De dominantie van Microsoft Windows is lang niet meer zo vanzelfsprekend als deze de afgelopen decennia was. Het succes dat Apple met de iPhone en iPad boekt, lijkt zich om te zetten in een hernieuwde interesse in Mac-producten, terwijl Ubuntu, en in mindere mate Android, het open source besturingssysteem Linux steeds meer in een positief daglicht weten te zetten. Tel daarbij de grote veranderingen van Windows 8 op, gepaard met de daaraan gekoppelde angsten, en je hebt een markt die meer open ligt dan ooit.

Maar als de markt zich meer splitst, wat betekent dat voor gamen op de PC? Dat OS X steeds meer ports krijgt wisten we al, maar hoe staat het met Linux? We hebben een aantal fanatieke Linux-gebruikers gevraagd naar hun ervaringen met het platform. Gevraagd naar de reden om voor Linux te kiezen, variëren de antwoorden behoorlijk. Zo speelt de gratis beschikbaarheid mee, maar ook de eenvoud van het installeren van software, hoe intuïtief de interface is, diepgaande aanpassingsmogelijkheden en de open source natuur van het platform werden genoemd. Al deze zaken wijzen er op dat Linux al lang niet meer een besturingssysteem is dat enkel bruikbaar is voor de grote computerexperts.

Wijntje er bij

Alle ondervraagden hebben ook enige ervaring met het spelen van games op Linux. Zo zijn de Humble Indie Bundles die naast Windows en OS X ook verschenen voor Linux immens populair en zijn gebruikers van het platform steevast de gulste gevers van het betaal-wat-je-wilt-project. Erg gek is dat overigens niet, want de games in de Humble Bundle behoren tot de weinige titels die vooralsnog specifiek naar Linux worden geport. Ook van sommige grotere titels zijn er ports. Zo heeft id-Software alle Doom- en Quake-games geport en heeft programmeur Ryan C. Gordon tientallen games, waaronder Unreal Tournament 2004 en Prey, naar het platform overgezet.

Maar in een industrie gedreven door Microsoft’s Direct-X liggen ports niet voor de hand. Gelukkig ontbeert de Linux-gemeenschap geen creativiteit en zijn er al jaren oplossingen om voor Windows geprogrammeerde software te draaien, waarvan Wine allicht de bekendste software is. Hoewel 30% van alle Linux gebruikers Wine gebruikt om software waaronder games te draaien, zijn de gebruikers die wij vragen naar hun ervaringen echter verre van positief. Een enkeling speelt wel eens Call of Duty 4 en Counter Strike over Wine en we worden er meerdere malen op gewezen dat World of Warcraft onder Wine zelfs beter draait dan op Windows. toch hekelt het merendeel van de gebruikers het programma. Niet alleen dwingt Wine in zekere zin af om met een gesimuleerde Windows te werken, maar het daadwerkelijk aan de praat krijgen van games kan soms behoorlijk wat werk kosten. De website van Wine houdt weliswaar bij welke software gemakkelijk gedraaid kan worden, maar de meeste Linux gebruikers die wij spreken ervaren in de meeste gevallen te veel moeite en starten om te gamen dan liever een Windows-installatie op.

 

Cedega en Play on Linux

Gelukkig is Wine, zoals de meeste voor Linux ontwikkelde software open source, waardoor het programma ook door derden kan worden uitgebreid. Dat heeft de afgelopen jaren geresulteerd in projecten die proberen de installatie van programma’s die op Wine draaien te vergemakkelijken. Een van de eerste op games gerichte programma’s is Cedega, dat inmiddels omgedoopt is tot GameTree Linux en in de oorspronkelijke vorm niet meer in ontwikkeling is. Cedega dient als laag tussen Wine en de gebruiker en poogt de installatie van games te versimpelen. Toch horen wij van de Linux-gebruikers die we spreken weinig over Cedega, en de verhalen die we wél horen beklagen zich over een niet werkende installatie van Cedega zelf.

Er is echter een klein lichtpuntje: het programma PlayOnLinux. Ook deze grafische wrapper over Wine probeert het installeren van een game een stuk gemakkelijker te maken. Hoewel we niet veel concrete ervaringen horen, zijn de reacties die we horen veelal positief. PlayOnLinux maakt het installeren van games in theorie zo makkelijk als de meeste software voor het platform. Via het programma kunnen scripts om games via Wine draaiende te krijgen eenvoudig worden gedownload, waarmee de installatie van games met slechts een kleine tussenlaag mogelijk is. Niet alle games zijn echter voorzien van goed werkende scripts, en dus ligt ook met PlayOnLinux het gevaar om de hoek dat gebruikers uiteindelijk weer uren bezig zijn met het goed draaiende krijgen van hun games.

Grafische kaarten

Dat draaiende krijgen van games wordt door de makers van grafische kaarten overigens niet gemakkelijker gemaakt. Met name ATI staat bekend om zijn slechte driverondersteuning, maar ook Nvidia kreeg recentelijk de hoon van Linux-ontwikkelaar Linus Torvalds over zich heen, omdat het te weinig ondersteuning aan het platform zou geven. Waar matige grafische drivers in de meeste gevallen nog best kunnen functioneren is voor gamen optimale werking vrijwel een vereiste. Toch doen zeker de Nvidia-kaarten redelijk wat er van ze verwacht mag worden en zullen de kaarten in de meeste gevallen gamen niet onmogelijk maken. Dankzij de driver managers van onder andere Ubuntu is het tijdperk van moeilijk doen met installatie bovendien redelijk verleden tijd.

Al met al valt te concluderen dat hoewel Linux het stadium van besturingssysteem voor experts is ontgroeid er een lange weg te gaan is voordat het platform ook een volwaardig game-alternatief op Windows gezien kan worden. Programma’s als PlayOnLinux en het toenemende aantal naar Linux geporte games vergroten weliswaar de mogelijkheden om te gamen, maar in veel gevallen zullen games op Linux toch de nodige technische kennis en vooral veel tijd vereisen van hun gebruikers. De conclusie die we trekken, en die veelal onderschreven wordt door de gebruikers die we spraken, is dat gamen op Linux mogelijk is, maar met mate.

Toch is er hoop voor de toekomst, want iedereen die we spreken heeft het over een bekende ex-Microsoft werknemer. Gabe Newell spreekt inmiddels openlijk over het ondersteunen van Linux als platform en Valve is druk bezig met een officiële port van Left 4 Dead 2. Het lijkt dan ook slechts een kwestie van tijd voordat Steam zijn weg naar Linux vindt, terwijl ook de populaire 3d-engine Unity druk bezig is met een versie voor het besturingssysteem. De toekomst voor gamen op Linux ziet er zonnig uit.