De discussie over het nut van Nederlandse lokalisatie is in het geval van games al jarenlang actueel. Vooral de nasynchronisatie krijgt flinke kritiek vanwege de knullige uitvoering en het veelgehoorde, simpele argument “het past er niet bij”. Gamer.nl sprak met Harry van Horen, directeur en eigenaar van het Nederlandse lokalisatiebedrijf Rangeela, over Nederlandse nasynchronisatie en vertaling. Rangeela verzorgt de lokalisatie van een heleboel gamebedrijven, zoals Sony, Nintendo en Ubisoft. Van Horen beaamt het probleem dat mensen hebben met nasynchronisatie, ondertiteling of contextvertaling, maar is niet te beroerd ook een sneer uit te delen naar de maatschappij. “Jongeren geven de Nederlandse taal geen kans en denken maar gewoon dat alles wat in het Engels is beter is.”
Financiële crisis
Het is echter ook zo dat de lokalisatie vaak niet onder ideale omstandigheden plaatsvindt en het moeilijk wordt om überhaupt een kwalitatief goede vertaling te leveren. “Als vertaler krijg je vaker dan lief op het allerlaatste moment de teksten en moet je zonder context aan de slag gaan. We krijgen vaak weinig tot niets van de game te zien en daarom komt een vertaalde tekst niet altijd goed over”, aldus Van Horen. Alhoewel sommige bedrijven het wel goed aanpakken, lijkt het erop dat veel ontwikkelaars lokalisatie als een last-minute taak zien en er weinig geld in investeren. “Vaak is het zo dat als het idee geopperd wordt voor een Nederlandse vertaling, de eerste reactie van de ontwikkelaars is: hoeveel extra exemplaren gaat dat ons opleveren?” Nintendo laat bijvoorbeeld bewust veel casual games, zoals Wii Fit, niet vertalen, omdat volgens het bedrijf uit geen enkel onderzoek blijkt dat dat meer zou opleveren. En dat is toch vreemd, aangezien Nintendo juist mikt op het hele gezin.
Minachting van de moerstaal
Elk land heeft zijn eigen cultuur op het gebied van visuele media en de lokalisatie ervan. Duitsland en Frankrijk laten bijvoorbeeld alles nasynchroniseren, terwijl we in Nederland ondertitels gewend zijn. De film- en tv-industrie is op dit gebied zo gestandaardiseerd, dat synchronisatie meteen als vreemd en ongemakkelijk wordt ervaren. In de game-industrie is echter nog totaal geen standaardisatie op het gebied van lokalisatie en daarom schrikken mensen als ze nasynchronisatie meemaken bij een volwassen product. “Nasynchronisatie zit niet in onze cultuur en daarom is het heel moeilijk om mensen Nederlandse lokalisatie meer te laten waarderen. Denk alleen al aan de game Black & White, die in ons land alleen in het Nederlands gespeeld kon worden. Duizenden exemplaren werden er vervolgens teruggestuurd, terwijl niemand waarschijnlijk doorhad dat de Nederlandse lokalisatie heel goed gedaan was”, vertelt Van Horen op een teleurgestelde toon.
De hardcore gamer geeft de Nederlandse taal geen kans en dat heeft veel te maken met de perceptie van de Engelse taal. “De Engelse taal is cool en veel jongeren denken al snel dat ze zich veel beter kunnen uiten in het Engels dan in het Nederlands.” De Amerikanisering van de samenleving stijgt al jaren en het lijkt erop dat de waardering voor de Nederlandse taal lastig terug kan komen. Volgens Van Horen is de minachting van de Nederlandse taal het gevolg van het onderwijs en het feit dat alles op school ‘leuker’ moet zijn. “Op de basisschool worden kinderen altijd beoordeeld op hun Nederlands, omdat binnen elk vak ook gelet wordt op de taal. Die overlapping verdwijnt op de middelbare school en daar is Nederlands alleen maar belangrijk bij het vak Nederlands. Daarnaast wordt er veel te veel aandacht gegeven aan het Engels als wereldtaal.”
