Het is echt waar. Wehebben hem gespeeld. De grootste release van 2008 en mi chien wel van de helegamesindustrie tot op heden. En om jullie maar meteen gerust te stellen: hijstelt zeker niet teleur. Sterker nog, ondanks onze torenhoge verwachtingen,wist het deze ruimschoots te overtreffen. We hebben het uiteraard over het spelwaarvan de afkorting bekender is dan de volledig uitgeschreven titel: GrandTheft Auto IV. Lees hieronder een relaas van onze uitgebreide speelse iewaarin we vier mi ies mochten spelen en ook nog eens uitgebreid de stad kondenverkennen. Mijn eerste ervaring met GTA IV begint op Star Junction, deGTA-tegenhanger van Times Square, waar ik zelf de controller in handen magnemen nadat we nog even een boottochtje gemaakt hebben over de wateren tu enAlgonquin, oftewel Manhattan, en Alderney: New Jersey. Allereerst krijg ik dekans om kennis te maken met de besturing door wat rond te klooien in despelomgeving. De versie die we speelden was overigens de Xbox 360-versie, hetis dus moeilijk te zeggen hoe de besturing zich vertaalt naar de Playstation 3maar we gokken erop dat dit grotendeels hetzelfde zal zijn. De besturingAlles werkt direct intuïtief. Rondlopen doe je met de linker analoge stick,rondkijken met de rechter. Opvallend is dat wanneer je omhoog kijkt tu en degigantische wolkenkrabbers, de camera het perspectief iets lijkt bij te stellenwaardoor je een goed zicht krijgt op wat er boven je is. Het klimmen doe je metde X-knop en kan op vrijwel elk object, zolang het niet te hoog is. Ook auto'sklim je nu eenvoudig op, in plaats van dat je met veel gepriegel erop moet ziente springen. De wat lagere auto's kun je zelfs gewoon tegenop lopen. Handigwanneer je op de vlucht bent. Het rennen gaat iets anders dan we gewend zijn.Standaard loop je heel rustig, houd je de A-knop ingedrukt dan jog je. Dezemanier van rennen kun je oneindig lang doen en is al redelijk snel, maar doorsnel achterelkaar op de A-knop drukken kun je ook nog een sprintje trekken. Ditwerkt wel vermoeiend, maar is enorm handig wanneer je op de vlucht bent.  De lekkere besturing vinden we ook terug bij het schieten.Dit gaat een stuk beter dan in voorgaande GTA-games. Door de rechter trigger inte drukken kun je mikken, met de linker trigger schiet je. Afhankelijk van hoever je de rechter trigger indrukt zal het spel locken op een tegenstander, ofkun je vrij mikken. Wanneer je lockt, kun je nog steeds je mikpunt ietsbijsturen om bijvoorbeeld op de armen of het hoofd van een tegenstander temikken. Wanneer je gelockt bent kun je met de rechter analoge stick tu en deverschillende tegenstanders wi elen. Het werkt allemaal erg intuïtief. Nieuw in GTA is de mogelijkheid om dekking te zoeken. Meteen druk op de rechter schouderknop klemt Niko zich automatisch aan dedichtstbijzijnde dekkingsplaats. Ook wanneer je rent gaat dit volautomatisch enzal Niko op prachtige wijze achter zijn dekking glijden. Je kunt naar links enrechts bewegen achter je dekking en om het hoekje loeren om tegenstandersalvast in het vizier te nemen. Wanneer de dekking laag is, zal Niko daarbijautomatisch bukken, ook wanneer je bijvoorbeeld langs een raampje beweegt. Ook de besturing van de auto's is aangepast en is een stukrealistischer dan in voorgaande GTA-titels. Zeker de wat minder krachtigeauto's en vrachtwagens vergen behoorlijk wat stuurmanskunsten om ze intopsnelheid door de straten te loodsen. Vooral bij het maken van scherpebochten of het gebruik van de handrem moet je aardig bijsturen om de auto weerin het gareel te krijgen. Het is overigens prachtig om te zien hoe de autodoorveert wanneer je een bocht neemt. Door tijdens het rijden de B-knop  ingedrukt te houden, bekijk je de actie via decinematic camera. Het spel wi eltdan zelf tu en verschillende perspectieven, wat er mooi uit ziet. Alleenbestuurt het wel iets minder makkelijk, maar het is een leuk om naar te kijkenwanneer je van de ene naar de andere kant van de stad moet rijden.Mi ies, wat nou mi ies. Gewoon wat rondtoeren in GTA isminstens zo leuk en dat is dan ook het eerste wat op het programma staat.Tijdens het rondrijden met de vele auto's, scooters, motoren, bu en envuilniswagens, val je van de ene verbazing in de andere. Langs de weg staansoms mensen hun auto te repareren, te bellen bij betaaltelefoons, eenstraatveger loopt rond met een bezem en veegt het vuil bij elkaar, terwijl ietsverderop een hotdog kraampje staat waar je een broodje worst kunt halen die jegezondheid licht verbetert.  