Stel je voor: je loopt door een koloniale nederzetting in het jaartal 1701. Je verwacht mi chien gehaaste, nurkse mensen, temidden van krakkemikkige hutjes en grote vuilhopen in de druilende regen. Niets is echter minder waar. Het weer is prachtig, met een zonnetje dat je op je huid voelt schijnen. Mensen lopen lachend door de straten, dansen in het bos en groeten elkaar hartelijk. De was wappert aan lijntjes in de wind en kinderen huppelen tu en de bomen door. Een fanfare paradeert door de straten, en de mensen snellen aan om het muziekgezelschap toe te klappen. Dames en heren, een warm welkom graag aan Anno 1701, het meest gezellige en zonnige computerspel dat op uw beeldscherm mogelijk is.
Het liefst wil ik gelijk al beginnen met mijn lofzang, maar eerst moeten we even de droge feitjes behandelen. Anno 1701 is een stedenbouwgame die zich, het kan ook niet anders, in het jaar 1701 afspeelt. In de derde telg van de reeks (na respectievelijk 1602 en 1503) vaar je uit naar het Caribische gebied om aldaar een succesvolle nederzetting te runnen in opdracht van de koningin. In het begin wonen er alleen de laagste kla e bewoners (pioniers) in je dorp. Deze mensen wonen in simpele houten huisjes en hebben slechts gemeenschap (door middel van een dorpscentrum) en eten nodig. Je begint met een warenhuis, dat goederen ophaalt van de verschillende gebouwen, en om in de basisbehoeften van je burgers te voldoen bouw je een dorpscentrum, vi ershuisjes en jagershutjes. Ook houthakkers zijn in het allereerste begin van groot belang, voor het neerpoten van de simpelste gebouwen. Geld krijg je door belasting te heffen. De belastinginkomsten hangen af van het aantal mensen dat in je nederzetting woont en de hoogte van het tarief.
Hoe meer mensen er in je nederzetting wonen, hoe meer belasting je kunt heffen en hoe meer consumptiegoederen je moet produceren om de bevolking in hun behoeften te bevredigen. Je kunt dus zelf de hoogte bepalen van deze heffing, maar als je veel geld van de mensen vraagt, willen ze in ruil daarvoor ook hun behoeften bevredigd zien. Het komt er dus op neer dat je allerlei productieketens opzet om het je burgers zoveel mogelijk naar de zin te maken, zodat je zoveel mogelijk belasting kunt heffen. Als je dit goed doet, zul je uiteindelijk consumptiegoederen en productiegoederen in overvloed produceren en ook nog eens dikke belastingwinst maken. Voordat je tot dit stadium komt, is er echter nog een lange weg te gaan.
Uiteraard bouw je geen succesvolle nederzetting op met primitieven in houten hutjes, ondersteund door houthakkers en vi ers. Hier is veel meer voor nodig. De bewoners van je nederzetting kunnen namelijk stijgen in kla e. Door ze van een kerk en stof te voorzien (dat laatste produceer je door schappenfokkerijen en een wever te bouwen), kunnen ze stijgen tot de kla e van kolonist (settler). Door de kolonisten van alcohol, tabak en een theater te voorzien, worden ze burgers (citizens). Hierna zijn er nog de kla en van merchants en aristocrats, maar voordat je deze bereikt hebt zul je chocolade, lampenolie, ivoor, juwelen en allerlei andere luxegoederen moeten produceren.
Het speelveld in Anno 1701 is verdeeld in allerlei eilanden en veel goederen kun je dan ook niet op je begineiland produceren. Zo kan het zijn dat de grond bijvoorbeeld niet geschikt is om tabak op te verbouwen. Je kunt andere eilanden koloniseren om daar productieketens op te zetten, waarna je handelsroutes start om goederen tu en de eilanden te laten verschepen. Zo ontstaat er een situatie waarbij je oorspronkelijke nederzetting uitgroeit tot een steeds groter wordende stad met steeds rijkere inwoners. Deze inwoners worden vervolgens door allerlei schepen vanaf de vele eilanden voorzien van luxe goederen. Uiteraard zijn er ook productiegoederen, zoals in het begin hout en gereedschappen, maar later bijvoorbeeld ook stenen en marmer.
