De hoogte- en dieptepunten van BioWare

In 1995 vonden drie afgestudeerde Canadese dokters het wel welletjes met de medische wereld en werd BioWare opgericht. Ray Muzyka, Greg Zeschuk en Augustine Yip hadden talent voor het maken van videogames, zo bleek uit hun eerste titel Shattered Steel voor MS-DOS. Niet alleen was het dynamische terrein revolutionair, maar de voertuig-shooter bevatte ook een verbazingwekkend uitgebreid verhaal. Dit werd opgemerkt door uitgever Black Isle Studios, die BioWare vroeg hun mmo Battleground: Infinity te schrappen voor de D&D-game genaamd Baldur’s Gate.

BioWare in topvorm

Baldur’s Gate was niet alleen het eerste hoogtepunt voor BioWare, maar ook een mijlpaal voor het rpg-genre in zijn algemeen. De game blijft trouw aan de traditionele Dungeons & Dragons-mechanieken, zonder dat spelers een boekwerk nodig hebben om het te begrijpen. Alle zetten in de Forgotten Realms-setting worden onvertraagd uitgevoerd op het scherm, waarmee Baldur’s Gate de ultieme opstap was naar rpg-games. Daarnaast biedt de game voor z’n tijd een ongekend

en grote wereld, gevuld met typische fantasiepersonages, een online co-op-modus en zelfs zijmissies die het hoofdverhaal beïnvloeden.

Na lovende recensies en uitstekende verkoopcijfers (de game is inmiddels ruim 2 miljoen keer verkocht) kon een vervolg niet uitblijven. Baldur’s Gate 2: Shadows of Amn was niet zo baanbrekend als het eerste deel, maar won opnieuw harten van gamers door hoger in te zetten op alles wat het origineel onderscheidde. Shadows of Amn is vijandiger, veel duisterder, grappiger en bevat een duizelingwekkend hoeveelheid content. Er zijn talloze wezens met een eigen verhaal, optionele locaties - waaronder een grote onderwaterstad - en voor het eerst konden spelers romantische relaties aangaan. Baldur’s Gate 2 verstevigde BioWare’s reputatie als expert in omvangrijke, verhalende rpg’s.

Naast de maffe ruimteshooter MDK 2 werkte de studio aan een volgend passieproject: Neverwinter Nights. De studio had door dat de populariteit van Baldur’s Gate werd gedreven door mods, dus kregen spelers de vrijheid om de game naar hun hand te zetten met BioWare’s officiële tools. Dit, in combinatie met de optie om met 64 spelers in de gamewereld te spelen, maakte van Neverwinter Nights een van de meest uitgebreide rpg’s ooit. Spelers creëerden volledige nieuwe campagnes, genres als shoot ‘em up en hack ’n slash werden geïntroduceerd en de grenzen van de wereld rijkten tot zover je kon kijken. BioWare was in absolute topvorm.

Knights of the Old Republic

Ondertussen broedde LucasArts op het idee van een Star Wars-rpg. In eerste instantie werd BioWare gevraagd Episode II: Attack of the Clones te adapteren, maar uiteindelijk gingen beide partijen akkoord met een game die zich 4000 jaar voor de films afspeelt. Star Wars: Knights of the Old Republic werd een van de eerste rpg’s voor Microsofts nieuwe Xbox en is tot op heden ongeëvenaard in het neerzetten van een grote Star Wars-wereld. Naast elegante light saber-gevechten zijn morele keuzes en boeiende zijmissies de sterkste punten van de game. Knights of the Old Republic zit vol met aangrijpende verhalen en nieuwe perspectieven op bestaande volken, en is nog steeds het summum van goede Star Wars-games.

Daarom was het een schok voor veel fans dat BioWare het stokje overgaf aan Fallout-maker Obsidian, om zelf aan de slag te gaan met Jade Empire en de eerste Dragon Age-game. Eerstgenoemde game was een opvallende rpg met vechtmechanieken in de Chinese oudheid, maar verkocht ondanks positieve kritieken matig. Het is naïef om van een dieptepunt te spreken, maar het was wel een reden om te beginnen aan alweer een nieuwe franchise.

Astronomische hoogten

De sciencefictioninvloeden in Mass Effect zijn duidelijk herkenbaar, evenals de technische tekortkomingen, maar dat maakt de wereld die BioWare neerzette niet minder indrukwekkend. Casey Hudson, regisseur van de game, had het universum uitstekend doordacht en wist dat er drie games voor nodig waren om het hele verhaal te vertellen. Mass Effect verruilt enkele van BioWare’s iconische rpg-elementen voor meer actie en een filmischere insteek. Actie draait om dekking zoeken en knallen, ingesproken stemmen geven hoofdpersoon Shepard en andere personages een karakter en dynamische camera’s brengen dialogen dichterbij de speler.

