De eeuwwi eling was een vruchtbare tijd voor het strategiegenre. In de periode 1997-2007 verschenen er gemiddeld 22 games in het genre per jaar. Hoogtepunten zijn titels als Command & Conquer: Tiberian Sun, Homeworld, Starcraft en Warcraft 3. Van al deze bijzonder geslaagde games, is er één uniek: Warhammer 40,000: Dawn of War. Niet alleen kreeg Relic Entertainment het voor elkaar om een uitstekende strategiegame te produceren, de studio wist ook nog eens het geweldig gewelddadige Warhammer 40,000-universum neer te zetten als nooit te voren.
Warhammer 101
Als je niet bekend bent met de setting – die met zijn grimmige duisternis de oorsprong vormde voor ‘grimdark’, maar tegelijkertijd vol bonte kleuren zit en even zo kleurrijke figuren – is een korte introductie tot Warhammer wellicht op zijn plaats. Stel je een gemiddelde Tolkieneske fantasiewereld voor met mensen, elfen, orks, ondoden, enzovoorts. Gooi nu een extra dimensie in de mix, waar alle psychische energie van de fysieke wereld naartoe stroomt. Neem vervolgens vier goden die zich daar voeden met alle haat, lust, walging en ambitie en geen kans onbenut laten om stervelingen ertoe te verleiden om de kant van Chaos te kiezen. Roer er wat dobbelstenen doorheen en besprenkel het met een uitroepteken of twintig. Warhammer Fantasy Battles is nu klaar om opgediend te worden.
Warhammer 40,000 is het sci-fi broertje van Fantasy Battles en vertaalt alles naar een futuristische setting op galactische schaal. De mensen worden gerepresenteerd door de Imperial Guard en de elite Space Marines, die het opnemen tegen de Eldar (elfen, maar dan in de ruimte), Orks (maar dan in de ruimte), Chaos (demonen en ketters, maar dan in de ruimte), Necrons (ondoden, maar dan in de ruimte) en de insectachtige Tyranids. De meeste ra en zijn al minstens tienduizend jaar over hun technologische hoogtepunt heen en zeker de Imperium of Man houdt fanatiek vast aan millennia oude denkwijzen en materieel, op de hoede als ze zijn voor elke vorm van denken die niet de God-Emperor op de eerste plaats zet. In de 17e eeuw werden in Europa hele dorpen ontvolkt als ze niet op de juiste manier geloofden, in de toekomst zet de Inquisition zonder blikken of blozen de hele atmosfeer van afvallige planeten in brand om de bevolking te zuiveren van foute ideeën en mensvreemde invloeden. Grimdark, dames en heren.
Hakken en zagen
Het is met deze setting dat Relic Entertainment, al bekend van Homeworld, aan de slag is gegaan en met Warhammer 40,000: Dawn of War (2004) voor de dag kwam. De strategiegame viel op om een paar redenen. Allereerst was er die onmiskenbare Warhammer 40,000-stijl. De eeuwigdurende oorlog met wapens die eerder wreed en lomp dan praktisch zijn, zoals de kettingzaagzwaarden van de A ault Marines, kwam tot leven dankzij brute animaties. De graphics van 2004 ogen anno 2017 niet zo imposant meer, maar nog steeds is het een genot om te zien hoe een Space Marine zijn mes in een Ork Slugga zet en nog een trap na geeft. Nog mooier is het als een menselijke Force Commander met zijn Thunder Hammer de genadeknap uitdeelt aan een metershoge Bloodthirster van de Chaos-god Khorne.
De heerlijk brute animaties worden aangevuld door het net zo bombastische stemmenwerk. Force Commanders brommen met een diepe stem over het gevaar van ketters en mutanten, Ork Shootas zijn bijzonder vocaal in hun waardering voor wapens die veel ‘dakka’ doen en Chaos Aspiring Champions vragen krijsend met onmenselijke stem of jij ook de stemmen hoort. Toegegeven, de Chaos Cultists hadden iets minder jengelend mogen klinken, maar het stemmenwerk blijft een belangrijke reden waarom Dawn of War zo aansloeg.
