Kenmerkend voor chiptune is zonder twijfel het gebruik van kla ieke spelcomputers. Zonder dat geen chiptune; het is verankerd in de definitie van het genre. Hoewel het resultaat best modern kan klinken, is dat waar het mee gemaakt wordt al bijna antiek. Maar het heeft iets, ook voor iemand die er verder helemaal niets van moet hebben: een dj die pielt op een compact apparaatje als een Game Boy en daarmee de meest lijpe geluiden produceert. Maar wat drijft iemand om muziek te maken op een systeem dat – afgaand op de beperkte soundchip – daar helemaal niet voor bestemd is?
De organisatoren van EINDBAAS
Beperking inspireert
Twisk vertelt dat de grote uitdaging van chiptune is, dat het zo beperkt is. “Je bent vaak beperkt tot vier kanalen, je hebt maar een gelimiteerd aantal geluiden die je eruit kunt halen. En dan ga je juist de grenzen van een [muziek]programma opzoeken. Dat werkt gewoon heel inspirerend.” Hoewel hij inmiddels nauwelijks meer chiptune maakt – hij heeft er het naar eigen zeggen het geduld niet voor – houdt Twisk zich nog wel bezig met het draaien van chiptune op EINDBAAS.
Die naam roept vanzelfsprekend a ociaties op met games, niet gek ook voor een stroming die zijn oorsprong vindt in kla ieke spelcomputers. Maar volgens Twisk ligt de kracht in het feit dat de bliepjes uit de wereld van games worden gehaald en als opzichzelfstaande muziek worden gebruikt. “Je haalt het juist uit de context van games en daardoor wordt het eigenlijk pas muziek. Wij proberen met EINDBAAS daarom niet zozeer om de relatie met games aan te halen. Maar het is bijna onvermijdelijk om de link te leggen; de naam zegt het al.”
Die verbintenis tu en games van vroeger en de chiptune van nu is volgens Twist al zo’n twintig jaar geleden gesmeed en altijd intact gebleven. Het zijn dan ook de mensen die toen helemaal gek waren van games, die hij nu op zijn feesten denkt terug te zien. “De nerds van vroeger, de gamers van vroeger, die zijn nu twintig jaar ouder. Maar het is wel een generatie die daar nu gewoon nog veel mee bezig is, of het in ieder geval nog altijd heel leuk vindt. En dat merken we ook bij EINDBAAS.”
Door het hele land
EINDBAAS doet als feest tegenwoordig meerdere locaties in Nederland aan, maar de eerste edities vonden alle in Utrecht plaats, waar Twisk woont en waar het zes jaar geleden weer begon te kriebelen bij hem om iets met chiptune te doen. “Ik ben zelf vormgever en webdesigner, dus ik pakte het wel meteen goed aan, via flyering, promotie en online uitingen. En toen kwam er honderdvijftig man opdagen. Toen hadden we zoiets van: dit moeten we vaker doen. “
Dat er de laatste jaren steeds meer chiptune-artiesten in Nederland naar voren treden, dicht hij deels toe aan het succes van zijn eigen feest. “EINDBAAS is daar wel een beetje verantwoordelijk voor. Er komen er de laatste tijd steeds meer bij. Die jongens ken ik allemaal via EINDBAAS, waar ze me uiteindelijk een cd’tje in mijn handen duwden.” Twisk zag steeds meer jongens naar voren treden, wat hem deed besluiten het feest naar hen toe te brengen in plaats van andersom. Via EINDBAAS on Tour krijgen zij de ruimte om hun eigen werk te laten horen.
Zelf aanprutsen
Toch zijn het in Nederland vooral liefhebbers van chiptune die naar de feesten komen, waar ze in de scene van New York vrijwel allemaal produceren (en dus in zeker zin concurrenten zijn). Wie ook hier toch echt zelf ermee aan de slag wil, hoeft daar niet per se enorme investeringen voor te doen. Met een euro of vijftig is alle benodigde apparatuur en software in huis te halen. “De Game Boy is natuurlijk heel toegankelijk, vaak heeft iemand er nog wel een op zolder liggen. In principe kun je dan voor 1 euro al de software kopen. Dan heb je alleen nog een cartridge nodig, voor zo’n 40 tot 50 dollar.”
Voor welke oude spelcomputer een chiptune-artiest uiteindelijk gaat, hangt grotendeels af van zijn eigen voorkeur. De een zweert bij de sound van Atari, de ander doet niets liever dan een Game Boy stevig in zijn hand klemmen om riedeltjes mee te produceren. “En dan is er ook nog zoiets als Fakebit”, weet Twisk te vertellen, 8-bit-muziek die via een emulator op de PC gemaakt is. “Dat verschil hoor je ook wel. Het gaat er bij chiptune vaak juist om dat het toch wel puur geluid geeft.” Puur is ook waar het bij EINDBAAS om draait, legt hij uit. Niet puur geluid, maar pure fun. “De insteek bij ons is niet ‘kijk ons eens obscure artiesten neerzetten die muziek maken.’ Het gaat gewoon om dansen, mensen moeten gewoon plezier hebben.” Dat pure, dat plezier, dat is chiptune. En hoe raar, wazig, chaotisch, futuristisch en oubollig tegelijk het soms ook klinkt, het is onmiskenbaar muziek.
De volgende editie van EINDBAAS vindt plaats op 30 september, in de Ekko te Utrecht.
Gamer.nl zomermodus: Dit artikel valt onder de Gamer.nl zomermodus. In de zomer komen er minder games uit. Om toch intere ante content te bieden, hebben we elke werkdag een andere rubriek op Gamer.nl. Elke donderdag bekijken we een andere scene die te maken heeft met games. Games worden namelijk zo groot dat er allerlei soorten fanatiekelingen zich op bepaalde aspecten van videogames richten.