San Andreas opstarten voelt nog steeds als een duik nemen in het Los Angeles van eind jaren ’80 begin jaren ‘90. Op een cartooneske en charmante manier ademt de game de beeldspraak van iconische rappers als Ice Cube en Dr. Dre en heeft het de uitstraling van de film Boyz n the Hood. Denderende politiesirenes maken het beeld helemaal compleet.
De sfeer die de wereld van San Andreas uitstraalt, is nog steeds van een hoog niveau. Ondanks de vanzelfsprekende gedateerde graphics waan je je nog steeds in geloofwaardige gangstersferen. Dit komt vooral door de uitstekende voice-acting en het grauwe, doch knu e kleurenpallet. Ook valt op hoe groot de wereld nog steeds aanvoelt. Dat komt vooral door de diversiteit in omgevingen en de betekenis die elke plek heeft binnen het uitgebreide verhaal. San Andreas manifesteert zich daarmee als de ultieme ster van GTA: San Andreas.
Van gangster naar maffia
In deze stad speelt zich het verhaal van CJ af, en jonge gangster die tegelijkertijd wil ontsnappen aan het gang-leven, maar zijn loyaliteit niet kan negeren. Dat dilemma tekent de gehele spelervaring. Ondanks de geneugten van Las Venturas en het vrije karakter van San Fierro blijft Los Santos deel van zijn identiteit. Dat is de plek waar het allemaal begon, met gangsters, armoede en geweld. Hoe ver CJ ook lijkt te ontsnappen uit dat claustrofobische gangsterleven, je blijft alles zien vanuit het perspectief van een gangster. CJ komt in aanraking met steeds grotere complotten en Los Santos, dat eerst claustrofobisch aanvoelde, begint in de herinnering steeds knu er te worden. Het verhaal doet denken aan dat waar rappers als Jay-Z, Game en Dr. Dre al zo vaak over vertellen: ontsnapt uit de sloppen, maar toch nooit echt.
Deze sterke, overtuigende context zorgt ervoor dat de wereld van GTA: San Andreas echt betekenis krijgt. Het voelt ongemakkelijk wanneer CJ terechtkomt in de natuur met boerderijen en conservatieve Amerikanen, maar het voelt ook fantastisch om met je dure auto langs de oplichtende billboards te rijden in Las Venturas. GTA laat je onderdeel uitmaken van een echte wereld en meeleven in het leven van een crimineel met een goede moraal.
Gangsterpolitiek
Op veel manieren is San Andreas in synergie met de hip hop-cultuur. Vooral qua attitude, maar ook vanwege zijn spel met stereotypes en percepties. Arme, onderdrukte en zwarte jongeren worden in verband gebracht met impulsief geweld en rebellie tegen autoriteit. Deze verbeelding omschrijft de angst die er nog steeds is voor de zwarte gangstercultuur, maar het herbergt ook fascinatie. GTA: San Andreas mixt cultureel besef met zowel subtiele als over-de-top satire om een sfeertje te creëren dat vanuit alle mogelijke perspectieven scherp en pakkend overkomt. Kijk bijvoorbeeld naar het gebruik van geweld. Aan de ene kant benadrukt het exce ieve geweld de stereotypering van de gangstercultuur. Maar CJ doet zich voor als een goed persoon en gebruikt geweld voor doelen zoals vriendschap, familie en het opkomen voor de zwakkeren. Aan de andere kant wordt het dominant blanke perspectief op gangsters ook belachelijk gemaakt. Geweld is in San Andreas namelijk ook satire, uitgebeeld door de belachelijke proporties van het geweld in de vorm van straaljagers, jetpacks en raketwerpers.
Deze omarming van hip hop en zijn bijbehorende politieke spelletjes geeft GTA die paradoxale, doch elkaar versterkende authentieke en cartooneske uitstraling die de game zo fantastisch maakt. Tegenwoordig maakt San Andreas daarmee nog steeds indruk, ook omdat het niets aan relevantie heeft ingeboet. Dit in tegenstelling tot Vice City, dat met zijn omarming van de jaren ’80 en het Miami Vice-gevoel vooral voelt als een pure viering van verlangen.
Het spelen van San Andreas laat ons nog meer verlangen naar GTA V. De combinatie van de wereld, het verhaal en de flair van de scherpe politieke context was een enorme drijfveer voor de kwaliteit van San Andreas. We zijn dan ook benieuwd hoe dat gaat uitpakken in het Los Santos van GTA V.