Met een ontwikkeltijd van zo’n tien jaar (we tellen SimCity Societies maar even niet mee) is het geen verrassing dat de gameplay bijzonder prettig aanvoelt. De tutorial die Maxis voor het gemak heeft bijgevoegd kun je als ervaren rot direct overslaan. De game voelt in heel veel dingen zo bekend aan dat je nooit, maar dan ook nooit je werkwijze grondig hoeft aan te passen. De nieuwe elementen die direct betrekking hebben op het bouwen in je stad zijn daarnaast zo goed bedacht en uitgewerkt dat je binnen luttele seconden begrijpt hoe het werkt.

Vertrouwd en toegankelijk

De verbeterde manier om je wegen aan te leggen is zo’n voorbeeld. Rechte stukken, ronde kronkelwegen, vierkante of ronde vormen, het gaan allemaal als vanzelf en zonder enige noemenswaardige problemen. De creatie van RCI-zones (Residential-Commercial-Industrial) is mogelijk nog eenvoudiger gemaakt en alle zones plakken automatisch aan de stoeprand van je zorgvuldig geplaatste wegen. Natuurlijk kent deze aanpak ook wat mindere kanten, zoals het niet kunnen aanleggen van zones voordat je wegen hebt gelegd (een aanpak die we in andere SimCity’s prima vonden werken), maar zelfs zonder deze mogelijkheid kunnen wij als oude, versleten stedenbouwers genieten van de pure eenvoud.

Iets vergelijkbaars gaat op voor het ongelofelijke detail. We hebben het er al eerder over gehad in onze previews, maar iedere keer als we een stad opstarten, valt onze mond weer open van verbazing en zien we weer wat nieuws. Neem nou onze aanvaring met de befaamde Teddybeer-bende die het nodig vond om een bank te overvallen. De politie was snel ter plaatse maar kon niet voorkomen dat de losgeslagen teddyberen alsnog de bank met kluis en al opbliezen. Het is bijna niet voor te stellen dat een game, die opereert op een dergelijk grote schaal en steden telt met honderdduizenden bewoners, dit soort details weet te brengen.  

Bovendien is de graad van detail niet nep en geregisseerd door een grafische engine die willekeurig wat beelden oproept. De sims leven echt, ze gaan naar school, ze gaan naar hun werk én je kunt ze volgen. Iedere bewoner en zijn of haar leven lijkt te worden berekend door de kunstmatige intelligentie. Winkels worden niet zomaar overvallen en files ontstaan niet uit het niets, alles heeft een oorzaak en dat komt doordat jouw sims ergens behoefte aan hebben. Of dat nu een ritje naar dat vervelende baantje in de bandenfabriek is of een enorme trek in een dikke, vette hamburger.

Een luisterend oor

Omdat alles berekend wordt, zijn veel van die behoeftes terug te zien in tabellen en informatiekaarten. De een is nog sneller op te roepen dan de ander. Leg je een weg aan, dan zie je zelfs direct waar de files zijn en kun je daar meteen op anticiperen. En bij de aanleg van je nieuwe bus- of tramlijn is het handig om te zien waar de wachtrijen het langst zijn, zodat je sims niet tot in de lengte der dagen bij het bushokje staan. Overigens is niet alles af te lezen in cijfers en statistieken, zoals bijvoorbeeld de ideale afstand tussen woon- en werkplek. Hierdoor zullen sims nog altijd bepaalde factoren hebben die je niet direct kunt beïnvloeden, wat juist zorgt voor wat meer charme en onvoorspelbaarheid. Sims luisteren niet altijd naar wat jij bedacht hebt, waardoor een stad die je vanaf het begin niet goed bouwt, heel snel kan verworden tot een gedrocht waar niemand wil wonen.

Door de zeer toegankelijke gameplay is de game ontzettend snel op te pakken en kun je jezelf al vrij snel richten op het leukste gedeelte van de game: het plannen en bouwen van steden die heel veel geld opleveren. Uiteindelijk geldt altijd, hoe groter de stad, hoe moeilijker het wordt om verkeer en diensten zoals de brandweer te leiden. Ergens kan dat frustrerend worden, vooral als je stad uitgroeit tot tweehonderdduizend bewoners en je straten zonder uitzondering vollopen. Iets wat gebeurt met steden van deze proporties.

De eerste scheurtjes

Maar het is vooral irritant omdat alles steeds meer ruimte nodig heeft. Vooral sociale voorzieningen zoals de afvalverwerkingsfabriek, je windmolenpark of het cruciale wegennet. De wegen zijn bijvoorbeeld erg belangrijk om je RCI-zones te laten groeien, terwijl je diezelfde standaard wegen met de ‘handige’ weg-upgrade-tool niet kan laten vervangen door dubbele hoofdwegen. Om die overzetting te maken, zul je al je oude wegen moeten verwijderen en vervangen door de betere versie. En dat is in dichtbevolkte gebieden waar al veel gebouwd is, bijna een onbegonnen klus. Zeker omdat in deze SimCity de stadsgrenzen niet ver uit elkaar liggen. De steden zijn zelfs zo klein dat je al na een paar uurtjes spelen alles zo goed als vol hebt gebouwd.

De kleine maps geven de game enerzijds zijn charme; je moet altijd ver vooruit plannen en moet vooral heel goed zijn in verbeteren een aanpassen. Anderzijds is het best saai en soms gewoonweg vervelend dat alle steden even groot zijn. Steden waar bijvoorbeeld veel grondstoffen te vinden zijn zouden bijvoorbeeld best wat kleiner kunnen zijn omdat ze per vierkante meter meer opleveren, terwijl steden waar alleen water en wind te vinden is, meer groeipotentie hebben om bijvoorbeeld ruimte te creëren voor RCI-zones en zo meer geld te verdienen.