Achterop eenvuilniswagen staan nu ook echt twee mannen mee te liften. Op straat lopen dikkemensen, dunne mensen, oude en jonge mensen. De variatie in voetgangers iswerkelijk enorm. Sommige mensen hebben een rugzak bij zich, andere lopen meteen kop koffie die op de grond valt wanneer je ze aanstoot en waarop zeuiteraard gepast reageren. De hoeveelheid details in GTA IV is schier oneindig;uren kun je rondkijken en steeds weer nieuwe dingen opmerken. Een auto jatten gaat niet zo makkelijk als voorheen. Om eenportier te openen van een geparkeerde auto moet Niko eerst het ruitje intikkenen vervolgens de kabels aan elkaar friemelen voordat de auto start. Vooralwanneer de politie op je hielen zit kan dit tergend lang duren en is je auto aldoorzeefd met kogels, voordat je hem goed en wel gestart hebt. Zeer intens! Ookauto's met mensen erin kun je uiteraard jatten, maar de mensen zullen alles opalles zetten om dit te voorkomen. Ze proberen weg te rijden of sleuren je teruguit de auto wanneer je niet snel genoeg uit de voeten komt. Grappig is dat eenautobezitter zich op een gegeven moment vastpakte aan mijn portier terwijl ikwegreed. Uiteindelijk wist ik hem los te krijgen door een scherpe bocht temaken, waarna hij keihard tegen een andere auto aanvloog. Briljant. Stennis schoppen in de stad en gewoon lekker vluchten voorde politie om zo in spectaculaire situaties verzeild te raken, is eveneens nogsteeds een genot. Al snel had ik vier sterren te pakken, waarna een flinkepolitiemacht en helikopters achter je aan zitten. Met een raketwerper probeerdeik een helikopter uit de lucht te schieten. De eerste raket ging net mis en dehelikopter maakte een prachtige ontwijkende manoeuvre, rakelings langs eenflatgebouw. Het ging net goed. Mijn tweede raket trof wel doel. De zijdeur vande helikopter werd opengeslagen en de inzittenden maakten een vrije val. Dehelikopter cirkelde langzaam richting de grond en veroorzaakte daar eengigantische vuurzee. Enkele omstanders werden geflambeerd en renden nog evenrond als een levende fakkel. De raketwerper is sowieso fantastisch om tegebruiken. De explosies zijn weergaloos en het is zelfs mogelijk om een raket ondereen auto door te mikken. Alles gaat tot op de pixel precies in GTA IV, waardoorde meest briljante dingen mogelijk zijn.Taxi!Wanneer je geen zin hebt om zelf door de stad te toeren, kun je gebruikmaken van een taxi. Met een druk op de knop houd je een taxi aan waarna jeplaats kunt nemen op de achterbank. Je kunt de chauffeur naar alle relevantemi ielocaties of zelfgeplaatste waypoints toe laten rijden. Terwijl detaxichauffeur rijdt , kun je vanaf de achterbank rustig om je heen kijken. Ookhet rijden binnen een mi ie kan met een taxi, waarbij de gesprekken die jenormaal in de auto uitvoert, nu op de achterbank van een taxi plaatsvinden. Jeziet dan voor de verandering eens degene die spreekt. Grappig is trouwens datde gesprekken in een mi ie verschillend zijn wanneer je een mi ie nog eensdoet. Wanneer je in een taxi van radiostation wil wi elen, dan zal Niko dittrouwens aan de taxichauffeur vragen. Je kunt de chauffeur ook opdragen om watsneller, lees roekeloos, te rijden. Erg leuk om te zien.Little JacobNa het rondkloten was het tijd om zelf een viertal mi ieste spelen. De eerste mi ie, 'Jamaican Heat', was een redelijk korteintroductiemi ie met een personage genaamd Little Jacob. Deze wietblowenderasta met excentrieke bril en dito gebit, is een van de vele figuren die kleurgeeft aan het spel. Zijn accent is schier onverstaanbaar en zelfs met ondertitelingis er nauwelijks chocola van te maken. Bij de eerste mi ie gaan we op weg naareen drugstransactie, waarbij je voor back-up moet zorgen omdat Jacob denkt datniet alles in de haak is. Op weg er naartoe vraagt Jacob je om de ramen van deauto gesloten te houden, zodat de wagen zich mooi kan vullen met de wietdampen.Wanneer je vervolgens bij een botsing toch je ruit verliest, komt er eengigantische damp uit de auto zetten. Prachtig! De mi ie zelf is vooral een introductie waarbij je leerthoe het schieten in zijn werk gaat. Wat vooral mooi uit de verf komt in dezemi ie zijn de Euphoria Physics, waarmee de bewegingen van de personages totstand komen. Zo schoot ik op een gegeven moment een tegenstander die op het dakstond, waarna hij al waggelend van de dakrand viel. Op het nippertje kon hijzich aan een luifel vastpakken, waar hij nog even bleef bungelen. Ik besloothem precies in zijn hand te schieten, waarna hij losliet en te pletter viel. HuisvredebreukOok de tweede mi ie, 'Concrete Jungle', draait rond het personage LittleJacob. Na het voltooien van de eerste