De Nederlandse gamesector heeft zich vaak te bewijzen. Ouders zijn bezorgd over lootboxen en geweld in games, wat leidt tot zowel politieke discussies als kritische consumentenprogramma's op televisie. Hoe gaat de industrie daarmee om?

Martijn Schenderling is al jaren de general manager van de Videogame Federatie Nederland (VGFN), een branchevereniging van grote gamebedrijven die in Nederland actief zijn. De organisatie "behartigt de belangen van Nederlandse uitgevers", leest hun site, terwijl ze een "zo vruchtbaar mogelijk businessklimaat willen scheppen".

Daarvoor werkt Schenderling veel samen met Dirk Bosmans, directeur van Europese kijkwijzer PEGI. Hun invloed reikt ver, want keurt PEGI een game niet goed, dan mag hij niet zomaar op de Europese markt worden verkocht. Zelf is Bosmans een fanatiek gamer die op het moment vooral veel op Xbox Game Pass zit met zijn kinderen. "Met mijn dochter speel ik voor de derde keer It Takes Two. Ik heb een slecht geheugen, dus voor mij is het telkens helemaal nieuw." Schenderling is vooral fan van 'usual suspects' als EA Sports FC, Grand Theft Auto en Mario Kart. "Ook heb ik laatst de oude console weer gepakt om SSX te kunnen spelen."

Tijdens een interview konden we het tweetal kort spreken over de Nederlandse game-industrie - over hoe het lootboxbeleid van afgelopen vijf jaar is bevallen en of ze zich vaak moeten verdedigen tegen kritiek van buiten.

Gamer.nl: Afgelopen maand werd een massaclaim ingediend tegen PlayStation. Hoe viel dat nieuws bij de VGFN?

Schenderling: "We kijken als branchevereniging echt naar collectieve onderwerpen, individuele zaken zijn echt aan de bedrijven zelf."

Gamer.nl: Is dit niet iets dat op termijn collectief kan worden? (De aanklagers zinspeelden naar een latere zaak tegen Nintendo in gesprek met ons, red.)

Schenderling: "Het is nu nog te vroeg om te zeggen of dit een collectieve kwestie wordt."

Gamer.nl: Hoe staat het er op de Nederlandse gamesmarkt nu eigenlijk voor? Er worden weinig cijfers met de buitenwereld gedeeld over bijvoorbeeld populaire verkopen.

Schenderling: "We kijken of we dat frequenter kunnen doen. Vorig jaar hebben we wel cijfers gedeeld in een rapport dat we jaarlijks willen uitbrengen. Internationaal springt in elk geval Horizon Forbidden West er uit, maar ook Bomb Rush Cyberfunk en Newstower zijn Nederlandse succesverhalen."

"Ik heb nu niet precies in beeld hoe de populariteit van verschillende consoles zich in Nederland verhoudt. Maar we zien dat 69 procent van de Nederlandse gamers een voorkeur heeft voor consoles en 49 procent graag mobiel gamet."

Gamer.nl: Afgelopen jaren heeft PEGI stappen gezet om lootboxen en microtransacties binnen games te vermelden. Hoe is daar op gereageerd?

Bosmans: "Het lootboxdebat wordt vrij emotioneel gevoerd. Het algemene publiek is zeer ontevreden met de komst hiervan, maar toch zijn lootboxen populair in games. Sinds 2018 vermelden wij wanneer er microtransacties in een game zitten, waarna we in 2020 melding doen van 'paid random items' in een spel. Beleidsmakers waarderen die transparantie, maar er werd ook argwanend naar deze vermelding gekeken. Er werd bijvoorbeeld gevraagd dat praktisch alle games dit label zouden krijgen."

"Als alle games zulke transacties bevatten, heb je niks aan zo'n label. Onze statistieken laten het tegendeel zien. Sinds 2018 zien we dat maar 20 tot 25 procent van de games extra aankopen biedt. Het betekent dat 75 tot 80 procent dat dus niet doet. Slechts twee tot vier procent heeft lootboxen. Daardoor zie je dus hoe dat emotionele debat hierover de verhoudingen vertekent."