Hoewel Anno 1701 hoofdzakelijk om het economische aspect gaat, zit er ook een militair aspect in. Heb je eenmaal een succesvolle economie opgezet, dan zal dit onderdeel van de game een grotere rol gaan spelen. Je kunt wapens en kanonnen produceren, en zo oorlog chepen, wachttorens en allerlei soorten soldaten maken. Als je eenmaal genoeg vertrouwen hebt in je militaire capaciteiten, kun je tegenstanders de oorlog verklaren en hun rijk vernietigen.
De apengod is boos!
Anno 1701 bevat scenario’s, continuous play en multiplayer. De scenario’s zijn opdrachten met een verhaal. Zo moet je bijvoorbeeld een kwakkelende bestuurder helpen om zijn nederzetting te laten floreren voordat de koningin komt, of moet je een schat stelen bij de apengod, waarna je zijn vloek met de hulp van de indianen moet bezweren. De scenario’s zijn erg vermakelijk en stiekem had ik er nog wel een paar willen spelen. Met de tien scenario’s die de game rijk is, ben je alleen al vele uren bezig.
Dan is er ook nog continuous play, waarbij je zelf de grootte van de map, de moeilijkheidsgraad, het aanwezig zijn van rampen (tornado’s aardbevingen, vulkaanuitbarstingen) en ga zo maar door kunt instellen. Met deze speelmodus kun je letterlijk tientallen uren bezig zijn, om zo je oorspronkelijke nederzettinkje met pioniers om te bouwen tot een metropool vol met aristocraten. Je kunt in deze speelmodus vrede sluiten of oorlog voeren met vreemde culturen (zoals indianen, Indiërs, piraten, Azteken en meer) en ook met medekolonisten. De echte verslaafde zal niet rusten voordat hij het gehele speelveld overheerst en zijn aristocraten overal te vinden zijn. Multiplayer is praktisch gezien continuous play, maar dan over internet of via LAN. Het is dus zeer geschikt om met vrienden of bekenden te doen, maar zeker niet voor even tu endoor. Gelukkig kun je ook de multiplayergames opslaan.
Zoals al bleek uit de introductie, gaat dit alles gepaard met een werkelijk fantastische grafische presentatie. Vergeet de 2D graphics van de vorige twee delen, dit is een gloednieuwe 3D engine, en wat voor één! Superlatieven schieten tekort om de schoonheid van de game te beschrijven. Eigenlijk zou je tijdens het spelen gewoon eens een paar keer moeten inzoomen en opletten wat er allemaal in je stad gebeurt. Als de pest je nederzetting teistert, krioelen ratten tu en de huizen door, rennen zieke mensen chaotisch rond en komen de dokter en de pater de ziekte bezweren. Bij brand rennen de burgers naar je plein en vormen ze een keten waarmee ze met emmers het vuur proberen te doven.
Maar ook als er geen rampen voorkomen, blinkt de game uit in details. Je ziet schapen rond grazen, kinderen huppelen en spelen en stelletjes knuffelen. Wanneer je met de voorsteven van je schip de golven doorklieft, zwemmen dolfijnen met je mee en springen deze zo nu en dan voor de boeg het water uit. Anno 1701 is een game met een grafische schoonheid die ik nog niet eerder heb mogen ontdekken in strategische titels. Buiten dat alles technisch perfect is, zijn het vooral de details die het hem doen. Je voelt de liefde die de ontwikkelaars in de game gestopt hebben, het straalt van het scherm af. En als je dat voelt, dan weet je dat het goed zit.
Want buiten het indrukwekkende grafische deel van de game, is de gameplay dik in orde. De balans, mi chien wel het belangrijkste van een dergelijke game, voelt goed aan. Wanneer je moeite doet om je burgers naar een hogere kla e te doen stijgen, zul je tijdelijk verlies maken met het opzetten van productienederzettingen op andere eilanden. Wanneer echter de handelsroutes hun vruchten beginnen af te werpen, zal dit verlies snel vergeten zijn en zullen je rijker wordende burgers hun belastingcentjes gewillig naar jouw rekening overmaken. Het risico dat met grote investeringen gepaard gaat, betaalt zich zo dubbel en dwars terug. Met name in multiplayer en bij de hogere moeilijkheidsgraden van continuous play is het van levensbelang om je bewoners zo snel mogelijk in kla e te laten promoveren, om zo een economisch en daaruit voortvloeiend militair overwicht te creëren.