Maxis zal vast verschillende redenen hebben om die ietwat kleinere maps te maken, zoals het waarborgen van de technische kant van het spel. De belangrijkste reden is waarschijnlijk die van de overkoepelende regio met bijbehorende specialisatiesteden. Beide zijn gemaakt met de gedachte om zowel on- als ofline te spelen, maar het is de soms haperende uitwerking van de regio die een stokje steekt voor deze diepere laag van gameplay. De regio is in de eerste instantie bedoeld om steden elkaar te laten versterken door onderling te delen in sociale voorzieningen als brandweer, afvalverwerking en stroom. Op het eerste gezicht werkt dit aardig. Je kunt bijvoorbeeld eenvoudige zaken delen zoals politiewagens of overbodig water en regionale spoorlijnen aanleggen voor extra bezoek van toeristen en arbeiders, zowel in regio’s die je in je eentje runt of samen met andere online spelers.

Niet zo globaal

Helaas is er, zodra iemand zijn stad afsluit, geen echte verbinding meer tussen de steden. Je steden genereren niets meer als je niet met ze speelt waardoor het handelen in je regio in een klap zeer beperkt is. Je kunt nu eenmaal niet verwachten dat iedereen in je regio altijd maar online is en voor je klaarstaat. Dit betekent concreet dat je niet de hele tijd grondstoffen binnenkrijgt van je medespelers of van de steden die je niet op dat moment bestuurt in de singleplayer. Hierdoor wordt het ondanks Maxis’ verwoede poging niet één groot gebied waar alles elkaar naadloos ondersteunt. Je moet maar afwachten of andere spelers elkaar helpen en in het geval van een offline stad moet je alsnog de hele tijd via handelsgebouwen spullen im- en exporteren op de globale markt. Een globale markt die wij overigens nog niet aan het werk hebben gezien, wat komt doordat Electronic Arts het nog niet geactiveerd heeft.

Gelukkig zorgen de verschillende specialisaties wel voor die broodnodige extra laag die jouw steden interessant moeten houden. Kies je bijvoorbeeld voor het makkelijke geld van olie of erts met als gevolg dat je stad volledig ten onder gaat aan smerige dampen en een zieke bevolking of ga je liever direct voor een schone industrie met processorchips die heel veel geld kosten om te ontwikkelen, maar je uiteindelijk wel een veel gezonder klimaat opleveren? De specialisaties zijn een welkome toevoeging op de al bestaande manier van je stad bouwen, omdat ze allemaal een iets andere aanpak vergen bij het inrichten van je stad. Hierdoor voorkomt de game dat je iedere keer hetzelfde doet in het zogenaamde ‘middenstuk’ van de game.

Tot slot zijn er dan nog de Grote Projecten. Gigantische bouwwerken zoals een vliegveld dat vooral  veel extra’s opleveren, als toeristen en energie. Deze projecten krijg je echter niet voor niets en kosten bijna letterlijk alles wat een regio kan produceren. Ze vragen bovendien veel economische offers van alle steden in diezelfde regio. Het klinkt als die ideale manier om spelers te dwingen samen te werken, maar na onze periode in SimCity is daar weinig van terug te zien. Een reden zou kunnen zijn dat gamers gewoonweg niet voldoende tijd aan een stad besteden, waardoor regio’s rap zonder grondstoffen komen te zitten. Wie geen zin meer heeft om een, misschien wat slecht geplande stad, verder te onderhouden, kan gaan wanneer hij wilt. Vervolgens valt diezelfde stad stil binnen de regio en kunnen andere spelers een bouwproject op grote schaal gelijk vergeten.

Een goed begin...

En dan hebben we natuurlijk ook nog de serverproblemen. Bijna alle online games hebben hun portie lanceerbugs gehad, maar SimCity tilt het naar een hoger niveau en presteert het om bijna iedereen op te zadelen met belachelijke laadtijden en soms helemaal geen spelplezier. We zouden makkelijk aan deze problemen voorbij kunnen gaan als je de game ook zonder online functies zou kunnen spelen. Helaas is dat niet het geval en moet je verplicht een server kiezen om überhaupt een stad te bouwen. Het maakte de lijst aan klachten op diverse sites lang, héél lang.

En geheel terecht overigens. Neem nou het voorbeeld van de server die we bij aanvang gekozen hadden. Twee dagen na de lancering wilden we verder met een stad die net lekker begon te lopen. Vanwege een slechte verbinding werden we alsnog gedwongen om een andere te kiezen, waardoor we weer helemaal opnieuw konden beginnen. Daarnaast hebben we nog niks gezien van de eerder genoemde global market, evenals de beloofde challenges en online leaderboards. Deels zal dat komen door de slechte servers, alsook omdat de eerste challenges pas over een paar weken plaatsvinden. Waarom worden die niet eerder aangezet, even daargelaten dat de servers het niet zouden doen? Online steden bouwen en samenwerken aan iets groots is toch waar de makers zo hard om riepen.

Het is representatief voor het gevoel dat Maxis oproept met SimCity. Er is veel beloofd, maar lang niet alle beloftes zijn ingelost en sommige ontwerpkeuzes zijn ronduit vreemd te noemen. Aan de andere kant genieten we met volle teugen van het ouderwets bouwen in een spiksplinternieuw jasje, die sterke kant van de game waarin je jezelf zo makkelijk voor uren en uren verliest.