Het gebrek aan waardering voor de Nederlandse taal begint aldus op de middelbare school, als studenten Amerikaanse series gaan begrijpen en meer gaan waarderen. Dit in tegenstelling tot de periode op de basisschool, waarin ze opgroeien met tekenfilms die wel zeer overtuigend overkomen in het Nederlands. De waardering voor de Nederlandse taal is in die zin inherent aan het soort kunst en cultuur en de levensfase. Hardcore games zijn bijvoorbeeld voornamelijk in het Engels, waardoor de hardcore gamers ten gevolge meer waardering krijgen voor de Engelse taal. Een Nederlandse variant voldoet dan bijna per definitie niet aan het verwachtingspatroon.
Authenticiteit en keuzevrijheid
Naast het culturele conflict is er ook de mate van authenticiteit. “Het is zowel bij vertalen als nasynchronisatie lastig om de authenticiteit te bewaren, vooral ook omdat sommige woorden en uitdrukkingen uniek zijn bij een bepaalde cultuur. Je doet het als vertaler bijna altijd fout als het gaat om het behouden van de authenticiteit. Helemaal omdat, nogmaals, wij heel weinig informatie krijgen over de game zelf.” Het spreekt natuurlijk voor zich dat het raar overkomt als er in Amerika Nederlands gesproken wordt en daarom een game als Call of Duty nooit volledig tot z'n recht komt in een andere taal. Echter zijn er ook games als Prince of Persia, waarbij de Engelse taal wel als authentiek wordt ervaren, terwijl er in Perzië toch echt Perzisch gesproken werd.
De landen met de grootste industrie hebben dus de hegemonie over de taal en dat is in het kort gezegd de reden dat Engels, en in mindere mate Japans, gezien wordt als de authentieke taal van games. Daarom zijn op het eerste gezicht rare argumenten zoals “de Nederlandse taal past niet bij een fantasy setting” vrij logisch, omdat degene met de hegemonie altijd de authenticiteit bepaald. Ook als de dominante Engelse taal zelf nogal onlogisch past binnen een setting.
In feite is de discussie over lokalisatie een loze discussie, omdat het makkelijk omzeild kan worden. Toch zijn er ontwikkelaars die denken dat ze het beter weten en de gamer opzadelen met de Nederlandse taal. Denk daarbij bijvoorbeeld aan Resistance op de Playstation 3 of het eerder genoemde voorbeeld Black & White. “Bedrijven als Sony en EA denken dat iedere Nederlander het spel in het Nederlands willen spelen, maar dan begrijpen ze de doelgroep en de cultuur gewoon verkeerd”, legt Van Horen uit. Geef de consument de keuze om zowel voor de audio, de ondertiteling en de context altijd de authentieke taal te kiezen, dan zou er waarschijnlijk veel minder weerstand zijn. De game-industrie zou veel kunnen leren van de filmindustrie waar wel die keuzevrijheid is en het verwachtingspatroon wat betreft lokalisatie veel duidelijker is.
Volgens Van Horen ligt die verantwoordelijkheid voor een groot deel bij de uitgevers. “Publishers steken veel tijd en moeite in eigen lokalisatie en dan denken ze waarschijnlijk: nou moeten ze het ook spel ook maar gewoon in het Nederlands spelen.” Er is aldus veel te zeggen over lokalisatie, maar het ligt vooral aan het onbegrip wat er heerst tussen consument en bedrijf. En dat onbegrip komt schrijnend naar voren als lokalisatiebedrijven als Rangeela niet de kans krijgen om kwaliteit te leveren. Tel daarbij een cultuur op die in de basis steeds minder waardering voor de Nederlandse taal heeft en je hebt een notie van de zeer complexe situatie in de wereld van lokalisatie.
Reacties op: Het probleem van Nederlandse lokalisatie
Fudgewhizzle
Ik weet nog dat ik ooit Dungeon Keeper 2 in het Nederlands had gekocht, per ongeluk. Het exemplaar is uiteindelijk terug gegaan naar de winkel en ik heb een andere besteld in het Engels.
