Risk is altijd een apart spel geweest. Vreemd genoeg heeft het mealtijd wel weten te boeien. Het maakte niet uit hoe weinig land eentegenstander nog over had nee, nee, ik maakte ze gewoon net zogenadeloos af als de anderen. Europa Universalis III lijkt veel opRisk, maar toch laat de game me met een ander gevoel achter.

Er is niets mis met real-time strategy. Sterker nog, het is een vanmijn favoriete genres, op (MMO)RPG's na. Dus in beginsel zou ik dit eengeweldige game moeten vinden, maar iets klopt er niet.

In EUIII krijg je de mogelijkheid om enkele scenario's na te spelen, ofzelf een scenario, dan wel een tijdsperiode te starten. Je kunt elk landuitkiezen om mee te spelen, afhankelijk alleen van het feit of dezelanden ontdekt waren in de tijdsperiode waarin jij wilt spelen.Nagenoeg elk land is te kiezen, verspreid over een tijdsperiode vanbijna 400 jaar. Je zou in feite met Portugal kunnen spelen rond 1492,het jaar waarin Columbus Amerika ontdekte, en er voor zorgen dat deandere landen juist helemaal niet in de buurt komen van jouw nieuwekolonie. Zo kan je er voor zorgen dat bijvoorbeeld heel Amerika Spaansgaat spreken en niet Engels, of juist een land vol moslims wordt omdatje de Christelijke religie niet wilt aanhangen.

EUIII is dus heel uitgebreid. Er zijn veel technologieën die je kuntonderzoeken evenals 'ideeën' die jouw natie op zich kan nemen. Een ideewil in dit geval zeggen een ambitie van jouw land. Een ambitie isbijvoorbeeld het ontdekken van de Nieuwe Wereld, een sterke militairemacht opbouwen, of juist een enorme handelsnatie vormen die het op zee of juist op het land goed doet. Je kunt verschillende ideeënhanteren, dus uiteindelijk kom je wel op een balans uit. Experimenterenmet de ideeën blijft echter leuk.

Geloofsovertuigingen kunnen aangepast worden, evenals regeringsvormen,en je kunt de paus vereren of juist uitkauwen. Je kunt het heilige Roomse Rijk als vriend of als vijand nemen, handel vrijlaten of doorde overheid laten controleren en de tolerantie tegenover anderegodsdiensten aanpa en. Alles kan, en dat is zeker een goed punt!

Dit is mijn eerste EU-game, dus mi chien ben ik er niet aan gewend,maar de gameplay is iets anders dan ik verwacht had. Het doet me denkenaan de wereldkaart van Rome/Medieval II Total War. Je verplaatst jetroepen, geeft de opdracht om nieuwe gebouwen te bouwen en verovertweer een landje. Echter, in tegenstelling tot de wereldkaart uit deTotal War-serie, zul je deze in EUIII nooit verlaten. Gevechten wordenniet in mooi 3D uitgebeeld maar worden statisch van bovenafweergegeven. Ook is de wereldkaart van EUIII niet turn-based. Dat wilzeggen dat de tijd gewoon rustig door blijft tikken en er niet om debeurt gehandeld wordt.

Dit is ook meteen een van de dieptepunten van de game. In tijd vanvrede zul je lekker snel door de tijd heen willen vliegen om jeschatkisten te spekken en snel dat ene gebouw te bouwen, of dat ene(ei)land te koloniseren. Als er dan uiteindelijk oorlog uitbreekt, zouje de timer rustiger of zelfs op pauze willen zetten, zodat je op ademkunt komen en het land en de provincies kunt bekijken voordat je jouwstrategische zet doet.

Dat het een beetje anders speelt is juist goed, dat is leuk eninnovatief. De landkaart kan in verschillende 'views' gezet worden.Hierdoor kun je bijvoorbeeld beter de heersers van de verschillendelanden zien, of zie je wat voor soort terrein (heuvelachtig of plat) erin de verschillende landen aanwezig is. Een grote schat aan informatiestaat er tot je beschikking die in tabbladen is verwerkt. Zo kun jeprecies zien wat er goed, en vooral ook wat er slecht gaat in je land.Is er een risico voor opstanden? Of kun je de belastingen toch gewoonverhogen? Welk geloof is het meest gewenst in jouw land, en welkegeloof absoluut niet? Hoe sta je tegenover de paus en het heilige Roomse Rijk? Alles is te vinden in deze tabbladen, waardoor je er infeite nooit alleen voor staat.

Helaas kun je ook teveel informatie geven, en daar had ik wel eenbeetje last van bij EUIII. Er is zo ontzettend veel informatie dat ergegarandeerd een punt komt in het spel waarbij je niet meer weet wat jeer mee moet aanvangen. Tegelijkertijd werkt de interface niet altijdeven makkelijk. Een voorbeeld: in het spel krijg je inkomsten (logisch)en geef je dus ook dingen uit. Inkomsten komen maandelijks enjaarlijks. De maandelijkse uitgaven worden voornamelijk in onderzoekgeduwd en slechts een klein deel van het geld gaat in de schatkist. Du tel dat je maar een dukaat of twee, drie in het begin van het spel permaand zult ontvangen met een land van gemiddelde grootte. Jaarlijks zetje dan weer een dukaat of 30-60 om, waardoor je weer even de financiënhebt om een provincie wat op te leuken.

