In een ver verleden besloten twee Japanners eensoftwarebedrijfje op te richten dat zich bezig ging houden met het producerenvan videogames. Onder de naam Squaresoft brachten de twee heren tijdens dekinderjaren van hun onderneming een heleboel titels op de markt die weinig totgeen succes hadden. Het was op een bepaald moment zelfs zo erg dat een van detwee oprichters de boeken neer wilde leggen en uit het bedrijf wilde stappen.Om zijn afscheid toch wat meer betekenis te geven liet de man weten dat hij nogéén laatste spel zou maken, een fantasy-RPG. Omdat het zijn allerlaatste gamezou worden, besloot hij dat het woordje 'final' zeker niet in de titel zoumi taan. Origineel als de Japanner was voegde de man gewoon het genre waarinzijn spel zou thuishoren toe aan de titel. Het resultaat was Final Fantasy, eenspel dat het startschot was voor een van de meest succesvolle gameseries tot nutoe. De manwaarover in de inleiding gesproken wordt is Hironobu Sakaguchi, een naam die in degamewereld op veel respect kan rekenen. Hij is niet alleen de persoon dieverantwoordelijk is voor de fundamenten van de Final Fantasy-reeks, hij zorgdeer ook mede voor dat Squaresoft (nu Square Enix) kon uitgroeien tot een van de meestsuccesvolle Japanse gameproducenten ooit. Op dit moment is Sakaguchi echterniet meer werkzaam bij Square Enix, hij gaf in 2003 zijn ontslag (het jaarwaarin Squaresoft en Enix, de twee meest belangrijke RPG-ontwikkelaars terwereld gingen samenwerken) en kondigde in 2004 reeds aan dat hij de productiestudioMistwalker zou oprichten. Op dit moment oogst de nieuwe ontwikkelaar succes inJapan met Blue Dragon, een exclusieve RPG voor de Xbox 360. Later dit jaar komtMistwalker in het land van de rijzende zon ook met Lost Ody ey, tevens een Xbox 360-exclusive die erwat meer volwa en zal uitzien dan Blue Dragon. Daarnaast is de studio ookbezig met het produceren van ASH: Archaic Sealed Heat voor de Nintendo DS enCry On, een action-adventure voor de Xbox 360.In deze special willen we echter niet al te diep ingaan opde werknemers van Square Enix, maar naast Hironobu Sakaguchi is Nobuo Uematsu een naam waar we simpelweg niet langs kunnen. Deze man heeft namelijk enorm veelsoundtracks van Square Enix' games verzorgd, een taak waar hij in totaalondertu en al meer dan twintig jaar mee bezig is geweest. Vaak merken mensentijdens het spelen van een videogame de achtergrondmuziek niet eens op, maar eensje wat tijd met een titel uit de Square Enix studio's hebt doorgebracht blijvende deuntjes om de een of andere manier steeds weer in je hoofd spoken. Eenvoorbeeld van hoe populair Uematsu zijn werk is kan zelfs in Nederlandteruggevonden worden. Tijdens Games in Concert, een muzikaal feest dat doorGamer op poten werd gezet, kreeg One Winged Angel (het belangrijkste enbekendste muziekstuk uit Final Fantasy VII) spontaan een staande ovatie van hetpubliek en riepen de aanwezigen luidkeels om een bisnummer. Op dit moment zouNobuo Uematsu druk bezig zijn met het componeren van muziek voor titels alsLost Ody ey, Cry On en Final Fantasy XIII.Voordat we een kijkje gaan nemen naar wat Square Enix nogallemaal voor ons in petto heeft, kunnen we best een klein duikje in hetverleden nemen. Om de lengte van deze special wat binnen de perken te houdengaan we enkel dieper in op de meest belangrijke RPG-titels die  in Europa de voorbije twintig jaar het lichthebben gezien. Zelfs dan krijgen we als resultaat een indrukwekkendewaslijst aan topgames waar menig spelontwikkelaar jaloers op kan zijn.Beginnen doen we, mi chien wat verra end, niet met deallereerste Final Fantasy maar met Dragon Quest, een spel dat in 1986 te Japan opde markt kwam voor de Famicom (NES) en ontwikkeld werd door Enix, het bedrijfdat vandaag de dag samen met Squaresoft als Square Enix bekend is. Dragon Questkwam pas drie jaar na zijn Japanse release naar Amerika en werd daar als DragonWarrior op de markt gebracht. Niet alleen de naam was verschillend van deJapanse versie, ook had het spel een grafische update gekregen en was decartridge uitgerust met een ingebouwde batterij zodat Amerikanen hunvooruitgang in het spel konden opslaan. In Japan was dit ook mogelijk, maardaar moest men werken met een systeem van codes.

