Als je veel games speelt, dreigt het gevaar dat het gevoel van verwondering wegebt. Dat games voorspelbaar worden, omdat we alles inmiddels wel gezien hebben. Dit jaar verdween deze angst als sneeuw voor de zon toen ik achter elkaar The Beginner’s Guide en Soma speelde. Hiervan wil ik Soma er graag even uitlichten.
Als er één genre snel voorspelbaar wordt, dan is het wel horror. De meeste horrorgames moeten het hebben van schrikmomenten in duistere omgevingen waar jumpscares achter elk hoekje kunnen liggen. Goede horror gaat echter veel verder, zo laat ontwikkelaar Frictional Games zien.
In de game speel je als Simon. Hij heeft een ongeluk gehad waardoor er iets niet helemaal goed gaat met zijn hersenen. Om in leven te blijven moet hij elke vorm van stre vermijden. Soma start als Simon voor een afspraak naar de dokter gaat om een scan van zijn hoofd te laten maken. Tijdens de scan gaat er wat mis en Simon wordt wakker in een ogenschijnlijk andere wereld: een onderwaterbasis waar een hoop fout is gegaan. Denk aan BioShocks Rapture, maar dan smeriger en een stuk onaangenamer.
Zware keuzes
Je pakt in Soma echter niet direct een moersleutel op om je te verweren tegen het kwaad. Je krijgt ook geen speciale krachten om tegenstand te bieden aan de walgelijke monsters die in deze basis rondlopen. En de monsters zijn eng, maar de keuzes die je onder water voorgeschoteld krijgt zijn minstens zo zenuwslopend.
Om het te verduidelijken een klein voorbeeld uit een vroeg stadium van de game. In deze scène heb je als speler nog geen keuze, maar het is wel duidelijk in welke richting de latere keuzes gaan. Soma vertelt een lineair verhaal, waarin je van A naar B moet zien te komen en je ondertu en puzzels oplost of monsters ontwijkt. Bij de moeilijkste momenten in de game doe je beide dingen tegelijk. Op een gegeven moment kom je echter niet verder, omdat de stroom van een deur is afgesloten.
Daar sta je dan. Je volgt een opvallend neergelegde stroomkabel naar een tunneltje, waar je in een kamer een vrouw vindt. Ze is verbonden aan een machine die fungeert als long en haar dus in leven houdt. Ze is verward, omdat ze niet weet hoe ze in die kamer terecht is gekomen. Om verder te kunnen moet je de twee dikke kabels waarmee ze aan de machine gekoppeld is lostrekken. Na de eerste kabel schreeuwt ze het uit in pijn. Niet enkel omdat je haar levenslijn ontkoppelt, maar ook om mijn onmenselijk handelen. Na de tweede kabel sterft ze binnen enkele seconden. Je hebt weer stroom en kan door.
Emotioneel in mijn greep
Deze actie was afschuwelijk, maar nog niets vergeleken met hetgeen waar de game je verder mee opzadelt. Het onderwerp bij al deze moeilijke momenten is de vraag wat het betekent om mens te zijn. De scheiding tu en kunstmatige intelligentie en mens vervaagt en dat maakt het steeds moeilijker. Deze keuzes hebben geen effect op het verloop van het verhaal, maar wel op de emotionele toestand van de speler. Zo hebben sommige keuzes mij nog dagen lang achterna gezeten. Ik walgde van mijn acties, maar ik wilde ook de game uitspelen. Ik wilde verder.
Tien uur lang heeft de game mij emotioneel in zijn greep gehouden. Niet enkel door deze keuzes, maar ook door de sfeer, de monsters en de dialogen. De vele momenten dat ik in een hoekje stil stond starend naar een donkere muur, met de hoop dat die voetstappen achter mij niet dichterbij zouden komen. De angst als ik een kamer binnen liep en er een monster in de hoek voor een belangrijke hendel stond. De paniek als zo’n monster achter mij aan rende. De gedachte dat ik onder water zat en er geen ontsnapping mogelijk was.
Soma is geen perfecte game, maar het is op de juiste vlakken heel erg sterk. Hoewel ik nooit een moment heb gehad dat ik echt even klaar was met games, heeft deze ervaring toch weer een soort vonk laten springen. Een nieuwe liefde voor het medium. Dat Soma en The Beginner’s Guide emotioneel zoveel met mij heeft gedaan maakt me daarom extreem blij. Ik kan niet wachten op de verra ingen van volgend jaar.
Lees de Gamer.nl-recensie van Soma terug.
Koop de 'Gamer.nl favorieten van de redactie' ook op Bol.com.