Op 16 februari 2002berichtte Gamer.nl voor het eerst over S.T.A.L.K.E.R.: Shadow of Chernobyl.Toen kenden we de game nog onder de naam Oblivion Lost, en er werd aangekondigddat we dit spel in het derde kwartaal van 2002 konden verwachten. Het is numaart 2007 en S.T.A.L.K.E.R.: Shadow of Chernobyl ligt dan eindelijk in dewinkelschappen.S.T.A.L.K.E.R. kent één van de meest bizarre ontwikkelingstrajectenvan het afgelopen decennium. Meer en meer features werden aangekondigd voordathet spel aan het einde van 2002 zou verschijnen. Maar de releasedatum naderde,en het werd duidelijk dat het nog wel eventjes zou duren voordat weS.T.A.L.K.E.R konden spelen. De ene na de andere feature werd geschrapt, en eengame die aan het einde van 2002 nog revolutionair zou zijn, werd steeds verderafgezwakt, terwijl andere games steeds meer zouden bieden. Na die vele jaren eneven zoveel geschrapte beloftes maakten de lyrische reacties langzaamaan plaatsvoor scepsis en wantrouwen. Al die tijd zijn er echter mensen geweest die hetvertrouwen in ontwikkelaar GSC Gameworld gehouden hebben. En ze hebben gelijkgekregen. Door een desolaat landschap dendert een truck over eenhobbelige weg. De bestuurder manoeuvreert het rammelende vehikel in het donkerdoor een onheilspellende onweersbui. Een plotselinge blikseminslag kleurt degrauwe hemel een fractie van een seconde wit, en met een ferme knal vliegt degetroffen vrachtwagen de modderweg af. Bij het ochtendkrieken bekijkt een mande hoop met lichamen die van de gecrashte truck afkomstig zijn. Hij ontwaartenig teken van leven bij één van de personen en brengt hem spoedig naar eenruimte waar deze geholpen kan worden aan zijn verwondingen. Dit in nevelengehulde mysterie is de aanzet tot je eerste stappen in The Zone.De gevonden persoon ben jij, de speler. Je bent met eenlijkentruck uit de binnenste, gevaarlijkste gebieden van The Zone gehaald. Mendacht dat je één van de vele personen was die sneuvelde door alle gevaren diedit gebied rijk is, maar wonder boven wonder ben je nog in leven. Op je PDAstaat één duidelijke boodschap: Kill Strelok. Hoe en wat is aan de speler omuit te vinden.De eerste momenten in The Zone voelen onwennig aan,surrealistisch haast. Na al die vele jaren ontwikkelingstijd is het daneindelijk mogelijk om het gebied rond de ontplofte kerncentrale van Tsjernobylte verkennen. In het verhaal van S.T.A.L.K.E.R. is deze centrale wederomontploft, nadat dit in 1986 ook al het geval was. Het gebied, dat geplaagdwordt door gemuteerde wezens, wordt streng bewaakt door het tot de tanden toebewapende leger. Onbevoegden worden desnoods met grof geweld weggejaagd. Desondanks wordt The Zone (de naam voor het gebied rondom deontplofte kerncentrale) overspoeld door hordes gelukszoekers. De zogenaamdestalkers zijn schattenzoekers, vaak met een crimineel verleden, die The Zoneafstruinen op zoek naar allerlei kostbaarheden. Ook zijn er rovers zonder enigeethische grenzen. Deze bandieten halen zonder pardon de trekker over. Destalkers daarentegen zijn in eerste instantie neutraal tegenover je. Vaak zulje samenwerken met andere stalkers, of klusjes van ze aannemen om beloningen teverdienen.Voordat er dieper in wordt gegaan op specifiekegameplay-aspecten is het van belang om eerst uit de doeken te doen wat hetalgehele concept van S.T.A.L.K.E.R. precies inhoudt. De game neigt zeer sterknaar de role-playing kant. Je kunt klusjes aannemen van een aantal personen inde spelwereld, waarvoor je dan beloningen krijgt. Bovendien heb je eeninventaris waarin je al je spullen opbergt. Hier kun je verscheidene wapens inkwijt, alsmede ammunitie, kleding, eten, healthpacks, artefacten en meer. Dezeartefacten, die je extra krachten zullen geven, zijn meestal afkomstig vanradioactieve verschijnselen. Deze verschijnselen, anomalies genaamd, zijn boven het landschap zwevendenatuurverschijnselen die je schade kunnen berokkenen. Dit kan in de vorm vaneen elektrische schok, vuur, een knal en meer. Voor deze dingen moet je dusuitkijken, maar de vijand kan er ook inlopen. Om dieper in te gaan op het role-playing element: je zultdingen kunnen kopen en verkopen aan handelaren, en je kunt je statistieken metobjecten verbeteren. Echter, het levelen is geheel weggelaten. Het succesvolbeëindigen van zijmi ies