De singleplayer van Xcom laten we voor even links liggen. Die redt zich wel, want als je achttien jaar na het zo geliefde origineel een enorm trouwe remake uitbrengt, dan eten de fans uit je hand en slikken ze het allemaal als zoete koek. Multiplayer daarentegen, wordt al gauw geforceerd genoemd wanneer een game het niet per se nodig heeft. Dat laatste geldt zeker ook voor Xcom: Enemy Unknown. Maar hé, als je er een geniaal concept voor hebt bedacht, waarom niet?
Traditioneel breekt traditie
'Geniaal' is mi chien niet eens het beste woord om de modus mee te beschrijven. Het is eerder conventioneel, maar in het huidige multiplayerklimaat daardoor juist weer heel onconventioneel. Er is geen progre iesysteem zoals je dat in iedere game die na Modern Warfare is verschenen terugziet. Dat betekent dat ieder potje met hetzelfde uitgangspunt begint; alle units, wapens en upgrades zijn al vrijgespeeld en je kunt zelfs een squad samenstellen van zowel XCOM- en Alien-units. Het is dus voor het eerst dat je de buitenaardse wezens daadwerkelijk zelf aan mag sturen, als je de mind control-vaardigheid van de singleplayer tenminste even wegdenkt.
Ondanks dat ieder potje hetzelfde start, zal de uitkomst per keer compleet verschillen. Zelfs al kies je exact dezelfde eenheden en uitrusting, dan is er altijd wel een andere factor die het strijdtoneel beïnvloedt. Of dat nou een andere map is, een tegenstander die zijn strategie net iets heeft aangepast of een compleet nieuwe tegenspeler, maakt niet uit. Er is altijd wel weer een nieuwe uitdaging te vinden in het spelen van de multiplayer, en dat terwijl je er concreet gezien geen beloning voor terugkrijgt.
Deze kla ieke vorm van één tegen één-multiplayer werkt enorm verfri end, mi chien ook omdat de speelse ies kort gehouden worden. Je gehele squad heeft per beurt slechts een beperkte tijd om acties uit te voeren, waarna de tegenstander zijn zetten mag doen. Zo word je gedwongen om zowel tactisch als efficiënt om te gaan met de units en skills die tot je beschikking staan. Denk er te lang over na en wellicht valt je favoriete eenheid ten prooi aan de wel oplettende vijand, omdat je niet op tijd beschutting hebt opgezocht. Omdat de gevechten turn-based zijn, brengt de multiplayer van Xcom bovendien een hoop spanning met zich mee. Iedere stap kan zomaar fataal blijken, omdat je aanvankelijk nog niet eens weet waar je tegenspelers units zich bevinden.
De wereld in de weegschaal
Conceptueel is de multiplayer dus ijzersterk. Maar toegegeven, dat geldt voor zoveel games. Waar het vaak aan schort, is balans. Xcom zet dit vereiste echter compleet buitenspel door beide spelers alle vrijheid te geven om zelf een gebalanceerd team te creëren. Er zijn absoluut geen restricties (een combinatie van de twee facties is zeer goed mogelijk), behalve die ene hele belangrijke dan: je kunt in totaal maar een vastgesteld aantal punten opmaken bij het samenstellen van je squad. Iedere unit brengt uiteraard zijn eigen kosten met zich mee en als je ze nog verder uitrust met handige gadgets, loopt het puntentotaal al snel op. Op die manier ontstaat er een natuurlijk evenwicht in hoeveel topunits je inzet en wat voor extra’s je ze geeft. Je kunt dus niet zomaar alles kopen, maar aan de andere kant, dat kan de tegenstander ook niet. Verschil zal er desondanks blijven, maar dat is dan enkel omdat de een gewoonweg de betere strateeg is gebleken. En dat is precies wat je wil in een strategiegame.
De winnaar zal dit alleen maar beamen, de verliezer gooit het vast op geluk. Laatstgenoemde heeft niet compleet ongelijk; mazzel speelt ook een factor in wie als de triomfant uit de strijd komt. Soms heb je vijftig procent kans om raak te schieten, de volgende keer is het vooral vijftig procent kans om te mi en. Wie een paar keer aan het kortste eind trekt, kan hierdoor zomaar de overwinning aan zich voorbij zien gaan. Maar dat laatste hoort erbij, je hebt statistisch gezien ook net zoveel kans dat het in je voordeel valt. Schiet bijvoorbeeld een paar keer mis, baal flink, maar glunder daarna als blijkt dat je wel de auto’s hebt geraakt waarachter vijandige eenheden schuilen. Die kunnen zomaar eens ontploffen en richten meer schade aan dan jij ooit in één beurt zou kunnen uitdelen.
De multiplayer van Xcom lijkt alles op orde te hebben. Het is strategisch genoeg om de intere e van fans te wekken, gebalanceerd genoeg om ook leuk voor anderen te zijn en willekeurig genoeg om dat nog jaren te blijven. Tenzij je verliest natuurlijk, dan is het stom.