Weet je nog, toen je vier jaar geleden net van de boot afkwam? Ineens zat je daar, achter het stuur van de auto van je neef. In een vreemde stad. Misschien dat je er zeven jaar eerder al eens was geweest, maar toen was alles anders. Anno 2008 is Liberty City behoorlijk veranderd, en gevuld met cafeetjes, restaurants, comedy clubs, bowlingbanen en internetcafés. In elke straat is wel iets leuks te doen.

Grote kans dat je veel daarvan gemist hebt. Simpelweg omdat je vanaf het begin van het spel de mini-map met gps aan had staan. Logisch ook, want anders zou het een flinke klus worden om eigenhandig de weg te vinden in de virtuele wereldstad. Toch verpest diezelfde mini-map het spel behoorlijk. Tot die conclusie kwam ik namelijk zelf, nadat ik een tijd terug een artikel over Grand Theft Auto IV las op Kotaku.

Doing it wrong...

Kort genomen stelde dit verhaal dat ik GTA IV al die tijd verkeerd gespeeld had. M'n ogen waren namelijk het grootste deel van de tijd gericht op dat kleine dynamische kaartje linksonder in beeld, in plaats van wat er op de rest van het scherm gebeurde. En daarmee doe je de game, en vooral Liberty City, enorm tekort.

Dat merk je pas wanneer je de gelegenheid neemt om de levendige indeling van de stad op je in te laten werken. Schakel de mini-map uit, en je wordt gedwongen om daadwerkelijk te kijken naar wat er te zien is. Wat er op de verkeersborden staat, om te komen waar je wezen moet. Wat de gevels van winkels en horecagelegenheden zeggen, in plaats van er keer op keer lukraak voorbij te rijden – pas toen ik eens op de vlucht voor de politie zomaar langs een willekeurige winkel rende, zag ik dat er zowaar een seksshop amper een halve straat van m'n eigen huis af zat! Rondneuzen naar vieze films bleek de ideale manier om de smerissen af te schudden.

Opeens is de GPS-navigatie, die je in sommige van de luxueuzere auto's aantreft, daadwerkelijk nuttig voor het vinden van locaties. En zonder TomTom speel je de game zoals je GTA vroeger ook speelde, of zoals je in het echt door een nieuwe stad beweegt. In het begin is het vooral veel zoeken (af en toe sjoemelen door een blik op de kaart te werpen mag best), maar hierdoor leer je bepaalde punten herkennen en leer je Liberty City echt kennen. En dat geeft GTA IV een compleet nieuwe, diepere laag.

Meer spanning met minder hulp

Trek je die lijn door, dan maak je ook actiesituaties een stuk spannender zonder mini-map. Vuurgevechten, bij voorkeur wanneer je een gebouw infiltreert of ontvlucht, zijn veel intenser wanneer je niet weet hoeveel vijanden er nog klaarstaan om je te doorzeven met kogels. Zet gelijk je automatische richtsysteem en de scherminformatie over je wapens uit – in het echt is er ook niemand die je helpt bij het mikken, of die je vertelt hoeveel kogels er nog in je pistool zitten. Om nog maar te zwijgen over het niet op de mini-map kunnen zien of je een vijand al hebt afgemaakt, of dat hij bloedend achter een muurtje schuilt om je in een hinderlaag te lokken.

Dus doe jezelf een lol: ga terug naar Liberty City, schakel zoveel mogelijk hulpmiddelen uit, en leer de stad opnieuw kennen. Ontdek je favoriete restaurantje, om er vervolgens op date te gaan met één van je scharrels. Stippel aan de hand van herkenningspunten je eigen sluiproutes uit door steegjes, voor als je weer eens vijf sterren aan politie-achtervolgers moet afschudden. Kortom, leer één van de mooiste omgevingen in de geschiedenis van de videogames kennen in al z'n levendigheid. Ter ere van vier jaar Grand Theft Auto IV.