Het vroege succes van Electronic Arts is toe te schrijven aan een man die deed waar hij van hield. In 1975 hoorde computer-nerd Trip Hawkins van de uitvinding van de microproce or, een chip waarmee computers steeds kleiner gemaakt konden worden. Binnenkort zou iedereen ze in huis kunnen hebben. Trip schatte dat het ongeveer zeven jaar zou duren voordat genoeg mensen thuis over een computer beschikten om een gamebedrijf levensvatbaar te maken. Na een tijdje aan de top bij Apple gewerkt te hebben, richtte hij EA inderdaad op in 1982, zoals hij zelf had voorspeld.
Een tijdlang was EA alleen uitgever en ontwikkelde het bedrijf zelf geen spellen. Hawkins wilde de kunst van de gameontwikkeling tonen aan het publiek (vandaar “Arts”) en de ontwikkelaars van spellen in het zonnetje zetten. In die tijd kon dat gemakkelijk: spellen werden gemaakt door een enkel iemand achter zijn computer, daar waren helemaal nog geen grote teams voor nodig. EA gaf de games uit alsof het rockalbums waren, in mooie hoezen en met de naam van de maker op de voorkant. Totdat de drang om zelf wat te ontwikkelen te groot werd. Hawkins vond games zó mooi dat 'ie ze zelf ook wilde produceren, beginnend met Skate or Die! in 1988.
Doe waar je van houdt
De grootste hits van EA moesten toen natuurlijk nog komen. Het megasucces begon toen Trip zijn twee grote liefdes wist te combineren: games en American Football. Hawkins was gek van de sport.In zijn vrije tijd ontwierp hij een bordspel over het balspel en knutselde hij een computersimulatie in elkaar die de eindstand van de Superbowl vrij aardig wist te voorspellen. Met de release van John Madden Football in 1988 wist EA voor het eerst de grote jackpot binnen te slepen. Het is bovendien de langst lopende franchise in de geschiedenis van het bedrijf.
Van eerdere EA-games had Trip geleerd dat het een gouden zet was om beroemde sporters aan games te koppelen. Hawkins zocht dus John Madden op, op dat moment een populaire coach van de Oakland Raiders. Football is een ingewikkelde sport met veel verschillende speelstijlen, dus had EA iemand nodig die het spel authentiek kon maken. Plus de naam van Madden zou voor een hoop marketing zorgen, altijd mooi meegenomen natuurlijk.
De samenwerking met Madden bleek een schot in de roos. De coach kwam met een waslijst aan details die hij normaal gesproken alleen aan zijn spelers meegaf in de kleedkamer. Eens in de zoveel tijd kwamen de twee bij elkaar om de voortgang van de game te bekijken, en dan schreeuwde en tierde Madden over alle elementen die net niet klopten. Niet alleen kon Hawkins de naam van Madden gebruiken op het hoesje, ook had hij iemand gevonden die gepa ioneerd was over het eindproduct. In 1988 lanceerde EA de game, die vervolgens een gigantisch succes werd.
Succes is het einde
Maar het grote succes van EA zou ook het einde voor Trip Hawkins inluiden. In 1989 besloot het bedrijf zich eindelijk weer op consoles te concentreren, wat ze niet meer aandurfden nadat het succes van de Atari op spectaculaire wijze implodeerde. Nintendo verdiende echter zo veel geld met de NES dat EA besloot toch maar weer mee te doen op de consolemarkt, en wel met de nieuwe Sega Genesis. Trip wilde niet het volle pond betalen om games uit te geven voor spelcomputers, terwijl Nintendo absurd hoge licentiekosten rekende. Sega daarentegen stelde zich (na een paar rechtszaken, dat wel) heel wat coulanter op, omdat men inzag dat de games van EA gebruikt konden worden om concurrent Nintendo van zich af te slaan. Zo wist EA een zeer lucratieve deal met Sega te sluiten om tegen lage kosten games uit te geven voor de console van het Japanse bedrijf.
Dat liet Hawkins zich geen twee keer zeggen.EA ging hard aan de slag om zo veel mogelijk games te produceren. Veel succesvolle franchise van EA vinden hier hun oorsprong, waaronder Road Rash en sportgames als NHL, NBA en FIFA. De Genesis werd een hit in Amerika en had een flinke voorsprong op de SNES, die een jaar later verscheen.
Hawkins wist echter ook dat dit het einde voor hem betekende bij EA. De consoleboeren hadden hem door, hij zou nooit meer zo'n goede deal kunnen sluiten. Ze wisten precies wat hij deed om zijn winst te maximaliseren. Maar Trip had zijn voorspellende gave alweer op de toekomst gericht. Over een paar jaar was het immers tijd voor de volgende generatie spelcomputer. Hij ging weg bij EA en richtte 3DO op. Hoewel zijn gelijknamige nieuwe console verre van een groot succes werd, deed hij in ieder geval waar hij van hield.
De hits blijven komen
Hawkins was mi chien weg, maar EA bleef een neus houden voor hits. Het bedrijf groeide enorm door de strijd tu en de Genesis en de SNES, omdat men doodleuk voor beide consoles games kon uitbrengen. Met het verdiende geld kochten ze hier en daar kleinere ontwikkelaars op die grote succe en op hun naam hadden: Maxis van Will Wright (later verantwoordelijk voor megasucces The Sims), Origin Systems (dat scoorde met de MMO Ultima Online) en Bullfrog (van Peter Molyneux, met titels als Theme Park en Dungeon Keeper). Studio's die na deze succe en een mindere game maakten, werden zonder pardon gesloten. Wij pinken nog steeds een traantje weg om Westwood van Command & Conquer, dat na de MMORPG Earth & Beyond de deuren mocht sluiten.
Met het vertrek van de creatieve Hawkins werd EA een stuk harder en zakelijker. De uitgever die begon met iemand die deed waar hij van hield, lijkt uitgegroeid tot een bedrijf dat alles doet om geld te verdienen. Als consolemaker moet je haast wel zaken met ze doen, want zonder steun van EA wordt het niks. Kijk maar wat er is gebeurd met SEGA, nota bene een oude vriend van EA: laatstgenoemde partij zag de Dreamcast niet zitten, bracht er geen games voor uit, en de console flopte. Natuurlijk was de afwezigheid van EA niet de enige reden voor de ondergang van de Dreamcast, maar het zegt toch wat dat deze console het zonder de sportgames van EA niet wist te redden.
EA heeft de eigen fouten gelukkig ingezien. In 2007 noemde de nieuwe CEO John Riccitiello het een vergi ing om kleine studio's op te kopen en ze vervolgens kapot te maken. Hij gaf aan dat aankopen als Maxis en BioWare hun eigen cultuur mochten behouden, omdat dat de beste manier was om het bedrijf gezond te houden. Toch blinkt EA nog steeds niet uit in creativiteit en nieuwe franchise. Het profiteert graag van succe en uit het verleden en komt slechts sporadisch met nieuwe pogingen als Mirror's Edge en Dead Space. Tegelijkertijd is EA nog altijd een van de grootste gameuitgevers ter wereld, dus kunnen we alleen maar zeggen: de winnaar heeft altijd gelijk.