Daarentegen ben ik wel degelijk trots op ons taaltje en hecht ik enorme waarde aan correct gebruik van onze taal. Dus voor mij is het niet zozeer dat ik Engels "cooler" vind, maar meer dat ik waarde hecht aan in welke taal het product in originele vorm was uitgebracht.
GerarDOS
Black & White was ook niet bepaald my cup of tea (ha!), vooral het vrouwtje op de achtergrond dat constant 'dood, dood, DOOOOOOOD' herhaalde was nogal vervelend.
Gradok
In de Native game worden dus ook vaak vanuit dat perspectief voice actors uitgezocht die bij bepaalde rollen/stereotypen passen. En dat dan in een andere taal weer uit te zoeken kost vaak ook weer meer geld. Hier en daar soms wel succesvol uit gewerkt maar nog niet in games tegen gekomen (wel ander soort media).
Plus nederlandse vertalingen zijn ook vaak meer ABN terwijl in orginele taal wel eens een accent kon hebben of een ander dialect, dan zijn bepaalde personage's gelijk heel generiek. Desnoods zelfs bewuste taalgebrekken. Word vaak in het NL weg gehaald.
Trouwens vind Vlaamse vertalingen meestal wel superieur dan de Nederlandse.
Daarnaast word er in dit stuk vertelt dat tekenfilms ook het liefst in het engels worden bekeken hier hoewel dat waar is vanaf de 80/90er jaren, kom ik eigenlijks geen series meer tegen op de hedendaagse tijd die in het Engels zijn.
woutzorz
MoD_Legion
De ronneman
Mijn favoriete voorbeeld is het amerikaanse 4Kids. Waar japanse series naar Amerikaans worden verhaspeld. Mijn twee tenenkromende voorbeelden zijn rijstballetjes in de pokemon anime vertalen met donut en de stem van Jak Atlas in yu gi oh 5d's.
trotsepapa
Wormpaul
Een game als Valkyrie Chronicoles speel ik dan wel weer met originele Japanse taal aan en Engelse ondertiteling, bij z`n afwijkend spel qua graphics vind ik het ook fijn om de orignele stemmen te horen om de ervaring puur te houden!
Teknootje
Want die stemmen komen ook altijd over alsof de acteur er gewoon weg geen zin in heeft. Zo droog, eentonig en overdreven dat het soms allemaal gebracht wordt in het Nederlands. Terwijl je in het Engels (mits goed gedaan) vaak wel emotie erin gebracht en dan niet overdreven.
droidfan
Ik moet wel zeggen dat het spelen van games, mijn engels heeft verbeterd, voornamelijk in het begin. als 8-9 jarig jongetje speelde ik Final Fantasy VII. Als ik de teksten af en toe niet las (lees scan) wist ik niet wat ik moest doen. Doordat er vaak vele herhalingen van woorden waren heb ik mezelf in die tijd een basis aangeleerd. Dat is toch juist van waarde ipv alles nasynchroniseren.
Dat nasynchroniseren begrijp ik sowieso niet, hoe je het ook wendt of keert, ik ervaar het als kwaliteitsverlies, omdat het geluid niet klopt met de beelden, zowel voor games als voor films. Een ondertitel vind ik veel meer een logische stap en dat is inderdaad wel eens jammer dat dit te weinig wordt toegepast. Al moet ik zeggen dat ik soms wel kan huilen van sommige vertalingen maar dat terzijde.
Ik denk persoonlijk dat deze meneer van Horen volledig de plank misslaat. Het probleem ligt niet bij de uitgevers of bij ons nederlanders die graag de games spelen en de Engelse taal als 'cooler' ervaren. Ik denk dat je meer naar de cultuur moet kijken. Wij zijn een export-land, en wij passen ons al eeuwen aan, zodat we kunnen communiceren met de luie duitsers en luie fransen bijvoorbeeld.
HBO's en WO's maken nauwelijks gebruik meer van Nederlandse theorie. In plaats daarvan zijn Engelse boeken een gewoonte geworden. Ik denk niet dat dit komt door de houding van jongeren die Engels 'cool' vinden zoals deze man zegt, maar ik denk ook dat dit te maken heeft met kostenbesparing en de cultuur.