heeft dus weinig nut, behalve het verdienen vanobjecten. Wel traditioneel voor dit element zijn de vele dialogen. Hoewel zesoms niet al te diepzinnig zijn, kom je vaak veel te weten over The Zone enhelpt het om een geloofwaardige, levendige wereld te creëren.Deze geloofwaardige, levendige wereld is absoluut eengigantisch pluspunt van S.T.A.L.K.E.R.. Nee, het is zeker niet wat ontwikkelaarGSC Gameworld in het prille begin in de planning had: een honderd procentlevende wereld waarin een andere stalker het spel zelfs eerder uit zou kunnenspelen dan jij en waarin iedereen los van elkaar volledig zijn eigen gang zougaan. Maar in plaats van kritiek te hebben over wat het niet is, kan beter lofworden geuit voor wat het wel is. Want de wereld is nog altijd veel en veellevendiger dan vrijwel alle andere games op de markt. Soldaten patrouilleren,stalkers lopen rond en zitten zelfs gitaar te spelen bij een kampvuur,gemuteerde beesten zoeken hun weg en bandieten raggen erop los. Zo zul je somseen groep bandieten aangevallen zien worden door een roedel gemuteerde honden.En wanneer er bijvoorbeeld een ander persoon in de speelwereld wordtdoodgebeten door afzichtelijke beesten, wordt het lichaam vervolgensweggesleept door een hond. Deze wereld is absoluut geloofwaardig, en dat komt nietalleen door de briljante manier van interactie die alle levende wezens metelkaar hebben. Zo zijn er ook de fenomenale weerseffecten, die The Zonetransformeren in een huiveringwekkend geheel. Bij stormen zie je zand over degrond waaien, bij regenbuien kletteren de druppels op de grond en zul je bliksemflitsenaan de horizon zien. De volledig dynamische weercyclus (inclusief de wi elingtu en dag en nacht) is spectaculairder dan in alle games die tot nu toe zijnverschenen.Overigens is S.T.A.L.K.E.R. niet geheel een non-lineairegame. Je zult altijd een algemeen pad aanhouden dat je hoe dan ook dieper endieper in The Zone leidt. Je zult vrijelijk kunnen rondlopen, je kuntzijmi ies aannemen en je kunt zelf kiezen hoe je mi ies aanpakt. Maarverwacht geen pure non-lineariteit, zoals in free-roaming games. Dit istrouwens geen minpunt van de game. Vanwege het ontbreken van voertuigen ben jeeen aardig tijdje bezig met het doorkruisen van de omgeving en een leidraad isdan wel zo handig.S.T.A.L.K.E.R. speelt zich af op een unieke, sfeervollelocatie en is een combinatie tu en een role-playing game en een first-personshooter. De grote vraag waarop iedereen na al die jaren antwoord wil, is: hoespeelt het? Het speelt zeer goed. S.T.A.L.K.E.R. is uniek in het opzicht dathet een hardcore shooter is zonder een pure shooter te zijn. Dit vereist enigeuitleg. Ten eerste het hardcore-element. Je zult namelijk meer dan eens hetloodje leggen, en dan niet eens op de hoogste moeilijkheidsgraad. Wanneer je inde minderheid bent, kun je een rechtstreekse confrontatie wel op je buikschrijven. De vijanden zijn moeilijk te raken, zoeken dekking en proberen je teslim af te zijn. Hun kogels komen keihard aan en na een klein salvo van een machinegeweerof een shotgun-schot van dichtbij is het gameover. Dit voegt een positief element van uitdaging aan de game toe. Dan is er het tweede punt, namelijk dat het niet een pureshooter is. In vele andere FPS’en word je langs een pad geleid waarbij jevrijwel altijd de vijand moet neutraliseren om verder te kunnen. InS.T.A.L.K.E.R. is vaker het omgekeerde waar. Heel vaak is het slim om de vijandte vermijden. Een voorbeeld is hier op zijn plaats om precies toe te lichtenhoe S.T.A.L.K.E.R. in de praktijk aanvoelt. Eén van de mi ies in de game is het stelen van documentenuit een vervallen gebouw. Dit instituut wordt bewaakt door militairen. Eenmaal inde buurt van je doel scan je de omgeving met je verrekijker. Je ziet eendrietal soldaten die de poort van het door muren omringd gebouw bewaken. Aangeziendrie soldaten een te nemen hindernis vormen, sluip je naderbij en probeer jegerichte schoten op hun hoofd te plaatsen. Snel zoeken ze dekking, en de tenemen hindernis verandert plotseling in een hachelijke situatie. Want op tweetorens blijken ook vijanden te zitten die met ratelende machinegeweren jouw levenproberen te ontnemen. Na één van de twee met enkele schoten naar de anderewereld geholpen te hebben, blijft er nog altijd