Gamer.nl: Moeten transacties in games nog aan bepaalde voorwaarden voldoen om door PEGI te worden toegelaten?

Bosmans: "Vorig jaar hebben we onze 'code of conduct' bijgewerkt. Dat is onze overeenkomst met uitgevers, waar ze aan moeten voldoen om een PEGI-classificatie te krijgen. Hierin wordt bijvoorbeeld skin-betting in games verboden."

"Skin-betting vond zijn oorsprong op Steam. Dan krijg je voorwerpen uit willekeurige lootboxen, die je kunt verkopen om de opbrengst daarvan te gebruiken om elders op iets te gokken. Het is een vrij obscuur gegeven, maar het kreeg politiek veel aandacht."

"Een andere voorwaarde is dat games met lootboxen moeten laten zien wat de kans is dat je een bepaalde beloning krijgt. We vonden het belangrijk om daarmee aan beleidsmakers te laten zien dat er een industriestandaard wordt gehanteerd. Volgen gamemakers deze regels niet, dan krijgen ze geen PEGI-licentie en kan de game ook niet uitkomen in Europa."

Gamer.nl: In Nederland wilde de Kansspelautoriteit jaren terug streng optreden tegen lootboxen, maar na een verloren rechtszaak tegen EA staat dat beleid op losse schroeven. Hoe staat dat er nu voor?

Schenderling: "Een beetje flauw wellicht, maar dit gaat over een individueel lid en ik kan er niet iets over zeggen. Als je kijkt naar de ruimere politiek, dan vallen games onder de Europese regels en niet de Nederlandse gokwetgeving. Dat is ook logisch gezien games een internationaal publiek hebben."

"Op het moment wordt gewerkt aan de Digital Fairness Act (een Europees wetsvoorstel dat onethisch gedrag binnen games en andere digitale producten aan banden moet leggen, red.) waarbinnen dit onderwerp geheid aan bod zal komen. Wat ons betreft zijn videogames en gokken echt twee andere regels. Dit moet je bij het Europese consumentenrecht regelen."

Gamer.nl: Door PEGI staat op een gamedoosje dat een titel 18+ is, maar veel mensen kopen hun games digitaal. Er is dus geen boze winkelmedewerker die een jongen van 12 het doosje van GTA uit de handen grist. Kopen jongeren hierdoor vaker games die niet voor hun bedoeld zijn?

Bosmans: "We hebben geen aanwijzingen dat de transitie naar digitaal voor een kentering heeft gezorgd. En ik wil ook niet zeggen dat het digitaal heel makkelijk is geworden. Instellingen voor ouders zorgen ervoor dat kinderen games met een hoge rating niet zomaar kunnen downloaden en spelen."

"Bovendien is online vaak een creditcard nodig om een game te kopen, iets dat jonge kinderen vaak niet hebben. Er zijn natuurlijk altijd omwegen, maar die zijn ook te bedenken in winkels."

Gamer.nl: Als het over games gaat op bijvoorbeeld tv, dan gaat het vaak over bijvoorbeeld kinderen die teveel spelen of iets kopen met papa's creditcard. Voelt het alsof de industrie bij de algemene media vaak in de verdediging moet?

Schenderling: "Ik snap wat je bedoelt. Het hangt denk ik een beetje af van waar je naar kijkt. Nederland is over het algemeen meer gericht op negatieve zaken, want die triggeren meer. Soms is er morele paniek over anekdotische voorvallen. Wij proberen dan meer de discussie te voeren over de feiten in plaats van individuele gevallen."

"We kennen allemaal wel de krantenkoppen zoals 'kindje geeft duizend euro uit van papa's creditcard'. Maar ja, waarom heeft dat kind die creditcard? En er wordt dan ook zelden iets gezegd over het goede restitutiebeleid van onze leden."

