Het nut van hogere framerates in games

Dit artikel is een partnerbijdrage van MSI. Lees hier wat dat betekent.

Voordat we het hebben over het verschil tussen de 60 Hz-norm en hogere standaarden, is het zaak dat we op één lijn zitten over alle terminologie. Mocht je daar compleet onbekend in zijn: geen zorgen, zo moeilijk is het allemaal niet.

Framesnelheid en Hertz: hoe zit dat precies?

We behandelen vandaag vooral termen in de beeldverversing. Aan de kant van het beeldscherm zelf spreken we dan over verversingsratio per seconde — refresh rates, zoals de Engelsen dat zo mooi zeggen — welke uitgedrukt wordt in Hertz (Hz). Die frequentie aan beeldjes wordt aan de andere kant opgevuld door de games (en daarmee de hardware waarop ze draaien), waarbij we spreken over framerates, uitgedrukt in frames per seconde (fps).

In de volksmond worden ‘Hz’ en ‘fps’ vaak overlappend gebruikt, maar er is dus sprake van een miniem verschil. De hoeveelheid Hertz is wat je beeldscherm maximaal kan verversen, de framerate is specifiek wat je systeem aan beelden uitspuwt.

Misschien trekt je monsterbak dan een dikke 240 fps in Minecraft; op een doorsnee 60Hz display zie je daar alsnog maar 60 plaatjes per seconde van. Jawel: ook je beeldscherm kan de bottleneck van je systeem zijn.

Hoe krijg ik meer frames in games?

Mocht je benieuwd zijn naar het ‘hoe’ achter hogere framerates: ook dat hoeft niet bijzonder complex te worden. Afhankelijk van je situatie komt het mogelijk neer op de aankoop van een nieuw component voor je set-up, maar je volume frames vergroten is verder geen raketwetenschap.

Wat heb je nodig voor hogere framerates (+60 fps) in games?

Over het algemeen zijn games die beter tot hun recht komen op een hogere framerate, niet per se de zwaarste spellen. De meeste hedendaagse spellen ondersteunen beeldverversing tot (ver) boven 60 Hz, maar vooral de competitieve games hebben er baat bij — en juist die laten zich ook gemakkelijk opschalen naar dat soort framerates.

Voorbeelden van games die goed geoptimaliseerd zijn om hogere framerates te klokken, zijn Counter-Strike: Global Offensive, Valorant, Rainbow Six: Siege, Overwatch en competitieve moba’s zoals Dota 2 en League of Legends.

Het belang van je videokaart

De belangrijkste factor in het klokken van hogere framerates is en blijft de videokaart, de grafische motor van het geheel. Mocht je dus frames denken te missen in de competitieve titels, dan wordt het misschien tijd om een nieuwe videokaart in je systeem te installeren.

Om games als CS:GO, Fortnite of Overwatch op een stabiele 144 fps (en 1080p-resolutie) te spelen, zit je al gebakken met bijvoorbeeld de betaalbare GeForce GTX 1650 Super — bijgestaan door wat optioneel gesjoemel met de grafische instellingen. Dik je die upgrade op tot bijvoorbeeld een GeForce RTX 2060 Super, dan klok je die framerates ook makkelijker in mooiere spellen en/of met hogere resoluties. Denk aan Rainbow Six: Siege zorgeloos op 1440p/Ultra knallen of een potje Call of Duty: Warzone zonder catastrofale inkakkers.

Ben je al voorzien in een mooi display en wil je voorlopig zo min mogelijk om hoeven te kijken naar systeemeisen, dan zit je uiteraard goed bij absolute toppers als de GeForce RTX 3080. Daarmee draaien vrijwel alle competitieve games ver boven de 1440p/144Hz, terwijl ‘langzamere’ high-end spellen bijvoorbeeld ook afgesteld kunnen worden voor een sjieke 2160p/60Hz-vertoning.

Word ik met meer frames een betere gamer?

