In 2005 was de interface nog puur gericht op gamers. De inmiddels toch wel haast iconische 'blades' lieten de gebruiker snel wi elen tu en de Xbox Live Marketplace, spellen en het contact met vrienden. Pas verderop konden we de mediamogelijkheden vinden, zoals het afspelen van films, luisteren naar muziek en het bekijken van foto's. Leuke extra functionaliteiten, maar voor het overgrote gedeelte van de console-eigenaren, kwam dit op de tweede plaats.
Sinds gamen langzaam maar zeker de mainstream markt bereikt heeft, zie je dat de consoleboeren hier maar al te graag op inspelen. Door de jaren heen is er dan ook regelmatig een nieuwe gebruikersinterface ontworpen om de constante stroom aan nieuwe mogelijkheden van de Xbox 360 overzichtelijk te houden. Daarnaast is de interface nu gelijkgetrokken voor alle apparaten van Microsoft. De Windows Phone, Windows 8 en de Xbox 360 werken allemaal met de Metro-interface.
De oorspronkelijke 'blades'
Toekomstmuziek
Onder de nieuwe mogelijkheden bevinden zich Kinect, SmartGla en het opslaan van savegames in de cloud. Kinect is sinds 2010 het antwoord op de bewegingsgevoelige besturing van de Wii. In het rijtje met de Wii Remote en de PlayStation Move is het mi chien wel het beste product, maar het is nog niet gelukt om ook de hardcore markt hiervan te overtuigen. Wellicht dat de nieuwe Kinect-camera, die volgens geruchten in iedere Xbox 720 zit, op meer enthousiasme van die doelgroep kan rekenen.
Een andere, vrij recente toevoeging is SmartGla . De applicatie waarmee je telefoon, tablet of PC als tweede scherm voor je Xbox 360 fungeert, lijkt tot op heden vooral bedoeld te zijn voor de entertainmentmogelijkheden van de Xbox 360. We hebben wat dat betreft helaas veel minder mogelijkheden dan de Verenigde Staten, dus voor ons is het voornamelijk nog een gimmick. Er zijn slechts een handvol spellen die op dit moment gebruikmaken van SmartGla , waaronder Forza Horizon, Dance Central 3 en het nog te verschijnen Ascend: New Gods. Nog meer dan bij Kinect lijkt het erop dat SmartGla zijn nut meer gaat bewijzen op de volgende console. Zeker gezien het feit dat Sony reeds bevestigd heeft met een soortgelijke applicatie te komen voor de PlayStation 4.
Het opslaan van savebestanden in de cloud dient tot op heden duidelijk het grootste nut voor gamers. Hiermee is het bijvoorbeeld mogelijk om je eigen savegames bij vrienden te laden, zodat je verder kunt gaan waar je gebleven bent. De cloud moet sowieso een grotere rol gaan spelen in de toekomst van gaming. Microsoft heeft al de nodige investeringen gedaan in de vorm van een nieuwe studio om hierop in te spelen.
De transformatie van de Xbox 360 moeten we eigenlijk niet in de firmware zoeken, maar in de opkomst van digitale platformen. De Xbox 360 lanceerde met enkele fysieke games, maar zag zijn a ortiment uitgebreid met enkele Xbox Live Arcade-titels. Dankzij games als Hexic HD, Joust en Geometry Wars: Retro Evolved was er meer te doen op de Xbox 360 dan enkel spellen op disc afspelen. Sindsdien is de service flink gegroeid. Nadat in 2009 de maximale grootte werd opgeschroefd van 350 mb tot 2 gigabyte, begonnen we steeds meer games met een hogere productiewaarde te zien. Je hoeft alleen maar te kijken naar de jaarlijkse Summer of Arcade-actie, die zich met titels als Shadow Complex, Lara Croft and the Guardian of Light en Bastion kon meten met het bomvolle blockbusternajaar. Deze en soortgelijke acties van Microsoft brachten ook toppers als Castle Crashers, Braid, Limbo en Super Meat Boy voort.
Xbox Live Arcade was daarmee ooit het paradepaardje van Microsoft. Ontwikkelaars stonden in de rij om hun titel (tijdelijk) exclusief op het digitale netwerk gepubliceerd te krijgen. Dat lijkt de laatste tijd echter compleet om te zijn geslagen. De verkoopcijfers op het platform zijn ingezakt en ontwikkelaars beginnen andere platformen te verkiezen boven XBLA. Exclusiviteit komt daardoor nauwelijks meer voor op de Xbox 360. Wat nog wel eerst verschijnt op Microsofts console, weet geen lans meer te breken voor het platform. Op enkele uitzonderingen na uiteraard, zoals Trials: Evolution en Minecraft, dat tot op heden console-exclusief is voor Xbox 360.
Sony zit niet stil en is hard bezig om grote ontwikkelaars en indies te paaien. Ook gamers worden overladen met voordelen via PlayStation Plus. Ondertu en betalen Xbox Live Gold-leden nog steeds puur en alleen om online te kunnen gamen of van (betaalde) entertainmentservices gebruik te mogen maken. Ook heerst de mening dat ontwikkelen voor XBLA tegenwoordig nauwelijks de moeite waard meer is. Er zijn in het verleden al veel ontwikkelaars geweest die zich hebben beklaagd over het langdurige en kostbare proces om hun spellen goedgekeurd te krijgen.
Zo ziet het dashboard er tegenwoordig uit
Transitie
Een van de eerste dingen die Microsoft zei over de Xbox 360, was dat “games de kern waren, omringd door oneindig verbonden digitale entertainment”. Bijna acht jaar later lijkt het eerder andersom. Wanneer je naar de huidige indeling van het Xbox 360-dashboard kijkt, zie je veel meer aandacht voor films en andere vormen van entertainment, dan voor spellen.
Het is wel een transitie die de laatste jaren pas echt is ingezet, via het verschijnen van steeds meer randfunctionaliteiten. Denk aan Facebook en Twitter (inmiddels alweer verwijderd) en recent nog de Eredivisie Live- en Pathé Thuis-applicatie. In de VS zijn er overigens wel vele malen meer mogelijkheden dan in ons kleine kikkerlandje, maar de verschuiving naar breder entertainment is hier ook te merken. Microsoft heeft er overigens nooit een geheim van gemaakt dat het bedrijf zich meer op families wil richten. Het is dan ook niet meer dan logisch dat er steeds meer andere producten gepusht worden.
Terugkijkend op de interface in 2005, is er veel veranderd. De gamer staat mi chien niet langer in het middelpunt van de belangstelling, maar helemaal vergeten zal hij niet worden. Geluiden vanuit ontwikkelaars wijzen er wel op dat Microsoft de regie nog strak in handen houdt, met veel van hen die nog niets vernomen zeggen te hebben van wat de nieuwe Xbox gaat brengen. Dankzij die strakke teugels, ontstond via XBLA juist een exclusieve bron van kwaliteit. Microsoft speelde daar slim op in, maar lijkt er iets te ver in te zijn doorgeslagen. De komende jaren gaan we zien hoeveel graden zijn strategie nog draait. Vindt er bij de Xbox 720 een omkeer plaats, of worden het er gewoon weer 360.