een overmacht over, die zichbovendien organiseert. Achter een dikke boom heb je een dekkingsplek, en in eenplotselinge ingeving sprint je weg van het groepje schietende soldaten en om demuur heen. Je springt door een gat in de muur en gaat via een raam het gebouwbinnen. Al sluipende neem je bezit van de documenten. Stilletjes sluip jeterug. Je gooit een granaat naar de bewaker bij de deur en vlucht razendsnel deandere kant uit om als een dief in de nacht weg te stuiven.Dit is een schoolvoorbeeld van hoe S.T.A.L.K.E.R. te spelenis. Het survival-aspect is zeer sterk aanwezig. Je zult meer vertrouwen op jeoverlevingsinstinct dan geleid worden door een drang om elke vijandonschadelijk te maken. Dit is wederom een unieke eigenschap die S.T.A.L.K.E.R.biedt. Het doel verwezenlijken kan op rambo-manier, maar het is vaak slimmer omenkele slimme sprintjes of wat sluipwerk te gebruiken. Het is geniaal hoe jeoverlevingsdrang en het telkens kiezen voor een andere aanpak door op desituatie in te spelen écht blijkt te werken. De vorm waarin het geheel is gegoten, is e entieel om deervaring nog indrukwekkender te laten overkomen. Eén ding staat als een paalboven water: S.T.A.L.K.E.R. is een zeer mooi spel. Ja, je kunt inderdaad ziendat de grafische engine niet meer het nieuwste van het nieuwste is. Dat wilechter absoluut niet zeggen dat S.T.A.L.K.E.R. daarmee gelijk een grafischachterhaalde game is. Want een engine is één ding, de manier waarop er met dieengine wordt omgegaan is een tweede. En dat laatste benadert perfectie. Deomgeving is zo ongelooflijk gedetailleerd en sfeervol ingevuld, dat je somsrond zit te kijken om van de details te genieten. Zoals reeds gezegd, zijnweerseffecten schitterend. Een eervolle vermelding gaat verder uit naar debelichting. De dynamische dag- en nachtcyclus zorgt voor prachtigelandschappelijke taferelen, en ook in gesloten omgevingen klopt de belichtinghelemaal. Het is een prestatie van formaat te noemen dat na al die jaren dezeengine nog steeds heel erg goed zijn werk doet.S.T.A.L.K.E.R. biedt bovendien een multiplayer modus. Ditmoet vooral gezien worden als een extraatje, aangezien de game draait om desingleplayer. Je kunt elkaar bevechten in Deathmatch,Team Deathmatch en Capture the Artifact,een soort Capture the Flag. Multiplayer in een shooter is altijd een gewenstetoevoeging, maar het gaat in het geval van S.T.A.L.K.E.R. toch primair om degigantische ervaring die je in je eentje in The Zone hebt.Ondanks alle positieve punten die S.T.A.L.K.E.R. eenijzersterke game maken, zijn er zoals altijd kanttekeningen te plaatsen. Wanthoe je het ook wendt of keert, het spel heeft te lijden gehad onder deellenlange vertragingen die het opliep. Het is te merken dat S.T.A.L.K.E.R.uiteindelijk af moest. Zo is er een niet al te uitgebreide introductie: jewordt meteen in het diepe gegooid zonder propere inleiding. Zo moet je zelfmaar uitvinden hoe alles zo’n beetje werkt. Dit is niet al te ingewikkeld, maareen uitgebreidere kennismaking met de verscheidene aspecten die de gameplay rijkis, zou de game goed doen en je meer thuis laten voelen. Een ander punt is hetontbreken van voertuigen. Wanneer deze besli ing werd genomen, was de game opzo’n wijze ontwikkeld dat voertuigen er goed inpasten. Wanner deze er danworden uitgehaald, heeft dat zijn consequenties. Het is op zich geen minpuntdat er geen voertuigen zijn, alleen je merkt wel dat je soms tamelijk langbezig bent met stukken lopen, en wanneer je dan moet backtracken om bijvoorbeeld de beloning van een zijmi ie op tehalen, kan dit wel eens gaan irriteren. Ondanks deze punten, die toch gemaakt moeten worden, isS.T.A.L.K.E.R. een fantastische game geworden. The Zone is een levendige,ongelooflijk sfeervolle en wervelend weergegeven geloofwaardige wereldgeworden. De gameplay, die bestaat uit een mix van role-playing elementen,schietactie en keuzevrijheid, staat als een huis. Games als S.T.A.L.K.E.R.komen niet vaak uit. Het mag waarlijk een uniek product genoemd worden in wathet doet op het gebied van gameplay. Mensen die op elke slak zout leggen zullenvast een aantal redenen hebben om S.T.A.L.K.E.R. af te schilderen als een ‘net-nietgame’. Deze mensen zien dan echter totaal over het hoofd wat S.T.A.L.K.E.R.allemaal wél te bieden heeft.