"Laatst was er ook een onderzoek over een percentage kinderen dat spijt had van in-game aankopen. Maar toen wij langsgingen om te vragen waarom ze spijt hadden, bleek dat de onderzoekers daar niet naar hadden gevraagd. Dat maakt het lastig zulke verhalen in context te plaatsen. Ik ben zelf ook wel eens ontevreden met bijvoorbeeld een gekochte avocado. Zulke negatieve verhalen vind ik jammer, want de sector is een fijne broedplaats van technologie en creativiteit."

Bosmans: "Het is nu denk ik wel anders dan pakweg vijftien jaar geleden. Als men tegenwoordig kritisch is over games, dan wordt ook gezegd dat er 'veel positieve kanten zijn aan games'. Al vellen ze daarna vaak alsnog een oordeel, niet altijd gehinderd door kennis van zaken."

"Ik zal wel zeggen dat er langzaamaan een meer volwassen blik op videogames begint te komen. Als ik met Europese overheden spreek, is dat vaak met jongere mensen die zelf ook gamen. Die spreken met kennis van zaken. Dat heeft als voordeel dat ze zonder vooroordelen in het gesprek stappen, maar ze stellen daardoor soms ook pittige vragen. Dat is een goede ontwikkeling, het wordt serieus genomen."

©GMRimport

Gamer.nl: Ik kan me voorstellen dat jullie je alvast voorbereiden over de eerste ophef rond Grand Theft Auto 6.

Schenderling: "We kijken vooral uit naar het plezier dat de game gaat brengen. Vorige delen hebben in afgelopen jaren erg goed verkocht. We gaan verder wel zien wat het hier gaat brengen, we kunnen niet ingaan op specifieke gevallen."

Bosmans: "Ik heb geen glazen bol, maar het intrigeert me wel. Het debat over mogelijke schade van geweld in games is in de afgelopen jaren naar de achtergrond gedreven, maar ik denk niet dat het ooit helemaal zal verdwijnen. Maar ik weet ook niet of het in dit geval aan bod zal komen."

Gamer.nl: Wetenschappers lijken het ook eens te zijn dat geweld in games niet tot geweld in de echte wereld leidt.

Bosmans: "In Frankrijk was laatst een tragisch verhaal over een meisje van elf dat is doodgeschoten. De dader zou gefrustreerd door Fortnite naar buiten zijn gegaan. Heel even probeerde men de schuld aan videogames te geven, maar de Franse pers heeft dat quasi-collectief als onzin afgedaan. Dat vond ik wel een interessante ontwikkeling."

"Het verhaal is al zo triest, om dan een zondebok te gaan zoeken die op academisch niveau is afgeserveerd, tja. Het was bemoedigend om te zien dat het niet gebeurt."

Gamer.nl: Het valt op dat de leden van de VGFN vooral internationale uitgevers zijn. Op beurzen als Indigo merk je dat alleen Nederlandse bedrijven daar rondlopen en grote bedrijven daar weer niet zijn vertegenwoordigd. Waarom is er zo'n scheiding tussen de nationale en internationale gamesector van ons land?

Schenderling: "Dat is traditioneel zo gegroeid. Bij ons zitten uitgevers en platformhouders, de Dutch Games Association (DGA) richt zich op lokale uitgevers. Maar we werken veel samen. Zelf zit ik bijvoorbeeld ook bij de DGA."

"De samenwerking gaat steeds beter. In andere landen als Italië zie je overigens dat die twee delen van de industrie steeds vaker samenkomen."

Gamer.nl: In afgelopen jaren sloten de Nederlandse kantoren van onder andere Ubisoft, Activision, EA en andere grote studio's. Hoe komt dat?

Schenderling: "Het is een macro-economische ontwikkeling die niet alleen onze sector raakt. Overal is er nu motivatie om kosten te sparen. Bij onze sector komt daar ook nog eens de digitalisering bovenop. Dat heeft gezorgd voor een enorme verschuiving in werkgelegenheid. Zelf heb ik dat ook ervaren toen ik bij EA werkte. We hadden een mooi kantoor in Nederland en België dat werd verschoven naar andere plekken ter wereld."

