“Guerrillastrijders hebben op dit eiland de macht overgenomen”, vertelt brigadegeneraal Van Wiggen, commandant van het Opleidings- en Trainingscommando. “Het is de opdracht van de luchtmobiele brigade om een air assault uit te voeren en de punten Paard en Zebra te heroveren.” Op het grote scherm voor ons in de zaal zien we het strategische plan dat de luchtmobiele brigade gaat uitvoeren op een fictieve locatie. De brigade staat klaar voor de briefing. Samen met een legio soldaten, generaals en kapiteins kijken we naar de nieuwe trainingsmethode van de landmacht. Deze wordt op zeer korte termijn op grote schaal geïntegreerd op het Nederlandse defensienetwerk.

VBS2 is een softwareplatform voor het creëren van realistische oorlog situaties. De realistische shooter Arma II vormde een grove basis van de techniek, maar voor defensie is de techniek opengevouwen en doorontwikkeld. Aan de hand van VBS2 kan het leger zelf oorlogscenario’s opzetten en alle facetten van een missie oefenen; van de tactische analyse tot aan de schietactie. Vandaag krijgen we, net als het de meeste soldaten in de zaal, voor de eerste keer van elk onderdeel een demonstratie te zien.

Strategie met VBS2

De eerste stap van de voorbereiding op deze missie is een dag voor de demonstratie al voltooid. De brigade heeft daarbij, onder leiding van kapitein Koekebakker, de locatie geanalyseerd en de risicopunten gemarkeerd. Dat is voldaan met de mission editor van VBS2. Daarmee bouwt het leger, in samenwerking met innovatieorganisatie TNO, niet alleen de scenario’s. Het leger gebruikt de editor ook als een strategisch vehikel om soldaten te trainen in tactiek en risicopunten te ontdekken.

Sam Besselink, consultant en onderzoeker voor TNO, legt uit waarom dat een erg efficiënt hulpmiddel is. “Alle facetten van de voorbereiding worden uitgevoerd in VBS 2. Dus ook het tactische aspect. Doordat de locatie natuurgetrouw in 3D gevisualiseerd is hebben de soldaten een veel beter idee van hun missie. Zo kunnen ze zich makkelijker inleven in de situatie waardoor ze sneller en gerichter bepaalde risicofactoren kunnen opsporen.” Dit gaat net zo in zijn werk als bij een strategiegame als Company of Heroes. De speler kan vrij manoeuvreren over de omgeving om zo een efficiënte route uit te stippelen voor de troepen. Daarbij moet worden gelet op potentieel gevaar in de vorm van auto’s, markten en nauwe gangen, waar bijvoorbeeld bommen of vallen geplaatst kunnen zijn.

Uitrukken voor de missie

Terug naar de daadwerkelijke demonstratie. De commandant licht zijn luchtmobiele brigade voor de laatste keer in. Tegelijkertijd wordt er gecommuniceerd over de veiligheid met een verkennende apache, die in dezelfde ruimte wordt bestuurd. De piloot ziet geen dreiging, waardoor de landingszone veilig wordt verklaard. De brigade rukt vervolgens uit, op weg naar hun desktops.

Er is een ruimte gereserveerd waar de soldaten in de huid kruipen van hun virtuele evenbeeld en in first-person de missie voltooien. Ook dit wordt uiteraard gegenereerd binnen de engine van VBS 2, waardoor de gelijkenissen met ARMA II logisch zijn. De spelers roemen de tactische diepgang van de game en het realistische vervolg van de missie. Dat is uiteraard stukken belangrijker dan de graphics, die minimaal een generatie achterlopen.

Alles is constant real-time te bekijken door de commandant. Hij heeft de beschikking over allerlei efficiënte perspectieven om de situatie te evalueren en zijn troepen eventueel te instrueren. Daarnaast is er constant sprake van radiocommunicatie en krijgen de soldaten op het veld luchtsteun van apaches. Die worden in een andere ruimte bestuurd door soldaten, die met joysticks en een geavanceerde helikoptersimulatie spelen.

Nederland voorop in de strijd

VBS 2 bewijst zich als een uitgebreid en efficiënt platform waarmee het leger alle facetten van een missie kan simuleren. Er zijn allerlei gevarieerde mechanieken die met elkaar samenwerken om in real-time een zo realistisch mogelijke situatie te trainen. Zo is er naast de mission editor en de shooter simulator ook het componenten management en Steel Beasts PRO. De eerste verzorgt een natuurgetrouwe weergave van elke gewenste locatie, terwijl de tweede toegankelijke trainingsmogelijkheden voor voertuigbeheer biedt.

De landmacht maakt de grootste stap op basis van connectiviteit. Elk NAVO-land maakt al gebruik van VBS 2, maar Nederland is vooruitstrevend door zijn eigen netwerk. Het is het eerste land dat de virtuele trainingssimulatie koppelt aan zijn eigen netwerk, het zogeheten MULAN-netwerk. In Schaarsbergen staat het eerste gamelokaal dat daaraan is gekoppeld, maar binnenkort krijgen alle operationele eenheden binnen de landmacht een dergelijke ruimte. Zij maken alle gebruik van dezelfde centrale server waardoor nieuwe simulaties, modellen en technieken voor iedereen beschikbaar blijven.

Laagdrempelig, doch nuttig

“Het doel van deze serious game is dat de landmacht een laagdrempelige trainingsmethode heeft met een hoog rendement”, vertelt Clemens Roos, hoofd van het bureau Serious Games van de landmacht. “Normaal moeten soldaten veel leeswerk verrichten alvorens ze aan een buitenoefening beginnen, maar dat kan met deze software gecompenseerd worden.” Daarnaast biedt VBS 2 uitgebreide statistieken die door de commandanten gebruikt kunnen worden om soldaten individueel beter te trainen.

De generaals, kapiteins en commandanten, die net als ons de demonstratie voor het eerst aanschouwen, lijken zichtbaar onder de indruk van de tactische en evaluerende mogelijkheden van VBS 2. Er is in de verste verte geen sprake van een teruggetrokken houding of lacherigheid. Zelfs de knullige landing van een onervaren soldaat beïnvloedt niet het beeld dat deze serious game een serieuze aanwinst is voor het leger. Soldaten krijgen een beter inzicht door de scenario’s en de impact van fouten is veel beter zichtbaar. En op de langere termijn moet dat niet alleen maar kosten schelen.