariteit en druk van buitenaf niet meer tolereren en draaide publiekelijk door. What a twist!
Vrijdag 13 juli 2012 - Geen releases.
Vrijdag 13 september 2013 - King of Fighters (PC-editie), Legend of Dungeon en Volgarr the Viking. Alle drie zijn digitale releases die geen connectie lijken te hebben met vrijdag de dertiende an sich. Wat ermee gaat gebeuren? We zullen zien...
Conclusie
Rust er een vloek op spellen die worden uitgebracht op vrijdag de dertiende? Nee, dat kunnen we empirisch gezien niet vaststellen. De spellen die zijn uitgebracht verschillen van megasuccesvol tot matig, precies hetzelfde als op andere data. De pechvogels en ongelukken zijn voornamelijk zaken die we achteraf pas konden vaststellen en niet van invloed geweest op de verkoopcijfers zelf. Uitgevers kunnen dus gerust vaker spellen op vrijdag de dertiende publiceren. Als ze durven...
Noot I: Codename: Panzers – Cold War zou ook op 13 maart 2009 uitgebracht zijn, maar dit was dit de tiende.
Noot II: Sommige spellen kwamen ook op andere data uit. Alle genoemde titels lanceerden echter in Amerika ofwel in Europa op de dertiende.