De strategiegame is in de maak bij Paradox zelf, dat vorig jaar het hooggewaardeerde Crusader Kings II bracht. In Europa Universalis IV kunnen spelers vrij kiezen welke van 250 naties zij gedurende 300 jaar besturen, waarbij het lot van de natie in hun handen ligt. In EU IV moet meer nadruk komen te liggen op 'persoonlijkheid', zoals dit ook in Crusader Kings II gebeurt.

Dit moet terugkomen in de 4000 historische leiders die in het spel verwerkt zittten, en de Monarch Power-optie. Hierbij wordt afhankelijk van het type monarch bepaald hoe ver jouw besli ingen invloed hebben; een oorlogskoning die oorlog gaat voeren, heeft veel invloed. 

Visueel gezien heeft de game vooral vereenvoudigingen doorgemaakt: de interface is gestroomlijnd ten opzichte van vorige delen. De game bevat een nieuwe 3D-map en is er een handelsysteem waarbij havens een grotere rol spelen. Het diplomatensysteem bevat opties die de vorige game ook al hadden: er zijn bedreigingen te uiten, coalities op te zetten en het is mogelijk om rebellen op te hitsen. De game biedt de mogelijkheid om in multiplayer te spelen, zowel competitief als coöperatief, met maximaal 32 man.