Mijn allereerste pc was een 386. Nu ja, hij was eigenlijk van mijn ouders en stond op het kantoor van mijn vader, maar ik was de enige die er gebruik van maakte. Na wat aanvoelde als maandenlang zeuren was de pc voor mij aangeschaft. Ik speelde er onder andere Pac-Man en Sim City op en maakte abstracte tekeningen in Paint (lees: ik trok vierkanten en rechthoeken en kleurde ze daarna in).
Revolutionair
Een vriend van mijn vader installeerde de pc en kwam regelmatig langs met een aantal floppy’s waarop nieuwe games stonden. Eén van die games was Wolfenstein 3D. De shooter van id Software verscheen in ’92 en was gebaseerd op een sidescrolling shooter, Castle Wolfenstein, uit de jaren ’80. Als achtjarige snotneus wist ik het toen natuurlijk nog niet, maar Wolfenstein 3D was behoorlijk revolutionair. Hoewel ze al wel bestonden, legde Wolfenstein 3D de basis voor first-person shooter-games zoals we die nu kennen. De populariteit van de sidescrolling shooter kwam daarmee langzaam aan zijn einde.
Start Wolfenstein 3D nu op en je moet ongetwijfeld wennen aan de simpele gameplay. Je kunt alleen naar links en rechts kijken en niet naar boven of onderen mikken. Omgevingen en vijanden zijn vooral een pixelbrij en geven op een haast abstracte manier een nazi-kasteel en nazi’s weer. Toch zijn veel van de inmiddels niet meer weg te denken elementen van first person shooters in deze game geboren.
Bloederig gezicht
Zo kun je in Wolfenstein 3D verschillende wapens verzamelen en daartu en wi elen. Bij elk potje begin je met een mes, een handgeweer en acht kogels, maar onderweg vind je natuurlijk genoeg ammunitie om heel wat soldaten naar het hiernamaals te schieten. Je hebt tevens een levensbalk van 100 procent die leegloopt wanneer je neergeschoten wordt en weer op te laden is met healthpacks.
Inmiddels hebben veel shooters health die zichzelf weer oplaadt wanneer je even uit de vuurlinie gaat om te schuilen, maar het aankomende Wolfenstein 2 heeft gewoon weer een healthpercentage. De status van hoofdpersonage William B.J. Blazkowicz wordt in Wolfenstein 3D ook duidelijk in beeld gebracht door een afbeelding van zijn gezicht. Hoe lager de gezondheid, hoe bloederiger zijn gezicht, een element dat id Software nog vaker zou gebruiken in andere shooters, zoals Doom.
Wolfenstein 3D was vooral een geweldige introductie van de first person shooter. Dat was een relatief nieuw genre waar bijna iedereen voor het eerst kennis mee maakte en de game deed dat zeer geleidelijk. Een nazi hier en daar, een hond om af te schieten, en pas later in de game werden de vijanden sterker en talrijker. Al snel leerde je ook dat de game vol zat met geheime kamers gevuld met schatten, waardoor je regelmatig langs muren schoof, drukkend op de spatiebalk, hopend dat je een geheime kamer vond.
Je eigen maps tekenen
Het was even wennen, zo’n game die je speelt door de ogen van het hoofdpersonage. Desoriënterend zelfs. Velen zullen zich vast wel herkennen in een hulpmiddel dat ik zelf gebruikte om een beter overzicht te krijgen. Vaak maakte ik – al dan niet met behulp van mijn neef, die regelmatig langskwam om mee te spelen – op papier plattegronden van de levels. Op die manier leerden we de omgevingen en de gevaren in elke kamer uit ons hoofd en waren we tijdens onze volgende speelse ie nog beter voorbereid. Zo wisten we verder te komen.
Je eigen maps tekenen was door de komst van papieren guides en later natuurlijk het internet, om nog maar te zwijgen over in-game maps, al snel achterhaald. Toch zijn de papieren plattegronden een van de beste herinneringen die ik aan Wolfenstein 3D heb. Het zorgde ervoor dat ik niet alleen bezig was met de game door het te spelen, maar daarnaast ook creatief aan het tekenen was en mijn gevoel voor ruimte verder ontwikkelde. Ik heb er nooit onderzoek naar gedaan, maar ik vermoed dat veel Wolfenstein 3D-spelers hele goede kaartlezers zijn.
Terugkeer naar het voorfront
In hetzelfde jaar als de release van Wolfenstein 3D, kwam ook een vervolg uit, Spear of Destiny, dat eigenlijk aanvoelt als een nieuwe set levels in dezelfde game. Het was de laatste keer dat id Software aan de franchise zou werken. Pas in 2001, met behulp van licentiehouder Activision en ontwikkelaar Gray Matter Interactive, werd de serie succesvol voortgezet in de vorm van Return to Castle Wolfenstein. Niet in de laatste plaats omdat id Software de ontwikkeling van de game overzag. Hoewel de concurrentie in het shootergenre met games als Halo en Half-Life inmiddels veel hoger was, was zeker de multiplayer van Return to Castle Wolfenstein erg invloedrijk en hebben Return en het vervolg Enemy Territory er voor gezorgd dat een hele nieuwe generatie gamers kennismaakte met B.J. Blazkowicz.
Uiteindelijk kreeg Bethesda de rechten op de franchise in handen en samen met ontwikkelaar MachineGames, bestaande uit voormalige leden van Chronicles of Riddick-ontwikkelaar Starbreeze Studios, gaven ze wederom nieuw leven aan de serie. Daarbij speelt de timing een immens belangrijke rol. Wolfenstein: The New Order verscheen in 2014 en greep terug naar de kla ieke gameplayelementen van het origineel, in een tijd waarin shooters erg ver van het originele principe waren verwijderd. Veel shooters draaien niet meer om pure schietactie, maar om filmische ervaringen en lineaire progre ie. Die kla ieke gameplay kwam voor veel gamers als geroepen. Hopelijk borduurt het aankomende The New Colo us hier op voort en blijven we nog vele jaren genieten van deze geprezen franchise!