Uitleggen wat Virtual Reality zo bijzonder maakt, is als Morpheus die Neo vertelt over de Matrix voordat hij de hacker de rode pil aanbiedt. Een paar duizend woorden, video’s op YouTube, zelfs de mixed reality-filmpjes van de makers van Fantastic Contraption doen de ervaring geen eer aan. Vergeet de Wii, de Kinect en andere gimmicks die in hun gebrek aan nauwkeurigheid het gekunstelde alleen maar benadrukken. De hype tijdens de jaren negentig was een valse start, maar deze keer werkt VR wél en is de technologie eindelijk betaalbaar voor de consument. Soort van.
Ceci n’est pas une réalité virtuelle
Virtual Reality is strikt genomen oud nieuws. Het zien, horen en voelen van een werkelijkheid die niet echt bestaat doen we al decennia dankzij monitors, koptelefoons en force feedback. Een VR-headset gaat verder en bereikt een mate van immersie die meer is dan de som van de zintuigen. Of je nu in een garage felgekleurde vloeistoffen in een auto giet of in een ruimteschip langs de ringen van een gasreus scheert, je hersenen accepteren hetgeen je ervaart als echt.
Het gebeurt vrijwel elke keer: zodra iemand voor het eerst de Vive op zijn of haar hoofd zet, zakt de mond een beetje open en klinkt zacht “Gaaf!”, of “Wauw!”. Dit is de ervaring die je ook met de Oculus Rift hebt. Dankzij het Lighthouse-systeem – dat we in de Review in Progre nader hebben bekeken – berekent de headset negentig keer per seconde de locatie en houding van de headset, zodat het beeld precies klopt met de oriëntatie van je hoofd.
Bovenstaande is op zichzelf al een indrukwekkende prestatie, maar als je de VR-maagd vervolgens de twee langwerpige controllers geeft, volgt een ongelovig gegrinnik. Het systeem volgt de controllers met dezelfde uitmuntende precisie als de headset en het belang hiervan is niet te overschatten. De HTC Vive is momenteel de enige Virtual Reality-headset waarmee je datgene wat zo levensecht voor je staat daadwerkelijk kunt aanraken. Uitgerust met twee virtuele handen gaat er voor ontwikkelaars een wereld aan mogelijkheden open. Van zwaardvechten met ondode skeletten die boven je uit torenen in Vanishing Realms tot schilderen in een driedimensionale ruimte in Tilt Brush, met de Vive ligt de weg open naar nieuwe spelconcepten die je nergens anders vindt. Oculus werkt aan een vergelijkbare besturing, maar over de prijs en de leverdatum wordt nog druk gespeculeerd.
Een grote troef van de HTC Vive is de naadloze integratie met Steam. Valve, het bedrijf achter het almachtige distributieplatform, is ook de drijvende kracht achter de Vive. Tijdens het spelen kun je met een druk op de knop te allen tijde de Steam-overlay oproepen, die zich grofweg gelijk laat besturen als de Big Picture-modus. De controllers werken uitstekend als aanwijsapparaat en de trackpads doen dienst als toetsenbord. SteamVR, zoals de programmeerlaag heet, staat nog in de kinderschoenen, maar wordt regelmatig geüpdatet.
Gevaarte
Hoe geweldig goed VR met de HTC Vive ook mag werken, het blijft een product voor early adopters. Dat merk je aan vier zaken. Allereerst laat de comfort te wensen over. Een band gaat over het hoofd en langs je oren, zodat de headset op zijn plek blijft. Een ring van schuimrubber zit tu en de bril en je gezicht en met klittenband kun je de band verstellen. Ook al kun je de headset aanpa en naar de vorm van je hoofd en de afstand tu en je ogen, je blijft je ervan bewust dat er een zwart gevaarte van ruim een halve kilo aan je schedel hangt. In combinatie met de vaak zeer fysieke aard van de games is Virtual Reality à la Vive een intensieve activiteit die je geen uren kunt volhouden.