Iwaarden
Dit heeft helemaal niets te maken met het feit dat ik mijn games het liefst in het engels speel, sterker nog, het hoeft niet eens engels te zijn. Het gaat erom hoe de game gemaakt is, wat de makers voor beeld wilden schetsen en hoe dat allemaal past in de omgeving waar het zich afspeelt.
Ik wil een spel of algemener beeld media het liefst beleven zoals die bedoeld is met de originele track die altijd beter is dan een vertaling of nasynchronisatie, je ziet altijd dat de originele taal anders was.
Ten 2de krijg ik altijd kromme tenen van ondertiteling in het Nederlands, ik kijk al mijn films zonder ondertiteling tenzij het een taal is die ik niet ken en als er wel ondertiteling onder staat negeer het compleet. Dit heeft meer te maken met de slappe pogingen om woordgrapjes naar het Nederlands te vertalen en de vaak gebrekkige woordenkennis of grammatica van de vertaler (ja ik er zelf ook niet fantastisch in maar ik verdien mijn geld er ook niet mee).
Ten 3de juich ik het juist toe dat ze verschillende talen gebruiken maar wel in de goeie context. Duitse soldaten spreken duits en amerikaanse engels, als ze er nederlanders in zouden verwerken en die zouden ook goed nederlands spreken zou ik dat fantastisch vinden om tegen te komen in een game maarja, de meeste studio's zitten nou eenmaal in amerika of maken hun game internationaal met engels als uitgangstaal. Zolang de engels versie dan de beste uitgevoerde en meest in context geplaatste versie is speel ik hem op die manier. Het moet geloofwaardig overkomen.
Tevens nog een argument wat je meer voorbij ziet komen en wat ik ook heb. Door als kind spelletjes te spelen ben ik vroeg in aanraking gekomen met de engelse taal en ik weet zeker dat dit er mede voor heeft gezorgd dat ik goed engels kan. Tegenwoordig zijn bijna alle op kinderen gerichte spellen in het nederlands en komen die kinderen dus bijna niet in aanraking met de engelse taal. Wij hadden alleen A2 racer e.d. maar dat was juist vet omdat het zich ook in Nederland afspeelt.
Ronnie N
Waaghals
'Je slaven hebben honger'
Je slaven kunnen niet knikkeren want je kerker is te scheef'
Maar de voorkeur lag wel bij de engelse 'versie'.
DarkSlide.nl
Gisteren ging ik na lang wachten Trials Evolution spelen, super game maar helaas naar het Nederlands vertaald, domper… BOTSING!
Burnout Revenge op de PS2 was trouwens verschrikkelijk vertaald met LAKSCHADERUILBEURS!
Disclaimer
Verder vind ik juist dat de engelse taal de laatste tijd juist verloedert wordt in nl. Kijk naar menig kidsprogramma.
Meneer van de firma nasychronisatie is bang dat hij zonder werk komt.
Reanimationist
Recenter geval, Beyond Good & Evil HD, moest ik even de Locale van m'n Xbox veranderen om de engelse [gesproken en scherm] tekst te krijgen….
Tsja, ook ik ben nou eenmaal geen fan nederlandse (scherm en/of gesproken) tekst.
---
"Geef de consument de keuze om zowel voor de audio, de ondertiteling en de context altijd de authentieke taal te kiezen, dan zou er waarschijnlijk veel minder weerstand zijn."
[/discussie]
Vooral omdat ik van origine japanse spellen ook gewoon graag met japans gesproken tekst wil hebben.
---
"de periode op de basisschool, waarin ze opgroeien met tekenfilms die wel zeer overtuigend overkomen in het Nederlands"
Begin niet over de tekenfilms van tegenwoordig, want dat is allemaal zo verdraaid zoetsappig.
Het is net alsof ze alle conflicten weg willen halen, om op zo'n manier iedereen een slaafje van de samenleving te willen maken.
Waar zijn de Power Rangers als je ze nodig hebt? ^_~;;
ultraspaz
BasBastiaans
Pillows
Ik heb altijd al een hekel gehad aan het Nederlands… Zeker in games en films.
Sjemmert