"Nederland blijft wel een belangrijke plek voor gameontwikkeling: het is een industrie die moet meebewegen met de veranderende markt, maar daarbinnen zijn wij een broedplaats voor mooie creatieve ontwikkelingen."

GSC Game World heeft wederom een flinke patch voor Stalker 2: Heart of Chornobyl uitgebracht met meer dan 1200 verbeteringen en oplossingen voor bugs.

Patch 1.3 voert allerlei verbeteringen door aan de prestaties, gevechten en andere facetten van de game. Ook zijn er nieuwe scènes toegevoegd wanneer spelers sterven, zijn de gezichtsanimaties van NPC's verbeterd en is er een nieuw muziekthema voor Slag Heap bij nacht. Mutanten bewegen vloeiender en NPC's reageren nu beter op het geluid van voetstappen. De volledige patch notes zijn hier te vinden.

In Stalker 2: Heart of Chornobyl reizen spelers wederom af naar de Zone, een gebied rondom de Chornobyl Nuclear Power Plant waar straling voor allerlei mutaties zorgt. De game is sinds afgelopen najaar verkrijgbaar voor Xbox Series X en S en pc. Ook staat het spel op Xbox Game Pass. Stalker 2 kende op release wel bugs en andere technische mankementen. De ontwikkelaar bracht dan ook al meerdere patches uit om die weg te werken.

Dat de game is uitgekomen mag een klein wonder heten, want de ontwikkeling had wat voeten in de aarde. Het uit Oekraïne afkomstige GSC Game World heeft de werklocatie van werknemers meermaals moeten veranderen, terwijl diverse werknemers zich bij het Oekraïense leger voegden. Ook moest de ontwikkelaar dealen met het feit dat Russische hackers vroege versies van de game lekten.

Kamal van de Pol deelde een 7 uit in zijn review: "Stalker 2: Heart of Chornobyl is een melancholische en meeslepende shooter gemaakt in de meest bijzondere omstandigheden. De prachtige en tot de nok toe gevulde spelwereld gaat wel gepaard met frustrerende AI en grafische foutjes. Daarbij verschilt de ervaring in de kern niet veel van de voorgaande delen. Ondanks dat is Stalker 2 een game waar je uren in kunt stoppen. Hoe meer moeite je in het verkennen van de Zone steekt, des te meer het je oplevert."

Nintendo heeft de launchtrailer van Xenoblade Chronicles X: Definitive Edition uitgebracht.

De game komt morgen uit voor Nintendo Switch en heeft verbeterde graphics en nieuwe verhaalelementen - inclusief een nieuwe omgeving. Mensen die het spel voor 6 april via de Nintendo eShop aanschaffen (of de downloadcode die bij de fysieke versie van de game zit inwisselen) ontvangen als bonus een Exploration Support Pack. Dit bevat onder andere 100.000 credits, de Advanced Iron Knife als mêleewapen, de Advanced Storm Assault Rifle, diverse verbeteringen voor wapens en armor en een Survival-armorset.

Xenoblade Chronicles X verscheen oorspronkelijk in 2015 voor de Wii U en is net als de andere Xenoblade Chronicles-games ontwikkeld door Monolith Soft. Een uniek aspect aan de game ten opzichte van de andere delen in de rpg-reeks is dat spelers hier gigantische mechs besturen. Het verhaal en de spelwereld staan volledig los van de andere delen en kan dus door nieuwe spelers ervaren worden.

"We schrijven het jaar 2054", zo luidt de officiële synopsis. "Na een vernietigende, intergalactische oorlog zijn de mensen van de Aarde gevlucht. Als één van de overlevenden en bewoners van de New Los Angeles (NLA)-kolonie, moet je een nieuw thuis bouwen op de gevaarlijke planeet Mira. Strijd voor de toekomst van de mensheid in een open wereld met vijf gevarieerde continenten vol onbekende wezens – waarvan sommige reusachtig groot."