Doordat Dragon Quest net wateerder dan de allereerste Final Fantasy verscheen is het zo dat de game vanEnix gezien kan worden als de grondlegger van het RPG-genre binnen de markt vande videogames. Toch hebben de Dragon Quest games tot op de dag van vandaag veelminder succes dan dat de Final Fantasy titels dit in Europa kennen, terwijl hetin Japan net omgekeerd blijkt te zijn. Zo staat Dragon Quest IX, een toekomstigspel voor de Nintendo DS, bijvoorbeeld al maanden rotsvast op de eerste positiein de Most Wanted Charts van Famitsu, het belangrijkste Japanse gameblad. Op detweede plaats komt Final Fantasy XIII, een titel die in de westerse wereldduidelijk veel meer aandacht krijgt dan Dragon Quest IX.

Screens afkomstig uit de Japanse Famicom-versie van Dragon Quest

Toch zou het oneerbiedig zijn om de allereerste FinalFantasy over te slaan, simpelweg omdat deze game in principe niet aan de basis ligtvan de role-playing games. Het spel is namelijk wel de basis van een seriedie op dit moment wereldwijd ongelofelijk veel succes kent. Final Fantasy zagin Japan het licht in 1987 en verscheen, net zoals Dragon Quest, voor deFamicom (NES). Het spel draaide rond de vier elementen (vuur, aarde, wind enwater) en de kristallen die daaraan gekoppeld waren. De taak van de spelerbestond eruit om samen met een groep bestaande uit krijgers van het licht opreis gaan om de wereld van de ondergang te redden. Al meteen valt het op dathet thema uit de allereerste Final Fantasy nog steeds terugkeert in hedendaagsedelen uit de reeks, we zien namelijk heel erg vaak kristallen opduiken (FinalFantasy Crystal Chronicles, Final Fantasy Tactics Advance enz.) en ook de vierelementen spelen vandaag de dag nog altijd een grote rol.

Een duidelijkverschil tu en de eerste Final Fantasy en de hedendaagse delen is echter dathet verhaal in het eerste deel niet zo'n belangrijk rol speelde als vandaag dedag. De verhaallijn die aanwezig was in deel één was nog niet volgepropt met verra endeplotwendingen en personages met een extensief achtergrondverhaal, terwijl tegenwoordighet verhalende aspect van een RPG een doorslaggevende rol kan spelen. NadatFinal Fantasy het nodige succes kende volgden er een hoop nieuwe delen, waarvan FinalFantasy VI door velen als het hoogtepunt uit de reeks wordt gezien.

Toch wist Squaresoft het grote publiek pas te bereiken metFinal Fantasy VII, ongetwijfeld een van de meest omstreden titels uit de serie.Deeltje zeven verscheen namelijk, in tegenstelling tot de voorgaande zes delen,niet langer op een console van Nintendo maar op de Playstation, een machine dieontworpen was door nieuwkomer Sony. Final Fantasy VII heeft er zonder twijfelmede voor gezorgd dat Sony en bij de launch van hun Playstation in Japan zo'noverweldigend succes heeft gehad. Opeens wilde elke Japanner een Playstation inhuis, omdat hun favoriete reeks vanaf nu daarop zou verschijnen. Natuurlijk hadde console nog andere toffe titels te bieden, maar de RPG van Squaresoftspeelde op dat moment een belangrijke rol.

Bovendien zag Final Fantasy VII erin die tijd (1997) fenomenaal goed uit. Squaresoft was tijdens de glorieperiodevan de (S)NES reeds een pionier als het aankwam op grafische pracht, maar nukon de ontwikkelaar voor de eerste keer 3D-beelden gebruiken en voegde men alsklap op de vuurpijl maar liefst meer dan twintig uur aan oogverblindendecinematics aan Final Fantasy VII toe, een gegeven dat in die tijd ongezien wasin de gamesindustrie. Al dat moois werd mogelijk gemaakt door het feit dat dePlaystation CD's kon lezen, een drager waarop voor die tijd enorm veel data konopgeslagen worden. Niet alleen zag Final Fantasy VII er ongelofelijk mooi uit,ook qua gameplay en verhaal zien fans dit deel uit de reeks nog altijd aan alseen beste titels ooit gemaakt door Squaresoft. Nadat Squaresoft heel wat succes kende op de Playstation metde Final Fantasy reeks was het zo klaar als een klontje dat de ontwikkelaar ookgames zou gaan maken voor de volgende console van Sony, de Playstation 2. Nahet nogal teleurstellende The Bouncer, een beat'em up waarin je met drieverschillende personages kon knokken, kwam de ontwikkelaar op de proppen metFinal Fantasy X, een spel dat door pers en fans op een hartelijke ontvangst konrekenen. Grafisch zag deel tien er zoals gewoonlijk prachtig uit en door wat subtieleaanpa ingen aan de oeroude gameplay, die in het verleden steeds intact wasgebleven, aan te brengen gaf men met Final Fantasy X de reeks een wat jonger en hipperimago.

