Het begin van het einde is spectaculair. In het besneeuwde Frysborg maken profe or Layton en zijn collega Sycamore een diepgevroren meisje wakker uit haar coma. Deze deerne wordt prompt ontvoerd door een criminele organisatie, wordt na een wilde achtervolging met zeppelins weer gered en gaat met Layton en co op zoek naar de geheimen van de eeuwenoude beschaving van de Azran. En op dat punt in het spel heb je pas zo’n 15 tot 20 van de 150 puzzels erop zitten.
In De erfenis van de Azran bereikt de Profe or Layton-serie zijn climax, wat betreft zowel het plot als gameplay. Layton heeft inmiddels meer weg van een gedistingeerde Indiana Jones dan van Sherlock Holmes, hij redt niet slechts een dorp of stad maar de hele mensheid en daarvoor reist hij naar alle uithoeken van de wereld. Behalve het laatste deel van een trilogie - weliswaar een prequel op de eerste trilogie – is dit naar verluidt dan ook het laatste deel waarin de profe or de hoofdrol speelt.
Groots afscheid
De reeks puzzelspellen begon in 2008 gemoedelijk met een mysterie in een pittoresk dorpje waar Layton en zijn leerling Luke in de Laytonmobiel naartoe tuften. Voor puzzelliefhebbers was het een verademing om zoveel breinbrekers voorgeschoteld te krijgen in een mooie, idyllische wereld gevuld met excentrieke personages. Maar ondanks zijn galante voorkomen raakt de geliefde archeoloog jaarlijks fans kwijt aan nieuwerwetse (en, vooruit, soms originelere) spelletjes. En dus, in plaats van stilletjes in een niche te geraken, neemt hij nu groots afscheid.
Kennis van eerdere delen, en zelfs van de film Profe or Layton and the Eternal Diva, maakt de ervaring absoluut een stuk leuker en begrijpelijker. De vaart en actie aan het begin van het spel, nemen overigens wel af. Spelers die rustige pa ages en voortkabbelende bijverhalen kunnen waarderen, komen ook aan hun trekken. Hierdoor is het overkoepelende plot wi elvallig, soms raakt het de rode draad kwijt en daarmee verslapt de spanning. Maar wie wil nu niet weten hoe het gaat met al die andere bekende personages, zoals de immer rennende detective Grosky? En waarom is Emmy in de tweede trilogie niet langer Laytons a istent?
Bekende puzzels, nieuwe antwoorden
In de eerste paar uur lijkt het aantal puzzels wat summier, bovendien zijn ze nog niet heel uitdagend. Dan blijkt dat je met die raadsels slechts hebt warmgelopen voor de ma a variabele hersenkrakers die je weer vele avonden, weekenden of treinritten zoethouden. Waar voor het verhaal geldt dat voorkennis onmisbaar is, is dat hier juist een nadeel. De fervente Layton-speler heeft inmiddels al tu en de 600 en 1000 puzzels opgelost. Op een gegeven moment weten nieuwe puzzels dan niet echt meer te verra en. Het zijn veelal variaties op bekende genres: schuifpuzzels, strikvragen, logische raadsels, routes bepalen etc.
Als je het genre herkent, weet je sneller waar je het antwoord moet zoeken. Een sturende strikvraag? Dan is het antwoord juist super simpel. Binnen die genres is wel veel ruimte voor variatie: de puzzels zijn zelden exact hetzelfde, de antwoorden nooit. Een echte puzzelaar zal zich daarom toch wel vermaken. Des te meer omdat elke puzzel er weer uniek uitziet en van een eigen mini-animatie is voorzien. Het ontsluiten van die animatie – een soort kleine pop-up-boek-achtige schilderijtjes - is al beloning genoeg.
Heimwee naar vroeger
Sowieso is De erfenis van de Azran grafisch prachtig. Het 3D-effect is minder opdringerig dan in het vorige deel. Voor- en achtergronden lopen in elkaar over en de vormgeving neigt meer naar de kla ieke 2D-stijl van de oude Layton-games. Elke straat en elk bos leeft, door de fantasievolle architectuur, de markante inwoners en door kleine bewegende details. Ook als het uitpluizen van een omgeving met het vergrootglas geen grote resultaten oplevert, is het leuk om al die details te vinden. De wereld van Layton blijft ondanks grootse avonturen een onschuldige heimwee-naar-vroeger plek om veilig te ontdekken.
De Laytonesque sfeer wordt weer versterkt door de heerlijke, typische orkestrale muziek met snaren en natuurlijk de accordeon. Die muziek is als vanouds heel treffend, zij het niet heel vernieuwend. De Layton-games worden daarnaast sinds De doos van Pandora gelokaliseerd en destijds wrongen de Nederlandstalige stemmen: Profe or Layton klonk altijd belerender in ABN dan in het Brits. De voice-overs werden in de loop van de serie echter beter én het went. Ook in dit deel klinken de Nederlandse voice-overs soms net te gepolijst, maar zeker de stemmen van de hoofdpersonen zijn uitstekend.
Strategisch tuinieren
Uiteraard heeft de koffer van Layton enkele mini-games ter afwi eling van de lo e puzzels. Als Mode-adviseur moet je met verscheidene kledingstukken outfits op maat maken. Dat klinkt een beetje suf, maar is best een opgave. Je fashion victims hebben hele specifieke wensen en veel acce oires moet je eerst nog zien te vinden tijdens je reizen. In de Notenroller krijg je (snel steeds moeilijker wordende) parkoersen waarin je een eekhoorn moet helpen met, zoals de naam al aangeeft, het rollen van zijn walnoot. Deze lijkt op een complexere versie van de auto-minigame uit het allereerste spel. Persoonlijke favoriet is de Bloementuin waarin je door strategisch te tuinieren een kettingreactie veroorzaakt. Alledrie leuke spelletjes op zich.
Naast deze mini-games kan de speler weer souvenirs verzamelen voor de persoonlijke collectie van Layton. En het spel heeft een nieuwe StreetPa -functie waarbij spelers uitdagingen maken voor elkaar die doen denken aan hidden object-games. Je selecteert drie objecten die je zelf bent tegengekomen in de spelwereld en draagt een ander op ze terug te vinden. Aanvankelijk is dat niet erg uitdagend, maar dat wordt het mogelijk wel wanneer veel spelers alles hebben ontdekt. We kunnen ons voorstellen dat het dan best een karwei is om je te herinneren waar die ene vierkante klok hing. Het is een leuke manier om fanatiekelingen te belonen en om de spelduur nog te rekken.
Want hierna is het gedaan met de avonturen van Layton. Althans, met Layton als hoofdpersoon van deze spelserie. Het al aangekondigde volgende deel lijkt er heel anders uit te gaan zien en lijkt zeker niet te draaien om het wel en wee van de profe or en Luke. Mogelijk krijgt het duo nog een film, en we kijken natuurlijk met smart uit naar Profe or Layton vs. Phoenix Wright: Ace Attorney. Maar voor nu is het vaarwel Hershel, als we je na al die jaren zo mogen noemen. We blijven achter, een beetje verdrietig, met mooie herinneringen aan een echte heer. En de behoefte om toch weer eens dat allereerste deel uit de kast te halen.