Ik heb altijd moeite gehad met ontspannen. Ik heb zo’n hoofd wat niet stil kan staan, hoe hard ik ook aan de mentale handrem trek. Ik kwam er echter al vroeg achter dat games in staat waren om die mentale maalstroom af te remmen. Het is overdreven om te zeggen dat de handrem er dan wél op kan, maar ik kan in ieder geval het gas even los laten. De afgelopen 22 jaar is dit een vaststaand feit geweest, waarbij ik heb geaccepteerd dat het in mijn hoofd zelden tot nooit stil zal zijn. Totdat er een silhouet met een sjaaltje aan mijn zonovergoten horizon verscheen.
Liefde op het eerste gezicht
We schrijven maart 2012. Ontwikkelaar Thatgamecompany heeft net het derde en laatste product in zijn ‘three game-contract’ met Sony op de markt gebracht. Na het lichtelijk abstracte Flow en de net zo simpele opvolger Flower brengt de studio tegen alle verwachting in niet Flowers uit. In plaats daarvan verschuift de spelwereld van een groene weide naar een koperen woestijn, waar wind en zand een allesvernietigende tweekracht zijn. De zandduinen glooien in het door stof verdunde licht en wenken je zachtjes: wachtend, uitnodigend. De berg met gespleten piek die aan de horizon gloort, fluistert hetzelfde: ontdek mij. Het duurt precies drie seconden voordat ik verliefd ben op Journey.
Journey blijkt een korte game. In twee uur kun je het einddoel op de top van de rode berg bereiken, maar wel als je de beter verborgen delen van de wereld onontdekt laat. Ik ben echter zo bevangen van deze reis dat ik de meter weet te vullen tot vijf uur en een kwartier. Het avontuur van de naamloze en besjaalde held brengt elke vorm van hoger denken tot een halt en vult mijn gretige hersenpan met slechts één enkel gevoel: sereniteit. Absolute kalmte. Betoverd en bevredigd bereik ik de apotheose van dit stille spektakelstuk en word ik niet lang daarna teruggeworpen in de realiteit. Journey bezoekt me af en toe nog in mijn (dag)dromen maar slijt vervolgens langzaam weg. De zandstorm des tijds en dagelijkse verplichtingen schuurt langzaam aan dit bastion van rust, totdat de herinnering aan dat gevoel van absolute kalmte onder een dikke laag glooiend zand ligt.
Liefde op het tweede gezicht
Het leven gaat verder na die twee magische middagen in maart 2012. Veel games hebben sindsdien vertoefd in verschillende kamers in het hotel dat mijn hoofd heet, maar geen enkele van deze gasten was zo sereen en rustgevend als het kleine, beschaafde Journey. De tijd verstrijkt en ik begin aan andere avonturen en queesten die elk hun eigen unieke ervaringen voorschotelen. Ik wi el ondertu en tweemaal van baan en maak een van de meest stre volle periodes van mijn leven mee. Op mijn weg vind ik een reeks diepe dalen, waar ik soms tot meerdere malen aan toe in val. De zeldzame momenten van geestelijke rust in deze periode zijn toe te schrijven aan de games die ik speel, terwijl mijn consoles de schijfjes vol ontsnapping gretig opslurpen.
In augustus 2014 wordt de eeuwigdurende storm in mijn hoofd voorzien van een extra windvlaag vol verwachting: Journey krijgt een re-release op PlayStation 4. De belofte van een terugkeer naar de zanderige duinen doet mij letterlijk door mijn knieën zakken. Opeens besef ik me hoe hard ik de afgelopen jaren dat moment van pure rust nagejaagd heb, maar nooit gevonden heb. De releasedatum prijkt onder het nieuwsbericht: 21 juli 2015, precies in de eerste week van mijn zomervakantie. De daaropvolgende maanden zijn gevuld met anticipatie en ongeduld. Maar op 21 juli van dit jaar zet ik ’s middags om exact 13:00 mijn PlayStation 4 aan en verwelkom ik Journey met open armen.
Even vrees ik voor een herhalingsoefening. Dat de duinen niet zo glooien als ik me herinner. Dat de woestijn in al zijn leegte ook écht leeg aan zal voelen. Dat Journey voor mij geen avontuur meer herbergt. De angst is van korte duur, want reeds bij de intro overvalt me het gevoel van verliefdheid dat mij drie jaar geleden ook zo wist te verra en. Het eerste half uur Journey van 2015 voelt even magisch en verwonderlijk als dat eerste half uur in 2012. Hoe kan het dat deze game met enkel een minimale grafische update nog steeds zo goed aanvoelt? Deze vraag, hoewel intere ant, verliest al snel zijn relevantie. Journey wil niet dat ik vragen stel, maar wil dat ik ontdek en beleef. Een aanbod waar ik de uren daarna gretig op inga.
Dezelfde reis, nieuw inzicht
Mijn woestijnreis in 2015 is echter niet identiek aan die van 2012. Omdat het gebied en alles wat het herbergt nog redelijk vers in het geheugen ligt, verschuift mijn aandacht van de verloren wereld naar de reis van het naamloze hoofdpersonage. Regelmatig stop ik even om een screenshot te maken van mijn held die vastberaden afsteekt tegen de prachtige vergezichten, als bewijs van zijn succesvolle strijd tegen de elementen en het kwaad dat onder de zandbanken loert. De SHARE-knop op de PlayStation 4 wordt een vriend die ik vaak bezoek, al is het maar om een fotografisch dagboek van mijn reis vast te leggen dat niemand ooit zal zien. Gedurende de creatie van dit reisjournaal slaat het besef toe: de reis in Journey kent sterke gelijkeni en met mijn persoonlijke avonturen tu en de release van het origineel en de PS4-versie.
Ook ik voelde mij verloren in een wereld die me ogenschijnlijk niets te bieden had. Ook ik kwam soms niet verder zonder de hulp van een persoon die spontaan mijn leven binnenkwam. En ook ik wist niet van wijken terwijl de wereld om mij heen soms niets liever leek te willen dan me te begraven onder meter na meter zand. Dit besef gaf mijn tweede playthrough van Journey een diepere lading. Niet alleen herleefde ik het gevoel van verwondering en serene rust waar ik al jaren op joeg, ook besefte ik me voor het eerst dat ik mijn persoonlijke rode berg al beklommen had. Voor het eerst in drie lange jaren ging de storm in mijn hoofd liggen.
Verlo ing door versimpeling
De volgende dag word ik wakker en besef ik me dat ik Journey in één ruk uitgespeeld heb. Wederom staat er 5+ uur op de teller. En waar ik vorige keer nog een bitterzoet gevoel had bij het afscheid van mijn besjaalde lotgenoot, voel ik nu niets anders dan blijdschap. Deze ongelooflijk simpele game doet één van de meest complexe dingen die een game kan doen: je een ervaring voorschotelen die tot in perfectie getrimd en getweakt is. Eigenlijk mogen we niet eens van een ervaring spreken, want daarvoor zou je hetgeen je ziet rationeel moeten verwerken. Nee, Journey voedt je met rauwe emotie. Van de verlorenheid van de verloren woestijnwereld tot de verrukkingen die succesvol opgeloste puzzels je brengen: Journey is gevoel. Journey is sereniteit, Journey is liefde. Journey is het oog in de storm die mijn hersenpan heet.
En daarvoor ben ik mijn besjaalde boezemvriend eeuwig dankbaar.
Lees de Gamer.nl-recensie van Journey op de PS4 terug.
Koop de 'Gamer.nl favorieten van de redactie' ook op Bol.com.