Benaming en benodigdheden daargelaten: wat héb je nu aan al die extra frames boven de normatieve 60 fps? In de praktijk komt het neer op een deel gevoel, maar een nog groter part aan pure informatie. Meer beelden per seconde staat niet alleen voor een vloeiender plaatje, het stelt je ook in staat om meer van de actie mee te krijgen. En juist in competitieve spellen kan dat grandioos veel voordeel schenken.

Het klinkt misschien wat pretentieus, maar door je ogen ‘meer informatie’ te gunnen, kun je beter reageren op wat er op het scherm gebeurt. Animaties worden vloeiender weergegeven en in snelle bewegingen (denk aan Framerates versus beeldfoutjesin shooters) zie je gewoon méér van wat er precies plaatsvindt. Ook al betreft het maar fracties van seconden, het is en blijft informatie die je op een lagere framerate mogelijk gemist had. Je kunt natuurlijk niet reageren op wat je niet ziet.

Die extra informatie maakt het mogelijk om juist in die paar milliseconden beter in te schatten waar bijvoorbeeld de sprong van een tegenstander neerkomt. Bij het snel scannen van de horizon zie je op een hogere framerate mogelijk net dat beetje meer beweging bij die ene boom. Nee, dat was geen tak in de wind; dat was een geweer dat geladen werd.

Wil dat zeggen dat je automatisch preciezer bent of meer potjes wint met meer frames? Nee, zo simpel is het ook weer niet. Een hogere framerate en beeldverversing stelt je systeem enkel in staat om meer van de aanwezige informatie te vertonen — wat je daar vervolgens mee doet, is alsnog afhankelijk van je eigen reflexen en kunde. Leg je dan alsnog het loodje door die ene eikel met een shotgun, kun je die afgang echter niet langer op lage framerates afschuiven.

Framerates versus beeldfoutjes

Ook niet onbelangrijk: met stabiele, hogere framerates worden per definitie een aantal bekende beeldproblemen verminderd. Denk daarbij vooral aan lelijke, asynchrone beeldverversing (doorgaans screen tearing genoemd) en ghosting, het verschijnsel waarbij bewegende vormen kortstondige ‘schimmen’ achter kunnen laten.

Klokt je videokaart bijvoorbeeld een rotsvaste, gesynchroniseerde 240 frames per seconde, dan is dat al einde verhaal voor screen tearing, terwijl ghosting gemiddeld vier keer minder zichtbaar wordt. Des te meer frames (en des te beter de synchronisatie tussen je videokaart en beeldscherm), des te meer deze verschijnsels verleden tijd worden.

Welke framerate is geschikt voor mij?

Welk voordeel jij persoonlijk uit een hogere framerates kan halen, hangt dus alsnog van legio factoren af. Daaronder vallen de (soort) spellen die er gespeeld worden, de mate waarin die games profiteren van hogere verversingsratio’s en natuurlijk hoe kwiek je eigen reflexen zijn. Voor de één betekent een toename aan beeldinformatie meer dan voor de ander.

In dat opzicht is ook het onderstaande

van YouTuber Linus Tech Tips een regelrechte kijktip. In deze uitgebreide video worden de reflexen en prestaties van een handvol professionele gamers gemeten, verspreid over drie uiteenlopende framerates. De resultaten zijn genuanceerder dan je misschien zou denken.

Ongeacht de beoogde toename in geslaagde schoten of versnelde reflexen, blijft een aantal factoren van hogere framerates een onvermijdelijke verbetering. Meer beeldjes per seconde resulteert simpelweg in een vloeiender plaatje — en daarmee dus meer informatie om op te kunnen reageren.

Mocht je er dus overtuigd van zijn dat ook jij sneller zou kunnen schieten, springen of racen in games, laat je eigen spelervaring dan niet gebottleneckt worden door de maximale framerate. Mochten je games, beeldscherm en hardware die extra frames uit kunnen spuwen, dan zal het je verbazen hoeveel vloeiender je gamesessies kunnen worden — die gast met een shotgun in je flank daargelaten...