mi ie bel je hem op je telefoon om tevragen of hij nog een andere mi ie voor je heeft. De mi ie bestaat uit tweedelen. In het eerste deel moet je een aantal vluchtende drugsdealers die hunafspraken niet zijn nagekomen doden, bijvoorbeeld door ze onder je bumper tevermorzelen of ze in een drive-by shooting neer te knallen. Dit laatste gaatoverigens  makkelijker dan in eerdereGTA-games en je kunt praktisch elk wapen vanuit je raampje afvuren. In het tweede deel van de mi ie bezoeken we een huis waarhet coversysteem wordt geïntroduceerd. De interieurs in GTA IV zijn zeergedetailleerd en er zit geen laadscherm tu en de binnen- en buitenwereld. Erghandig, want je kunt nu via het raampje naar binnen schieten om alvast wattegenstanders te doden. Bijna alles in het huis kan kapot, zelfs dunne muren.Tegenstanders die zich erachter schuil houden kun je dus ook raken door gewoonop de muur te schieten. In GTA IV kan zoveel kapot dat het in ieder gevalverstandig is om te schieten op het object waar tegenstanders zich achterschuil houden, je weet maar nooit waar dat toe leidt.Met de vlam in depijpDe derde mi ie speelt zich af in een haven. Een truck wordt volgeladen metmedicijnen en jij moet deze jatten en naar een veilige plek brengen. Eerst klimje bovenop een loods, wat zeer natuurlijk gaat dankzij de Euphoria Engine. Jekunt in GTA IV ook aan richeltjes hangen. Van bovenop het dak neem jevervolgens de mensen onder vuur, of je kiest ervoor naar beneden te gaan voorde close encounter. In deze mi iekomt duidelijk naar voren dat je het coversysteem nodig hebt om te overleven inde grotere vuurgevechten. Eenmaal je alle tegenstanders gedood hebt en er met de truckvandoor gaat, word je achtervolgd door een aantal auto's. Deze hebben desmerige tactiek opgevat om van de zijkant op je truck in te rijden zodat dezekantelt. De beste remedie tegen deze wagens zijn granaten, die je uit jeraampje gooit en de achteropkomende auto's tot ontploffing brengt. Om dit goeduit te voeren moet je behoorlijk wat handelingen tegelijk uitvoeren. Je moetachter je kijken om te zien of de auto's op de juiste afstand zitten, granatenwerpen op het juiste moment en ook nog eens sturen zodat je voor je niet ergenstegenaan knalt. Tel daarbij dat het besturen van een vrachtwagen moeilijker isdan ooit te voren. Wanneer je met zeer hoge snelheid een bocht neemt, is dekans groot dat deze dan eveneens kantelt. Ren Lenny, Ren.De laatste mi ie is een executie van ene Lenny, die je in opdracht van deRu ische maffiabaas Mikhail om moet brengen. Zijn kompaan Dimitri, een beetjeeen watje, is het niet zo eens met dit besluit, mede doordat Lenny een zwagervan hem is. Niet dat dit je ervan weerhoudt je mi ie uit te voeren. Lennystaat ergens op een station en jij dient hem daar te liquideren. In mijn gevalwist hij na mijn eerste gemiste schot te ontkomen door snel het spoor over testeken. Ineens zoeft er razendsnel een trein langs, prachtig om te zien, maarLenny is op de vlucht met een auto. Een niet zo moeilijke achtervolging volgtwaarbij ik Lenny wist te raken door de achterruit van de auto.ConclusieDe mi ies die we speelden waren grotendeels vergelijkbaar met de mi iesdie in eerdere GTA-games langs kwamen. Waarschijnlijk heeft Rockstar bewustdeze selectie gemaakt om nog wat verra ingen achter de hand te houden voor hetuiteindelijke spel. Toch speelt het allemaal wel heel anders dan eerdereGTA-games. Het coversysteem stelt je in staat veel tactischer te zijn en mededankzij de Euphoria Engine zit er meer variatie in situaties dan ooit tevoren. Dehoeveelheid details is ongekend en deze preview behandelt maar een klein deelervan, al was het maar omdat we simpelweg niet de tijd hadden elk hoekje engaatje van de spelwereld uit te pluizen; al zouden we dat graag willen.De hele feeling van GTA is overigens wel een stukrealistischer met GTA IV. Grote, ronddraaiende iconen zul je niet meeraantreffen, Kill Frenzy's en andere bonu en zijn niet meer in de oude vorm vande partij. Dingen als health zitten nu op slimme wijze in de omgeving verwerkt.Zo noemde ik al het hotdogkraampje, maar dat zet qua gezondheid niet heel veelzoden aan de dijk. Bij ziekenhuizen zit echter ook een eerstehulp-apparaatje inde muur waarmee je je gezondheid terug op peil brengt. Een subtiele gloed geeftdeze locaties aan, in plaats van overdreven grote iconen. Ook de geheimepakketjes zijn niet meer van de partij, maar er werd ons wel een nieuwebeloning beloofd voor het ontdekken en uitpluizen van de spelomgeving. Wat ditzal zijn werd er echter niet bij verteld.