Totdat het derde deel de wondere wereld van 3D verkende, was GTA maar een platte serie. De camera stond altijd recht boven je, in plaats van achter je schouder. De stad waarin je reed was geen imposante creatie vol torenhoge gebouwen, maar een vlakke zandbak met pixel-achtige panden. Wel is het fundament waar de GTA-serie op is gebouwd goed te zien in het eerste deel: een gigantische stad waarin je mi ies voltooit, vrij rond kunt rijden en een onvoorstelbare hoeveelheid chaos kunt veroorzaken.
Geweldig gewelddadig
De cartoony graphics laten je op het eerste gezicht geloven dat je een onschuldig spelletje hebt opgestart. Het geweld was er in die tijd echter niet minder om. Voetgangers belanden ook toen met het grootste gemak onder je wielen, en als je even bleef wachten verscheen er zelfs een ambulance om het lichaam van het asfalt te schrapen. Dit is een harde wereld, eentje waarin je opdrachtgever je iemand laat omleggen omdat hij het met zijn vriendin doet. GTA was een van de eerste spellen die expres gepromoot werd als gewelddadig en daardoor wist mee te liften op de ma ale verontwaardiging in Amerika. Slechte publiciteit is ook publiciteit en politici die zich verontwaardigd uitlieten over al dat virtuele geweld gaven het spel alleen maar onbedoelde aandacht en reclame.
Het is overigens even wennen om in dit bovenaanzicht met enig succes een auto te besturen. Het rijden vereist namelijk een flinke portie vingervlugheid die we niet meer hebben gebruikt sinds Retro City Rampage. Als je een beetje blitse sportwagen hebt weten te stelen, vlieg je binnen de kortste keren op volle snelheid uit de bocht. Dat kan gelukkig niet zo heel veel kwaad, want er zijn genoeg toevallige pa anten die de klap voor je opvangen, maar als je het voltallige politiekorps achter je aan hebt, zijn dat foutjes die je je niet kunt veroorloven.
Vaag verhaal
Die politie zal je vaak genoeg op de hielen zitten, al is het niet altijd duidelijk waarom. Rockstar gaf in die tijd namelijk nog niet zo veel om een boeiend verhaal. GTA was vooral bedoeld als een heerlijke open wereld waarin je vrij was om je eigen plan te trekken. Van een echte reden om dat te doen was nog geen sprake. Het eerste deel bevat een voor zijn tijd immense speeltuin, met alle drie de fictionele plaatsen uit latere games: Liberty City, San Andreas en Vice City zijn allen aanwezig. Door een bepaald aantal punten te halen speel je een gebied vrij en kun je je capriolen naar de volgende stad verplaatsen.
Vooral de mi ies zorgen voor een flink aantal punten en multipliers, maar je kunt ook gewoon auto's stelen en verkopen of voorbijgangers kennis laten maken met je bumper om aan je quotum te voldoen. Je doel wordt flink bemoeilijkt doordat je gefaalde mi ies niet opnieuw kunt proberen. Mislukt een opdracht, dan is het jammer maar helaas, geen punten verdiend. Dat is wel even wennen in een tijdperk waarin op doodgaan meestal geen enkele straf staat.
Van de kaart
Waar we het meeste last van hebben bij het herspelen van dit pareltje is iets waarvan je van tevoren niet denkt dat je het heel erg zou mi en. Iets waarvan je nu blij bent dat de ontwikkeling van games steeds kleine stapjes heeft gemaakt om het gamers zo gemakkelijk mogelijk te maken. Potverdorie, de eerste GTA heeft geen minimap in beeld. Sterker nog, het spel heeft totaal geen mogelijkheid om te zien waar je bent. Je enige hulpmiddel is de grote geprinte kaart die bij het spel geleverd werd. Het zorgt voor enige frustraties: hoe kun je nu snel een paintshop vinden tijdens een achtervolging als je niet weet waar je bent? De afwezigheid van een kaart geeft de game echter ook een extra dimensie. Je wordt gedwongen om de stad goed te leren kennen, zoals je dat in het echt ook zou moeten doen.
De totale chaos en de grote vrijheid zijn uiteindelijk de trekpleisters van deze eerste GTA. Natuurlijk, het is mogelijk om braaf de mi ies af te werken, maar niets staat je in de weg om gewoon wat rondjes te rijden in de stad. Dan duurt het natuurlijk niet lang voordat je een misdaad begaat en de politie achter je aan krijgt. Er gaat niks boven de adrenalinestoot die je krijgt tijdens de escalatie van een politieachtervolging. De agenten beginnen makkelijk met een enkele patrouillewagen, maar als blijkt dat je niet van plan bent om op te houden met het overrijden van onschuldige burgers wordt dat al gauw opgeschaald. Voor je het weet heb je drie wagens achter je aan en wordt op elke grote straat een roadblock ingezet om je van de weg te krijgen. Totale chaos ontvouwt zich op het scherm, en je bent vrij om daar mee om te gaan zoals je wilt. Dat is het fundament dat we nog steeds zien terugkomen in de serie. Dat is GTA.