Het probleem komt echter bij het uitgeven van je maandelijkse geld aan onderzoek. Het systeem daarvoor lijkt heel duidelijk, maar vaak verwardehet me teveel. Voor elk onderdeel van het onderzoek wordt een apartebalk getoond. Bestuur, handel, militair, wapenonderzoek, etc. Het heeftallemaal netjes een eigen balk. De achtergrond is rood, en devooruitgang is een groene balk die daar dwars doorheen loopt. Dat is opzich al heel verwarrend, want je blijft het idee houden dat die groenebalk het maximale uitgeeflimiet is, en zo blijf je de sliders maarverplaatsen, terwijl het eigenlijk niets uitricht. Telkens weer maakteik diezelfde fout, en dat begint te storen. Miniem punt, dat weet ik,maar het onderzoek cherm is hierin geen uitzondering.Het handel cherm is net zo vreemdsoortig. Je komt terecht op eenhandel cherm als je een van je provincies selecteert. Je ziet dan eenlinkje staan naar het handelscentrum voor die provincie, vaak deprovincie waar de hoofdstad ligt. Hier kun je handelaren op af sturendie de zaakjes van andere handelaren over kunnen nemen en mogelijkzelfs een monopolie op kunnen richten. Het klinkt heel mooi, maar hetkomt vaak neer op net zo vaak blijven klikken op die handelaren tot jejouw monopolie hebt. En dan is het, in versnelde tijd, wachten tot jehet weer kwijt bent. Dat is meestal binnen een minuut of drie gebeurd.

Het kan op momenten nog erger. Het sturen van kolonisten naar een anderland om dit over te nemen is soms net zo frustrerend als de handelaren.Het ene eiland heeft met twee ladingen kolonisten genoeg om een stad tevestigen. Het andere heeft er minstens tien nodig. Alsmaar klikken opde beschikbare kolonisten om ze te sturen, om vervolgens 100 dagen tewachten (tijd versnellen joepie) en ze dan weer geen resultaat te zienbehalen. Vervelend soms dus.

Het uitbreiden van steden is ook lastig, aangezien dit eigenlijk alleenmaar kan door te wachten. Daarvoor koop je natuurlijk geen spel,om te wachten ga je wel naar de huisarts of neem je een trein. Devoldoening die het echter geeft om een goedlopende provincie opgezet tekrijgen en de doekoe’s naar binnen te zien stromen, is enorm.Voornamelijk omdat het zoveel moeite kost.

Dan zijn er natuurlijk nog de legers en vloten die je kunt maken. Bovenin het scherm staat je militaire reserve weergegeven. Een groep stevigemanskerels die je tot soldaten kunt trainen. Zolang je een reserve hebtkun je soldaten blijven maken. In de loop van de jaren en de groei vande bevolking, krijg je een grotere reserve. Landtroepen worden introepen van 1000 man gerekruteerd en schepen worden per stuk gemaakt.Door schepen of landtroepen aan dezelfde groep toe te wijzen, creëer jeregimenten die je vervolgens kunt gebruiken om landen binnen te vallen.

Het is leuk om een lading troepen te sturen naar een land, devijandelijke troepenmacht te verslaan en het overgenomen land teonderdrukken, uit te moorden of te annexeren. Het is wel enorm jammerdat het niet zo intere ant is om je troepen in actie te zien. Er isgeen mogelijkheid om ze zelf te besturen en in feite kijk je alleenmaar naar nummertjes die in aantal minder worden. In andere woorden:het uitzicht is saai en dat je geen invloed kunt uitoefenen is eengrote mi er in mijn ogen.

De vloten en legers kunnen uitgerust worden met leiders die een bonusgeven aan de troepen. Naast leiders zijn er ook verkenners die alsleider kunnen functioneren. De verkenners maken het dan mogelijk omonbekende, en dus nog niet verkende, gebieden eindelijk eens te bezoeken.Het sturen van kolonisten naar verkende gebieden levert je nieuw landop, dus verkennen is nooit een slecht idee!

Verdere diplomatieke verhoudingen die je kunt ondergaan met landenbestaan vaak uit het wel of niet verklaren van een oorlog, het opwerpenvan embargo’s voor handelaren, koninklijke huwelijken, geld geven ofeisen, etc. Het gebruikelijke dus.

Het is lastig om een waardeoordeel te verbinden aan EUIII. Ik heb me erheel goed mee geamuseerd. De instapdrempel is hoog, voornamelijk omdatveel onduidelijk blijft en de tutorial nu niet echt briljant goed weette helpen. Jouw natie zien groeien is echter wel heel tof, en degeschiedenis daadwerkelijk een andere draai geven is erg leuk. Zelf benik een spel begonnen met Utrecht, een enkele provincie in deNederlanden, waarmee ik uiteindelijk half Frankrijk had afgesnoept ende VS helemaal in mijn bezit waren. Dat geeft toch wel een heel goedgevoel.

De vele mankementjes, de niet te geweldige grafische capriolen, en deoverdadige en soms onduidelijke informatie maken de game geen topper.Maar wel zeker leuk om te spelen. In hoeverre je dit leuk vindt, ligtuiteindelijk aan je eigen smaak en liefde voor strategiespellen. EenRisk-speler kan hier zeker op los gaan!