2013 was een absoluut topjaar voor gamers. Gamer.nl deelde maar liefst twee tienen uit en de top drie spellen van dat jaar zijn stuk voor stuk kla iekers – al stonden ze wel in de verkeerde volgorde, maar daarover later meer. Er waren grote knallers als Splinter Cell: Blacklist, Battlefield 4 en Dota 2, en we vermaakten ons met een hoop kleinere games. Als klap op de vuurpijl kwam aan het eind van het jaar de PlayStation 4 uit, en ook de Xbox One verscheen op de markt, ook al moesten we daar in Nederland nog wat langer geduld voor hebben. Het valt wel op dat geen enkele van de launchgames onze toplijst wist te behalen. De eerste spellen op een nieuw apparaat zijn meestal niet de beste, maar toch hadden we wel iets in onze lijst verwacht. Terugkijkend vinden we dat alleen Resogun een plekje verdiend had.
Klein en uniek
Wie van dat soort kleinere games houdt, had sowieso veel te doen in 2013. Op de crimineel lage plaats 24 vinden we bijvoorbeeld Gone Home, een verhalend spel waar we nog steeds vaak aan refereren. Het is een game zonder vijanden of keuzes, maar die met een vrij verkenbare omgeving vol voorwerpen meerdere intere ante verhaallijnen presenteert. Dit is een game die zeker mee had moeten doen voor de hoogste posities van onze lijst.
Het was sowieso een goed jaar voor bijzondere en unieke ervaringen. Een plekje hoger staat Reus, een godgame van Nederlandse makelij die het genre van een andere kant benadert. Op 22 zien we Sorcery! 2, een soort rpg-boek op je tablet. Op 12 staat het fantastische puzzelspel The Swapper, dat je in een onheilspellende omgeving plaatst. Je moet niet alleen hersenbrekende puzzels oplo en, maar denkt ook na over filosofische dingen, bijvoorbeeld wat een mens nou een mens maakt. Nog een plek hoger weer een vreemde eend in de bijt – of beter gezegd: geen eend, maar een das. In Shelter moet je je da enkindjes door een de gevaren van de natuur zien te loodsen. En op plaats 10 staat het ongeëvenaarde The Stanley Parable, een metagame van jewelste. Het spel zet alle gameconventies op zijn kop en laat je zien dat al jouw keuzes van tevoren al vaststaan.
Strategisch Nintendo
2013 was bovendien een uitstekend jaar voor de liefhebbers van strategische games. Om de een of andere reden besloot elke grote strategy-ontwikkelaar om een knaller op de markt te brengen. Op 25 vinden we bijvoorbeeld Starcraft II: Heart of the Swarm. De nieuwe campagne richtte zich op de Zerg en was veel meer dan alleen een expansion pack. Op plaats 8 staat Total War: Rome 2, het vervolg op een absolute favoriet uit het genre. Dit tweede deel liet technisch gezien hier en daar wat steekjes vallen, maar was toch een genot om mee aan de slag te gaan. Op nummer 7 eentje voor de echte doorzetters, Europa Universalis IV. De serie zit normaal gesproken boordevol menuutjes en cijfertjes, maar weet met het vierde deel gelukkig iets toegankelijker te worden, zonder aan diepgang in te boeten. Ook op 6 een strategiegame met Wargame: Airland Battle, waarin een realistische oorlog wordt nagebootst. Dat is heel anders op nummer 5, daar vinden we Fire Emblem: Awakening, een prachtige turn-based strategygame op de 3DS.
Naast Fire Emblem was 2013 sowieso een uitstekend jaar voor Nintendo-fans. Van de Wii U-games haalde weliswaar alleen Pikmin 3 onze lijst, maar gamers met een 3DS in hun tas hadden genoeg te doen. Zo deed Etrian Oddy ey de handheld aan, een dungeon crawler goed voor een 21e plek. Ook wist Square Enix te verra en met Bravely Default, een kla ieke Final Fantasy-game in alles, behalve in naam. Maar het waren de grote Nintendo-series die ons hart sneller deden kloppen. Een nieuwe Pokémon waarin het eindelijk voelde alsof je echt in de tekenfilm rondliep: X & Y belandden samen op de 16e plaats. En op nummer 4 schittert een nieuwe Zelda, A Link Between Worlds. Het was dan wel hevig geïnspireerd door A Link to the Past, maar bood genoeg eigen magie om als iets nieuws aan te voelen.