Minstens zo opvallend aan Dawn of War is hoe alle infanterie niet als individuen werken, maar in groepsverband het slagveld onveilig maken. Deze Squads kun je op het veld uitrusten met speciale wapens, zodat ze beter bestand waren tegen voertuigen of zware infanterie. Dankzij dit systeem lopen er al snel tientallen troepen over het scherm, maar hoef je slechts vier bevelen te geven. De gevechten van Dawn of War zijn dus niet alleen grof, maar ook groots.
Landjepik
Bovendien toonde Relic zich een groot voorstander van de aanval als de beste verdediging, wat terug te zien is in de wijze waarop je grondstoffen vergaart. In plaats van rustig in je basis wat werkers op een goudmijn of mineralencluster afsturen, moet je er op uit gaan om strategische punten op het speelveld over te nemen voor de broodnodige Requisition. De soort kan verschillen, zoals de Relic die je nodig hebt om de beste eenheden te bouwen of een Slag Deposit voor de extra effectieve Power Generator, maar snelle actie is gegarandeerd.
Het verhaal in alle Dawn of War-games draait om de lotgevallen van de Blood Ravens Chapter en de aanvoerder Gabriel Angelos. In de eerste Dawn of War ontdekt Force Commander Angelos dat de planeet Tartarus niet alleen gebukt gaat onder een Ork-invasie, maar dat Chaos heimelijk op zoek is naar een vervloekt relikwie. Hierbij krijgt Angelos het ook aan de stok met Farseer Macha van de Eldar, die ook de Maledictum in handen wil krijgen. Tijdens het verhaal speel je alleen met de Space Marines, maar je kunt met Skirmish en multiplayerpotjes ook spelen als de Orks, de Eldar en de Chaos Space Marines.
Een beschrijving van Dawn of War zonder de uitbreidingen te noemen is niet compleet. Dawn of War: Winter A ault (2005) introduceerde de Imperial Guard, een leger dat ma a’s aan lichte infanterie aanvult met zwaar geschut en zwaardere tanks. De echte uitblinker was echter Dawn of War: Dark Crusade (2006) dat de Necrons – levenloze robots met een onbegrensde haat voor alles dat leeft – en de Tau – een verzameling van uiterst gespecialiseerde ra en dat vecht voor ‘The Greater Good’, wat dat ook moge betekenen in WH40K – toevoegde aan de selectie van factie. Ditmaal geen lineaire campagne, maar een Risk-achtige metagame voor alle speelbare ra en, waarin je regio’s van de door oorlog geteisterde planeet Kronus verovert. Dawn of War: Soulstorm (2008) verhoogde het aantal facties tot maar liefst negen, met de sadistische Dark Eldar (Dark Elves, maar dan in de ruimte) en de fanatieke Sisters of Battle (Space Marines, maar dan vrouwelijk), maar tegen die tijd was het hoog tijd voor een echt vervolg.
Overal beestjes
Je kunt uit diverse facties kiezen in Dawn of War en al zijn uitbreidingen, maar één schittert in afwezigheid. Het zal dan ook niet niemand hebben verbaasd dat Warhammer 40,000: Dawn of War 2 (2009) de Tyranids als grote vijand introduceerde. De reusachtige zwermen van monsterachtige en felgekleurde insecten hebben de Melkweg bereikt en de werelden waar de Blood Ravens hun rekruten ronselen staan nu op het menu.
Warhammer: Dawn of War 2 was in die zin het gedroomde vervolg op een game die inmiddels een bescheiden maar enthousiaste fanbase had opgebouwd. Toch klonk er luid “Heresy!” op de fora, want Relic besloot het zichzelf niet makkelijk te maken. De campagne lijkt eerder op een tactische rpg voor twee spelers dan een grootschalig real-time strategiespel en ook de multiplayer richt zich meer op schermutselingen dan kolo ale conflicten. Het bouwen van een basis, toch wel een e entieel element van real-time strategie, is zelfs volledig afwezig. Tijdens de campagne voer je het bevel over maximaal vier groepen Space Marines. Tijdens de campagne stijgen deze groepen in niveau en verdienen ze punten om in vaardigheden te steken, op vergelijkbare wijze als de Ma Effect-games dat doen. Bovendien laten verslagen vijanden regelmatig betere wapens en pantsers vallen om Tarkus, Thaddeus, Avitus, Cyrus en de Force Commander mee uit te rusten.
