Er zijn een aantal aspecten die een MMO anders maken dan een ‘gewone’ game, waardoor het tot een jaar of tien geleden ondenkbaar was dat zoiets kon werken op een spelcomputer. Om te beginnen zijn deze spellen ontworpen om honderden uren te spelen in plaats van tientallen. Dat betekent dat er bij de lancering van de game al ontzettend veel te doen moet zijn om gamers zo ver te krijgen dat ze blijven hangen. Dat ‘blijven hangen’ brengt namelijk geld in het laatje; MMO’s overleven alleen als spelers de game maanden (jaren?) blijven doen. De uitgever wil de enorme investering terugverdienen door middel van ofwel abonnementsgeld ofwel via microtransacties waarbij de speler handige virtuele voorwerpen en speluitbreidingen kan kopen voor echt geld.
Een MMO is ook nooit ‘af’: er moet een stabiele stroom nieuwe content geproduceerd worden om de hongerige spelers tevreden te houden. Daarnaast zijn deze spellen zo groot en complex, dat er regelmatig patches nodig zijn om er bugs uit te halen, de spelbalans te bewaken en om kleine verfijningen toe te pa en. Om maar een vergelijking te maken: gewone spellen zijn als films; het zijn afgeronde producten die na verschijning niet veranderen en op een gegeven moment wel ‘op’ zijn. MMO’s zijn eerder te vergelijken met een tv-serie: je volgt zoiets maanden- of jarenlang en de producenten zijn dag in dag uit bezig om het de kijker/speler naar zijn zin te maken.
EverQuest
PC Only?
Al deze eigenschappen maakten van MMO’s iets dat enkel op een PC goed kon werken. Een PC heeft immers een harde schijf, een constante verbinding met internet en gebruikers zijn gewend aan het idee dat ze dingen moeten downloaden en patchen.
Maar met de komst van de harddisk voor consoles (officieel gebeurde dit al voor de PlayStation 2, maar alleen in de VS en Japan) werden consoles op dit vlak gelijkwaardige machines. De PS3 en de ‘goede’ 360 (de 360 ‘Arcade’ met memorycard in plaats van een echte harde schijf is altijd een raar mormel gebleven) bleken apparaten die zich op alle belangrijke vlakken prima konden meten met de PC. (En ja, PC-fans, we weten het van jullie über-videokaarten en terabytes RAM-geheugen. Daar gaat het nu even niet om).
Sluizen open
Je zou dus denken dat de sluizen dan open gaan. En inderdaad: een paar jaar geleden deed je als uitgever van een kersverse MMO niet serieus mee als je geen console versie ‘in voorbereiding’ had. Age of Conan zou op de Xbox 360 verschijnen, evenals Champions Online en Star Trek Online. En ook Final Fantasy XIV had die ambitie. Lange tijd gingen er geruchten over een consoleversie van Lord of the Rings Online en waarschijnlijk zijn de meesten van jullie allang vergeten dat Huxley de eerste FPS MMO op de 360 zou worden, voor ook die plannen in rook opgingen.
Age of Conan
Het aantal MMO’s op consoles blijft dus op een hand te tellen: Everquest Online Adventures was de eerste, op de PS2. Diezelfde console bracht de Amerikanen en Japanners Final Fantasy XI, een spel dat in ongewijzigde vorm ook op de 360 verscheen voor de rest van de wereld. Je zou verder Phantasy Star Universe met een beetje goede wil een MMO kunnen noemen en recentelijk zag DC Universe Online het levenslicht op de PS3.
Het hielp in dit hele verhaal niet mee dat Age of Conan, Champions Online en Star Trek Online nou niet bepaald kaskrakers waren. Ja, ze draaien nog steeds en hebben een trouwe schare fans. Vooral het invoeren van free-to-play heeft Champions Online aardig geholpen, en ook AoC is door dit nieuwe verdienmodel opgekikkerd. En Final Fantasy XIV? Dat spel stortte bij de PC-lancering neer als een walvis op vliegles, waarop de PS3-editie werd ‘uitgesteld’. Het gebrek aan een grote doorbraak heeft de ontwikkelaars van al deze titels ervoor doen kiezen om liever de PC-versies in leven te houden dan te gokken op een port met alle noodzakelijke investeringen.
Tik tak...
Ondertu en tikt de klok onverbiddelijk door. Als er namelijk een ding is waarin de PC altijd wint, is het wel levensduur. Wie vandaag investeert in een PC MMO, weet dat het in elk geval mogelijk is dat mensen het spel over tien jaar nog spelen. Kijk maar naar Ultima Online en Everquest. PC-spellen draaien op nieuwe hardware alleen maar beter, terwijl consoles een vaste ‘levensduur’ hebben waarna een nieuwe, betere generatie zich aandient.
Dust 514
De huidige generatie consoles is eigenlijk al voorbij zijn houdbaarheidsdatum. Geen uitgever die daar nu nog met een MMO voor op de markt komt, als volgend jaar of het jaar daarna de nieuwe generatie systemen in de schappen liggen. Enige uitzondering daarop lijkt Dust 514, de FPS MMO die zich afspeelt in het EVE Online-universum en exclusief op de PS3 draait.
Onvermijdelijk
Dat wil niet zeggen dat MMO’s nooit op consoles door zullen breken. De kans is zelfs zeer groot dat er straks een heuse vloedgolf titels over de volgende generatie spelcomputers stort. Bijna alle uitgevers hebben namelijk inmiddels ervaring opgedaan met MMO-achtige principes. Zo zijn microtransacties en downloadable content vandaag de dag heel gewoon op PSN en XBLA. Consolegamers zijn ook helemaal gewend aan patches, lange installaties en de noodzaak om continu online te zijn. Wat dat betreft zijn consoles inmiddels gewoon pc’s waar alleen toevallig geen Windows, Linux of Mac OS op draait. De combinatie van al die factoren, en de al maar groeiende populariteit van het genre (er gaat inmiddels jaarlijks meer dan twee miljard dollar in om) laten zien dat het slechts een kwestie van tijd is voor het genre verhuist van de zolderkamer naar de huiskamer.
Het enige dat nog ontbreekt is een enkele break-out titel die toont dat MMO’s op consoles echt kunnen werken, net zoals Halo ooit aantoonde dat first-person shooters zich prima thuis voelen op de televisie. Mi chien is dat Dust 514, maar wij verwachten eerlijk gezegd dat we op de PS4 en ‘Xbox Next’ moeten wachten. Dus nog even geduld...