Uiteraard kun je de Vive ook zittend gebruiken, al zijn de meeste Vive-games daar niet op ontworpen. Een enkele ouderwetse game als Project Cars of Elite: Dangerous ondersteunt de headset en werkt uitstekend met een stuurtje of joystick, maar veel zittende VR-games zijn door Oculus afgekocht als een tijdelijke exclusive. Elite: Dangerous heeft overigens moeite met het juist weergeven van de beelden, waardoor de ruimtesimulator er aanzienlijk korreliger uitziet dan op de Oculus Rift. Een recente update maakt al verschil, maar Frontier Developments heeft wat dat betreft nog een klus te klaren. Met wat knutselen werkt ook Minecraft met de Vive, maar voor de meeste games geldt dat ondersteuning voor VR nog in de “We vinden het heel intere ant en we denken eraan om het te implementeren”-fase.
“Volgend jaar mi chien, als je wat groter bent.”
De games zijn het tweede punt waarop de Vive zijn onvolwa enheid toont. Op het moment van schrijven telt Steam 252 games die de Vive ondersteunen. Een prachtig aantal – helemaal als je bedenkt dat de headset met zijn revolutionaire besturing pas in 2015 is aangekondigd – ware het niet dat het gros hiervan nog in de Early Acce -fase zit. De markt voor VR is piepjong en het kost tijd voordat ontwikkelaars de grenzeloze potentie van Virtual Reality kunnen vertalen naar games die langer dan drie uur vermaken. Tot die tijd blijft het vooral dagdromen bij de vele demo’s en ruwe alfa’s.
Ten derde is de beeldkwaliteit slechter dan je gewend bent van een traditionele monitor. De verklaring hiervoor is heel simpel, maar dan moet je eerst anders kijken naar de scherpte van het beeld. Je begint met de resolutie; hoe meer pixels je hebt, hoe scherper. Het lastige is dat je met een VR-headset met je ogen veel dichter op het scherm zit dan met een monitor. Om een goede vergelijking te maken tu en een monitor en een vr-headset, kun je beter kijken naar het aantal pixels per graad. Een Full HD-scherm heeft 1920 horizontale pixels bij een kijkhoek van, laten we zeggen, dertig graden. De HTC Vive heeft iets meer beeldpunten, 2160, maar een kijkhoek van ongeveer 110 graden. Je hoeft geen rekenwonder te zijn om te snappen dat 4K, of zelfs 8K, geen overbodige luxe is voor VR.
Dit gebrek aan scherpte zie je terug als afleidende kartelranden rond objecten, maar de Fresnell-lenzen verzachten het leed enigszins door het beeld te vervormen. Het hordeureffect, waardoor heldere scènes er vanwege de ruimte tu en de pixels uit kunnen zien alsof je door een hordeur kijkt, valt zelfs reuze mee. De ringen die in de lenzen zijn geslepen om gewicht en volume te besparen hebben wel een nadeel. De lenzen hebben een duidelijke sweet spot in het midden en als je richting de randen van je blikveld kijkt, valt op dat het beeld vervaagt. Bovendien kun je de ringen zelf ook opmerken in situatie met een hoog contrast.
Welke minpunten?
Tot slot de olifant in de kamer. De HTC Vive is duur, heel duur. Helemaal als je de benodigde pc meerekent. De minimale vereisten voor de grafische kaart zijn een Nvidia GTX 970 of een AMD R9 290 en de headset zelf kost je 899 euro, exclusief verzendkosten. Hetzelfde geldt voor de games, die winst moeten maken in een veel kleinere markt dan voor traditionele pc-games. Het is de prijs van de pionier; je betaalt mee aan de toekomst. Als je twijfelt over de prijs of de beschikbare content, kan het dus absoluut geen kwaad om te wachten voordat je de sprong waagt.
Vier serieuze bezwaren tegen de HTC Vive, dus je zou een slechte beoordeling verwachten. Maar dat is het bijzondere aan de headset. Niet heel comfortabel? Ach, dan speel je maar een uurtje. Weinig volwaardige games? Gelukkig hebben we de Revive-hack van LibreVR om clandestien de ‘exclusieve’ Rift-games te spelen. Lage resolutie? Dat vergeet je binnen enkele minuten spelen. Geen game-pc? De AMD R9 480 die eind deze maand verschijnt, kost naar verwachting slechts 200 euro en is snel genoeg voor VR. Ook al zijn de HTC Vive en het gameaanbod verre van perfect, de ervaring is zo bijzonder dat we die bezwaren met alle plezier op de koop toe nemen. De HTC Vive is dankzij de perfect getrackte controllers een Virtual Reality-headset zonder gelijke.
Score: 3,5/5