Het geeft heel veel voldoening om je oorspronkelijke nederzetting vol te stampen met huizen, waarin zeer tevreden bewoners van een hoge kla e zitten, die zorgen voor gigantische belastinginkomsten. Vele schepen varen af en aan met honing, tabak, alcohol, eten en kleren om zo je bewoners te laten baden in luxe. Een andere nederzetting is volgebouwd met tientallen tabaksplantages, suikerrietplantages, slachterijen, wevershutten en ga zo maar door. En ondertu en staat de winstteller op plus duizend en zit jij achterovergeleund te kijken naar de prachtige details die de game rijk is. Hoewel je op de hogere moeilijkheidsgraden veel minder achterover kunt leunen, is het toch aan te bevelen om zo nu en dan een close-up kijkje te nemen in je stad, anders zou je de ontwikkelaar echt tekort doen.
Geen enkele game is perfect en ook Anno 1701 dus niet. Er zijn twee minpuntjes die niet ongenoemd kunnen blijven. Het eerste punt is het gebrek aan tabellen. Als je een serieuze poging wil wagen om je bevolking naar een hogere kla e te tillen, dan wil je bijvoorbeeld weten hoeveel chocolade en hoeveel lampenolie je nodig hebt. Nu bouw je op de gok een (groot) aantal producenten van bepaalde goederen, zonder dat je weet hoeveel je precies nodig hebt. Om een voorbeeldje te noemen: toen ik twee producenten van lampenolie had, was dit aan de zeer ruime kant en met elf bijenstallen om honing te maken had ik maar net genoeg. Een uitgebreid overzicht van vraag en aanbod was wel zo handig geweest, want nu kan het voorkomen dat je te veel of te weinig van een bepaald goed produceert.
Een ander puntje gaat over het militaire aspect. Dit gaat namelijk niet verder dan klikken op een vijand en kijken wat er gebeurt. Natuurlijk, je hebt bepaalde bonu en voor de moraal en een aantal verschillende troepen, maar echte tactiek komt er niet bij kijken. Gevechten te water bestaan er slechts uit dat de schepen tegenover elkaar gaan liggen en dan maar afwachten wie er het eerst naar de bodem gaat. Gebruik maken van de windrichting, de zijde vanaf waar je aanvalt, een verra ingsaanval: het is allemaal niet mogelijk. Maar let wel: de focus ligt ook zeker niet op het gevechtsgedeelte. In een game als Anno 1701 wil je niet dat er allemaal diepgaande tactieken inzitten, want uiteindelijk moet degene met de best draaiende economie de winnaar worden. Toch is het nu wel érg simplistisch.
Door twee volledige alinea’s te wijden aan minpunten, lijkt het mi chien alsof Anno 1701 niet meer is dan gewoon een goede game. Dit is echter niet het geval, want we hebben hier te maken met een topper. Ik game nu al vele jaren, maar het is niet vaak voorgekomen dat ik zoveel liefde van de ontwikkelaars kon voelen voor een game als bij deze titel. Het gros van de tijd zul je met een grote glimlach op je gezicht de stad managen, en dat managen is simpelweg heel goed uitgewerkt. Met een uitgebreid systeem van tutorials krijgt zelfs een nieuwkomer als ik het systeem snel onder de knie. De fans zullen tientallen uren zoet zijn met de game, want eigenlijk eindigt Anno 1701 nooit. Met de tien scenario’s ben je al even zoet, en continuous play en multiplayer verlengen deze speelduur tot in het oneindige. En je wilt dit blijven spelen, zoveel is zeker. Hoewel het drukke tijden zijn voor het RTS-genre, zou het een schande zijn als Anno 1701 daarvan het slachtoffer wordt: deze game verdient een plaatsje in je collectie.