Screenshots afkomstig uit The Bouncer

Niet zo lang na het op de markt brengen van Final Fantasy X bracht Squaresoft deeltje elf uit, een buitenbeentje binnen de serie. FinalFantasy XI ging namelijk als een van de eerste grote gameseries de MMORPG-marktverkennen, een genre dat in die tijd nog steeds in zijn kinderschoenen stond ennog helemaal niet door het grote publiek gekend en geliefd was. Final FantasyXI kende het nodige succes maar is nooit echt geworden wat fans gehoopt hadden,wat niet wegneemt dat deel elf een degelijk spel was en op dit moment nogsteeds kan rekenen op duizenden mensen die dagelijks inloggen op de nodigeuurtjes door te brengen in een virtuele wereld.Nog voordat Final Fantasy XI in Amerika verscheen kwamSquaresoft echter uit het niets met Kingdom Hearts naar buiten, een spel dat deJapanse ontwikkelaar samen met Disney had gemaakt. Tijdens de productiefase vande titel waren de meningen al snel verdeeld, maar ondertu en is gebleken datSquaresoft en Disney puik werk hebben afgeleverd. Kingdom Hearts zag er aan deoppervlakte uit als een kinderlijk, zeemzoet spel, maar na wat tijd te hebbendoorgebracht met de game werd het al snel duidelijk dat we te maken hadden meteen volwaardige titel die absoluut niet moest onderdoen voor andere RPG's dieop dat moment verkrijgbaar waren.Na het uitbrengen van Final Fantasy XI en het opstarten vande gloednieuwe Kingdom Hearts franchise werd het een tijdje stil rond SquareEnix. Pas in 2004 kwam de ontwikkelaar terug volwaardig in de media door het uitbrengenvan Final Fantasy X-2 in Europa, een spel dat door velen als het dieptepunt van de reeks gezien wordt. Toch heeft de game een belangrijke rol gespeeld als grondlegger voor de huidigemarketingstrategie van Square Enix: X-2 was namelijk de allereerste grootsespin-off van een reeds bestaand Final Fantasy deel. Niet zo'n opvallend gegeven zou jedenken, maar de Japanse ontwikkelaar liet recent weten dat ze zich steeds meerop spin-offs en remakes van eerder uitgebrachte delen zullen richten. De ervaring die de ontwikkelaar met Final Fantasy X-2 heeft opgedaan zal daarbij ongetwijfeld van pas komen. Inhetzelfde jaar liet Enix ook van zich horen in Europa door Star Ocean: Till theEnd of Time hier op de markt te brengen, de laatste grote titel van deontwikkelaar voordat ze de krachten zouden bundelen met Squaresoft onder denaam Square Enix.Net zoals in het verre verleden hebben Enix en Squaresoftsamen ook rond de jaren van nu heel wat knappe titels weten af te leveren.Omdat deze games bij de meeste onder ons nog vers in het geheugen zitten, gaanwe niet al te diep in op deze titels, maar laat ons toch even de belangrijkstegames tot nu even vermelden. Op de Gameboy Advance hebben we een heleboelremakes van oude Final Fantasy delen de revue zien pa eren (FFI tot en met VI)en heeft Square Enix ook het prachtige Final Fantasy Tactics Advance voor dehandheld van Nintendo uitgebracht. De Gamecube, die andere console van Nintendoheeft de ontwikkelaar grotendeels links laten liggen, enkel het overwegendmultiplayergerichte Final Fantasy: Crystal Chronicles zag op de paarse kubushet licht. Het grootste deel van de spellen die Square Enix tot nu toe heeftuitgebracht zijn echter te vinden op de Playstation 2, de console van Sony dieop dit moment zijn laatste adem aan het uiblazen is. Titels als Kingdom HeartsII, Dragon Quest VIII: Journey of the Cursed King en natuurlijk het prachtigeFinal Fantasy XII hebben allemaal het licht mogen zien op de zwarte doos vanSony en waren stuk voor stuk toppers van formaat. 

Screenshots afkomstig uit Dragon Quest VIII en Final Fantasy XII

Uit de voorgaande tekst kunnen we opmaken dat Square Enixeen bewogen verleden achter de rug heeft. Toch zal het menig liefhebber van hetRPG-genre opvallen dat enkele belangrijke titels niet vermeld werden in debovenstaande tekst. Games en reeksen als Vagrant Story, SeikenDensetsu (de Mana-serie), Valkyrie Profile en Grandia werden buiten beschouwinggelaten om deze terugblik wat te beperken in lengte, wat niet wil zeggen datdeze titels niet belangrijk zijn geweest tijdens de evolutie van de RPG.  Leuker dan terugblikken op een schitterendverleden is echter dat de toekomst van Square Enix er minstens zo rooskleuriguitziet. Niet alleen zal de ontwikkelaar een heleboel games voor de next-genconsoles maken, ook de handhelds zullen niet in de steek gelaten worden. Welketitels we de komende jaren van Square Enix mogen verwachten lees je binnenkortbij Gamer in deel twee van deze Square Enix special.