Ondanks het persoonlijke verhaal – voor zover de stoïcijnse houding van de Space Marines dat toelaat – en de controversiële rpg-elementen, valt er genoeg te genieten voor de strategiefan. Relic heeft namelijk veel succes geboekt met de WO2-rts Company of Heroes en veel systemen uit die game lenen zich uitstekend voor de kleine schaal van Dawn of War 2. Een van deze systemen is de verfijnde wijze waarop eenheden dekking kunnen zoeken tu en alle stenen en wrakstukken. Flank-manoeuvres en goed geplaatste jetpack-sprongen zijn aan de orde van de dag, terwijl het zware geweervuur van de Devastator Marines hele hordes aan Orks en Tyranids naar de grond laat duiken.
De competitieve multiplayermodus van Dawn of War 2 kwam nooit echt van de grond – na de afwijkende structuur van de singleplayer moet je jezelf de multiplayer helemaal opnieuw aanleren – maar in 2009 bleek de nieuwe Last Stand-modus een enorm succes. Spelers kiezen een held van de verschillende ra en en moeten samen met twee anderen zo lang mogelijk zien te overleven in een arena waar golf na golf aan diverse vijanden je naar het leven staan. Over de jaren vulde Relic het rooster aan helden aan en met de uitbreiding Retribution (2011) breidde de studio de modus verder uit.
Dawn of War 2: Chaos Rising (2010) zette de campagne van de basisgame voort en liet spelers kennis maken met de verleidelijke macht van Chaos. Tijdens een avontuur waarin het voortbestaan van de Blood Ravens op het spel staat, vinden de Force Commander en de zijnen krachtige wapens van met ketterse invloeden en moeten zij besli ingen nemen die hen mogelijk in de armen van Chaos zullen drijven. Met een plot vol verraad en gevaarlijke keuzes is Chaos Rising nog altijd het beste verhaal in de Dawn of War-reeks.
Nieuwe ronde, nieuwe kansen
Jarenlang bleef het stil rond Dawn of War. De toekomst van de reeks stond op lo e schroeven toen vaste uitgever THQ, en licentiehouder van Warhammer 40,000, in 2012 failli ement aanvroeg. Relic Entertainment en ook de WH40K-licentie vallen sindsdien onder het beheer van voormalig spelcomputerbouwer Sega. In eerste instantie leek Relic vooral gefocust op Company of Heroes 2, maar in 2014 kwam dan toch eindelijk die verlo ende van Warhammer: Dawn of War 3 (2017).
Na het verschijnen van gameplaybeelden werd wederom gegrepen naar replica-Bolt Pistols voor een summiere executie wegens ketterij. Er mag dan wel weer een sterke nadruk op de kla ieke rts-stijl liggen, maar die figuren zien er zo plastic uit, dat het wel miniaturen van een of ander tabletop-spel lijken. Ook de League of Legends-achtige structuur van multiplayerpotjes – waarbij achtereenvolgens een Shield Generator, Turret en Power Core vernietigd moeten worden – alsmede de belangrijke rol die helden spelen tijdens het gevecht werken als een rode lap op veel Dawn of War-fans. En waar is dat complexe cover-systeem uit Dawn of War 2 gebleven?
Een nieuw deel in de Dawn of War-serie, een nieuwe insteek voor strategiegames. Voor de singleplayercampagne wi elt Relic het perspectief af door beurtelings het bevel te geven over de Space Marines, Orks en Eldar. Het bouwen van een basis en de grote legers zijn terug, maar Elite-eenheden spelen een vaak doorslaggevende rol bij het behalen van de overwinning. Spelers hebben ditmaal bijzonder veel inspraak in hoe hun leger functioneert, dankzij de drie Elites die ze het veld in kunnen sturen, net als de diverse Doctrines die ze kunnen kiezen om hun standaardtroepen te verbeteren.
Voorlopig lijkt de community het maar niks te vinden, terwijl de pers zich duidelijk enthousiaster toont. Voor elke controversiële verandering – in onze recensie mi en ook wij de brute ‘finishing moves’ – heeft Relic een reden, maar de tijd zal uitwijzen of Relic de juiste besli ing heeft genomen. Met de miraculeuze herwaardering van Dawn of War 2 in het achterhoofd, kijken wij alvast uit naar de aankondiging van deel 4.