Mass Effect vertelt een intrigerend verhaal en legt spelers veel complexere dillema’s voor dan eerdere games. De keuzes die Shepard maakt hebben daadwerkelijk consequenties voor het verhaal, iets wat de serie in de toekomst zou onderscheiden van de rest. Vandaag de dag is de eerste Mass Effect minder goed speelbaar dan de vervolgen, voornamelijk vanwege het tergend langzame voertuig waarmee spelers planeten verkennen, lange laadtijden en eentonige omgevingen.

Vlak na de release van Mass Effect werd BioWare overgenomen door Electronic Arts. Het gaf BioWare de ruimte om te werken aan wat een van de beste moderne rpg’s ooit zou worden, Mass Effect 2. Gamers sloegen stijl achterover van de consequenties die hun keuzes uit eerdere games hebben. Personages ontbraken bij sommige spelers volledig en relaties tussen Shephard en zijn of haar crew, zijn afhankelijk van hoe vriendelijk spelers zijn geweest in het eerste deel. Daarnaast is Mass Effect 2 vele malen gestroomlijnder op het gebied van schieten, omgevingen en verhaal. Er schuilt een schat aan zijverhalen in optionele missies met je crew en de duistere plot rondom de organisatie Cerberus was revolutionair voor een videogame.

Verdeeldheid

Twee maanden daarvoor verscheen Dragon Age Origins. De game verschilt qua focus behoorlijk van BioWare’s sciencefictionserie. Origins richt zich meer op de welhaast eindeloze vrijheid qua customization en tactische gevechten in groepen van vier. Niet dat het verhaal geen rol speelt, want voordat het geheel op gang komt zijn er maar liefst zes oorsprongsverhalen waar spelers uit kunnen kiezen. Dragon Age Origins is in veel opzichten een stuk traditioneler dan de meeste rpg’s uit 2009, maar nog altijd een sterke rpg.

Het vervolg, Dragon Age 2, is een ander verhaal. Aanvankelijk werd de game goed ontvangen door critici, maar al gauw bleek het om BioWare’s meest polariserende titel tot dan toe te gaan. BioWare deed een aantal concessies om de game interessanter te maken voor het grote publiek, onder andere door de pc-besturing om te gooien. Ook speelt de game zich niet meer af in een uitgestrekte wereld, maar tussen de muren van de stad Kirkwall. EA en BioWare zagen de kritiek van fans naar eigen zeggen niet aankomen en beloofden in de toekomst hun fouten recht te zetten.

Helaas voor de studio doorliep het langverwachte Mass Effect 3 een vergelijkbaar traject. De game werd geprezen vanwege de talloze paden die de studio had uitgestippeld, afhankelijk van keuzes die soms helemaal teruggaan naar het eerste deel. Harten werden gebroken en de gameplay werd dusdanig gestroomlijnd dat Mass Effect 3 de perfecte balans vindt tussen actiegame een rpg. Hoe indrukwekkend de game - en de trilogie - ook is, het einde ervan zorgde voor flink wat ophef. Alle keuzes die spelers hebben gemaakt komen neer op maar drie verschillende eindes, die ook nog eens flinke gaten in het verhaal overlieten. Het slotstuk domineerde de discussie rondom Mass Effect 3 en BioWare bracht zelfs een patch uit om een aantal problemen op te lossen.

Dieptepunt

Na de kritiek op Dragon Age 2 en Mass Effect 3 was Dragon Age 3: Inquisition voor velen een opluchting. Achteraf gezien zat de omvangrijke wereld te vol met nietszeggende zijmissies, maar over het algemeen is Inquisition een sublieme samensmelting van BioWare’s beste rpg’s.

Helaas geldt dit niet voor het daaropvolgende project, dat werd ontwikkeld door nevenstudio BioWare Montreal. Mass Effect Andromeda is een spin-off die zich in de geest van het eerste deel richt op het verkennen en onderhouden van planeten. De studio liet in aanloop naar de game bijzonder weinig los en bij release bleek dat Andromeda een combinatie was van technische problemen, slecht schrijfwerk, vreemde animaties en eentonige gameplay. De meeste problemen zijn te danken aan de Frostbite Engine, die nog niet veelzijdig genoeg was voor de shooter-rpg. De game werd het onderwerp van

, controverses en volgens gamers heeft Andromeda de geliefde franchise om zeep geholpen.

De toekomst

De gevolgen van Andromeda zijn tot op heden merkbaar. BioWare wordt niet meer gezien als de koning van het genre en veel gamers zijn terughoudend over Anthem. Kijkend naar de geschiedenis van de ontwikkelaar is de richting die de game inslaat eigenlijk behoorlijk logisch. Het is een samenkomst van BioWare’s liefde voor grote werelden die je met anderen kunt ontdekken en een geloofwaardig universum dat rijk is aan verhalen. Hopelijk mag BioWare na de release van Anthem wederom de troon als rpg-koning bestijgen.