3. The Last of Us
Zoals we al zeiden, de top drie van deze lijst is gevuld met kla iekers, al hadden ze wel in een andere volgorde gemogen. Het eerste slachtoffer daarvan is The Last of Us, want een derde plek, dat kan natuurlijk niet. De PlayStation-exclusive is hét voorbeeld van goede verhaalvertelling in games, met onderwerpen en personages die op een volwa en manier behandeld worden. Tuurlijk, het is een zombiegame in een apocalyptische wereld, en dat heb je waarschijnlijk al duizend keer gezien. Maar die setting is slechts de achtergrond voor een bijzonder verhaal over de relatie tu en Joel en Ellie, en de vraag: hoe ver zou je gaan om iemand te redden?
Onlangs nog brachten we bij Reshift een mooi boek uit voor de zomer, met daarin de honderd beste games aller tijden. Dit meesterwerk van Naughty Dog stond daarbij bovenaan. Als het de beste game aller tijden is, is het ook wel de beste game van 2013, denken we zo. The Last of Us wordt nog steeds vaak aangehaald als de toekomst van verhalende games. Het bewijst dat een spel zowel leuk kan zijn om te spelen, als een diepgaand en gelaagd verhaal kan vertellen.
2. BioShock Infinite
Over diepgaande en gelaagde verhalen gesproken... We zijn nog steeds aan het bijkomen van het einde van BioShock: Infinite. De (voorlopig?) laatste BioShock speelde zich niet af in de onderwaterwereld van Rapture, maar ging de lucht in met de vliegende stad Columbia. De game zette een geloofwaardige utopie neer, waarin iedereen een gelukkig leven leidt, maar waar tegelijk de meest duistere dingen plaatsvinden. Er is overal racisme en gemengde huwelijken worden met een steniging bestraft. Het is jouw taak om hier een meisje te bevrijden uit een toren, waar ze vanwege haar bijzondere krachten wordt vastgehouden. Maar natuurlijk is niets wat het lijkt in dit verhaal.
Op het verhaal en de wereld is niets aan te merken, maar in de maanden en jaren na de release horen we wel vaker een kritiek op de gameplay. Sommigen vinden het jammer dat de game niets meer is dan een simpele shooter, vol mini-eindbazen waar je minutenlang op moet schieten. Het is een schiettent, wel een hele mooie, maar toch een schiettent. Het heeft in ieder geval niet de diepgang van het origineel, waarin elk gevecht een grote uitdaging was. Desondanks blijft Infinite een mijlpaal, al zouden we hem nu toch onder The Last of Us zetten.
1. Grand Theft Auto V
We hadden achteraf The Last of Us dus mi chien op één gezet, maar voor GTA V valt ook veel te zeggen. Een nieuwe Grand Theft Auto is een release waar miljoenen gamers jaren naar uitkijken, en vervolgens door velen van hen jaren achter elkaar wordt gespeeld. Je ziet niet voor niets nog zoveel gratis updates voor GTA Online: de game wordt drie jaar later nog altijd door een groot publiek gespeeld en Rockstar verdient er miljoenen aan.
En dat is niet zonder reden, want de open wereld van GTA V biedt op elk vlak de bijna perfecte ervaring. Je bent zo al tientallen uren kwijt in de singleplayer, die vol zit met absurde details die je door de hoeveelheid nooit allemaal zult ontdekken. Het verhaal is heerlijk overdreven, met geweldige over the top-personages die tot leven komen door overtuigend acteerwerk. En dan is er nog het 'extraatje' dat GTA Online heet, een online wereld die nog steeds erg levendig is. Het is een gigantisch pakket dat ons tot de dag van vandaag weet te vermaken.
Volgende week kijken we naar de 25 beste games van 2014.